Bản án đã có hiệu lực pháp luật là một quyết định của tòa án mà các bên không còn quyền yêu cầu thay đổi hay sửa đổi qua các thủ tục kháng cáo kháng nghị. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt nếu có căn cứ pháp lý rõ ràng thì khiếu nại bản án đã có hiệu lực pháp luật vẫn có thể được thực hiện. Vậy khi nào một bản án đã có hiệu lực pháp luật có thể bị khiếu nại, quy trình khiếu nại này diễn ra như thế nào?
Khi Nào Bản Án Có Hiệu Lực Pháp Luật
Bản án có hiệu lực pháp luật là bản án đã được xét xử và quyết định của tòa án không còn có thể bị thay đổi, trừ khi có những thủ tục đặc biệt. Theo quy định tại Điều 273 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bản án có hiệu lực pháp luật khi không còn kháng cáo, kháng nghị trong thời gian quy định, đã được tòa án cấp cao xét xử và không có thay đổi nào.
Tuy nhiên, ngay cả khi bản án đã có hiệu lực pháp luật, vẫn tồn tại một số trường hợp mà bản án có thể bị khiếu nại hoặc xem xét lại.
Khiếu Nại Bản Án Đã Có Hiệu Lực Pháp Luật: Những Trường Hợp Được Phép Khiếu Nại
Theo Điều 397 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, khiếu nại đối với bản án đã có hiệu lực pháp luật có thể được thực hiện trong các trường hợp sau
-
Có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng: Nếu trong quá trình xét xử, tòa án có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, khiến quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia tố tụng bị ảnh hưởng, bản án có thể bị xem xét lại. Ví dụ, khi có người tham gia phiên tòa không được triệu tập đúng quy định.
-
Phát hiện tình tiết mới: Khi có những tình tiết mới hoặc bằng chứng mới mà các bên chưa thể đưa ra khi vụ án được xét xử, có thể yêu cầu xét xử lại. Tình tiết mới này phải có đủ căn cứ để chứng minh ảnh hưởng tới bản án đã có hiệu lực.
-
Có sự thay đổi trong hoàn cảnh dẫn đến bản án: Nếu sau khi bản án đã có hiệu lực, các điều kiện pháp lý, kinh tế, xã hội thay đổi, khiến việc thi hành bản án trở nên không còn hợp lý hoặc không khả thi, có thể yêu cầu thay đổi.
-
Cải chính bản án khi có sai sót về nội dung: Trong trường hợp bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng có những sai sót về tên gọi, con dấu hoặc nội dung quyết định, các bên có thể yêu cầu cải chính.
Quy Trình Khiếu Nại Bản Án Đã Có Hiệu Lực Pháp Luật
Quy trình khiếu nại bản án đã có hiệu lực pháp luật được thực hiện thông qua thủ tục tái thẩm hoặc giám đốc thẩm. Đây là các thủ tục đặc biệt mà tòa án sẽ xem xét lại các bản án đã có hiệu lực pháp luật.
-
Thủ tục tái thẩm: Tái thẩm là thủ tục để tòa án cấp cao xem xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật nếu có sự vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng hoặc có tình tiết mới làm thay đổi bản chất của vụ án. Thủ tục này phải được thực hiện trong thời gian nhất định kể từ khi có quyết định của tòa án cấp cao.
-
Thủ tục giám đốc thẩm: Giám đốc thẩm là một thủ tục do tòa án cấp cao hoặc Tòa án nhân dân tối cao xem xét lại các bản án đã có hiệu lực pháp luật. Quy trình này áp dụng khi có sai sót nghiêm trọng về pháp lý hoặc khi xét thấy bản án chưa công bằng. Thủ tục giám đốc thẩm thường được áp dụng trong các vụ án phức tạp và có tác động lớn đến quyền lợi của các bên.
Mặt Hạn Chế Khi Khiếu Nại Bản Án Đã Có Hiệu Lực Pháp Luật
Khiếu nại bản án đã có hiệu lực pháp luật có một số mặt hạn chế bao gồm
-
Thời gian yêu cầu khiếu nại bị giới hạn: Các yêu cầu khiếu nại bản án đã có hiệu lực pháp luật chỉ có thể được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định sau khi bản án được tuyên. Việc khiếu nại sau thời gian quy định sẽ không được chấp nhận.
-
Cần có chứng cứ mới: Một trong những yêu cầu quan trọng khi khiếu nại bản án là phải có tình tiết hoặc chứng cứ mới. Nếu không có căn cứ đủ mạnh, khả năng thành công của khiếu nại sẽ rất thấp.
-
Khó khăn trong việc thay đổi quyết định cuối cùng: Khiếu nại đối với bản án đã có hiệu lực pháp luật rất khó để thay đổi, vì tòa án cần phải chứng minh rằng bản án trước đó có sai sót nghiêm trọng hoặc tình huống thay đổi không thể thi hành.
Khiếu nại bản án đã có hiệu lực pháp luật là một quy trình pháp lý đặc biệt được áp dụng trong trường hợp có vi phạm nghiêm trọng hoặc khi có tình tiết mới. Tuy nhiên khiếu nại này không phải lúc nào cũng dễ dàng có thể ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng. Các bên khiếu nại cần phải có cơ sở pháp lý vững chắc cùng chứng cứ rõ ràng để đảm bảo quyền lợi của mình.