Luật Thương mại là một trong những môn học cốt lõi trong chương trình đào tạo luật tại các trường đại học. Môn học này không chỉ trang bị kiến thức nền tảng về hoạt động thương mại còn rèn luyện tư duy pháp lý cho sinh viên thông qua các dạng bài tập thực hành, đặc biệt là dạng câu hỏi nhận định đúng sai. Đây là một hình thức kiểm tra vừa ngắn gọn vừa hiệu quả giúp đánh giá mức độ hiểu biết cũng như khả năng vận dụng kiến thức luật một cách linh hoạt.
Bài viết này tổng hợp một số nhận định đúng sai tiêu biểu thường gặp trong học phần Luật Thương mại 1 và 2 đồng thời đưa ra phân tích chi tiết để người học hiểu rõ bản chất pháp lý của mỗi nhận định.
Nhận định đúng sai trong Luật Thương mại 1
Nhận định 1: Chỉ có thương nhân mới được thực hiện hoạt động thương mại.
Sai. Theo quy định tại Điều 2 và Điều 3 của Luật Thương mại 2005, thương nhân là chủ thể chính thực hiện hoạt động thương mại. Tuy nhiên, không chỉ thương nhân mới được phép tham gia hoạt động thương mại. Các tổ chức, cá nhân khác cũng có thể tham gia nếu hoạt động đó nhằm mục đích sinh lợi và không bị pháp luật cấm.
Nhận định 2: Hợp đồng thương mại chỉ có hiệu lực khi được lập thành văn bản.
Sai. Dù hợp đồng thương mại thường được lập dưới dạng văn bản để dễ kiểm soát và chứng minh, nhưng theo quy định của Luật Thương mại và Bộ luật Dân sự, hợp đồng có thể được xác lập bằng lời nói hoặc hành vi cụ thể, nếu luật không quy định hình thức bắt buộc đối với loại hợp đồng đó.
Nhận định 3: Một hợp đồng có thể được xem là đã giao kết khi bên được đề nghị không phản hồi gì trong thời hạn được yêu cầu trả lời.
Sai. Sự im lặng, trong trường hợp thông thường, không được coi là sự chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng, trừ khi các bên có thỏa thuận trước hoặc tập quán thương mại trong lĩnh vực đó quy định khác.
Nhận định 4: Khi các bên thỏa thuận phạt vi phạm hợp đồng thì mức phạt có thể do các bên tự do quyết định, không bị giới hạn.
Sai. Luật Thương mại 2005 quy định rõ rằng mức phạt vi phạm không được vượt quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ một số trường hợp đặc thù. Do đó, sự tự do thỏa thuận của các bên cũng bị giới hạn bởi quy định pháp luật.
Nhận định 5: Mọi hành vi xúc tiến thương mại đều phải được đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước.
Sai. Chỉ một số loại hình xúc tiến thương mại như khuyến mại hoặc tổ chức hội chợ triển lãm thương mại mới yêu cầu thông báo hoặc xin phép cơ quan nhà nước. Quảng cáo thương mại hay trưng bày hàng hóa thông thường không bắt buộc phải đăng ký nếu đáp ứng điều kiện của pháp luật.
Nhận định đúng sai trong Luật Thương mại 2
Nhận định 1: Thời điểm chuyển rủi ro đối với hàng hóa luôn trùng với thời điểm chuyển quyền sở hữu.
Sai. Theo Luật Thương mại 2005, quyền sở hữu và rủi ro có thể được chuyển tại hai thời điểm khác nhau, tùy thuộc vào thỏa thuận của các bên. Trường hợp không có thỏa thuận, pháp luật có quy định mặc định để xác định từng thời điểm cụ thể.
Nhận định 2: Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế bắt buộc phải lập thành văn bản.
Đúng. Do tính chất phức tạp và yếu tố pháp lý giữa các quốc gia khác nhau, hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế theo luật Việt Nam và các điều ước quốc tế có liên quan thường phải lập thành văn bản để đảm bảo giá trị pháp lý và dễ giải quyết tranh chấp.
Nhận định 3: Khi hợp đồng bị vô hiệu, bên vi phạm vẫn phải bồi thường thiệt hại.
Sai. Khi hợp đồng bị tuyên bố vô hiệu, các bên sẽ hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, và chỉ bồi thường thiệt hại nếu có lỗi làm phát sinh thiệt hại thực tế. Không phải cứ vi phạm trong hợp đồng vô hiệu là đương nhiên bị buộc bồi thường.
Nhận định 4: Hợp đồng ủy thác mua bán hàng hóa không thể bị chấm dứt trước thời hạn.
Sai. Các bên trong hợp đồng ủy thác hoàn toàn có quyền thỏa thuận chấm dứt hợp đồng trước hạn nếu đáp ứng các điều kiện đã ghi trong hợp đồng hoặc theo quy định chung của pháp luật.
Nhận định 5: Đại lý thương mại là bên trung gian chịu trách nhiệm thanh toán nếu bên mua không thực hiện nghĩa vụ.
Sai. Đại lý thương mại không phải là bên bảo lãnh hay chịu trách nhiệm thay khách hàng. Họ là người đại diện, thực hiện việc bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ theo sự ủy quyền của bên giao đại lý, và chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi quyền hạn đã thỏa thuận.
Cách làm bài dạng nhận định đúng sai hiệu quả
Để làm tốt bài tập nhận định đúng sai, người học cần lưu ý một số điểm sau
-
Luôn đọc kỹ từng câu, đặc biệt là các từ khóa mang tính quyết định như “luôn luôn”, “chỉ”, “bắt buộc”, “không bao giờ”… vì đây thường là những chỗ dễ gây sai.
-
Đối chiếu nhận định với điều luật cụ thể thay vì dựa vào suy đoán cảm tính.
-
Phân biệt rõ giữa quy định mặc định và quy định bắt buộc trong luật.
-
Sử dụng thêm kiến thức từ Bộ luật Dân sự khi cần thiết, bởi Luật Thương mại có nhiều nội dung được dẫn chiếu từ đó.
-
Làm bài nhiều lần để quen với cách hỏi và tăng tốc độ nhận diện vấn đề pháp lý.
Nhận định đúng sai là dạng bài tập tưởng dễ mà khó đòi hỏi sinh viên không chỉ nhớ luật còn phải hiểu với phân tích chính xác nội dung pháp lý. Với Luật Thương mại việc luyện tập dạng bài này là cách hiệu quả để nắm vững kiến thức chuẩn bị tốt cho cả thi học phần lẫn ứng dụng trong thực tế. Hãy luôn đọc kỹ luật, hiểu rõ bản chất của mỗi quy định đừng ngại đối chiếu lại văn bản nếu có điểm nào chưa chắc chắn.