Luật Doanh nghiệp Nhà nước là một trong những văn bản pháp lý quan trọng. Điều chỉnh việc thành lập, tổ chức, hoạt động của các doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu hay chi phối. Chính là một phần quan trọng trong hệ thống pháp luật của Việt Nam nhằm quản lý phát triển khu vực doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo các doanh nghiệp này hoạt động hiệu quả, minh bạch để đóng góp vào sự phát triển kinh tế của đất nước.
Trải qua nhiều năm Luật Doanh nghiệp Nhà nước đã có sự thay đổi điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế với hội nhập quốc tế. Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về lịch sử phát triển của Luật Doanh nghiệp Nhà nước, các sửa đổi, bổ sung, những quy định mới nhất mà doanh nghiệp nhà nước cần nắm rõ.
1. Luật Doanh Nghiệp Nhà Nước Được Thông Qua Vào Năm Nào
Luật Doanh nghiệp Nhà nước lần đầu tiên được Quốc hội thông qua vào năm 1995. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một khung pháp lý rõ ràng để điều chỉnh hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước từ việc thành lập, tổ chức cho đến cách thức quản lý và giám sát. Luật này đã giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước và là cơ sở để cải cách mạnh mẽ khu vực này.
Sau đó vào năm 2003, Luật Doanh nghiệp Nhà nước đã được sửa đổi và bổ sung để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới. Quy định trong Luật này đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhà nước tham gia vào quá trình cổ phần hóa và thực hiện các nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh một cách hiệu quả hơn.
2. Luật Doanh Nghiệp Nhà Nước 2003 Còn Hiệu Lực Không
Luật Doanh nghiệp Nhà nước năm 2003, sau khi được sửa đổi, bổ sung, đã có hiệu lực từ năm 2004. Tuy nhiên, với sự thay đổi và phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, hệ thống pháp luật của Việt Nam đã có những điều chỉnh để phù hợp với tình hình mới. Đặc biệt là trong quá trình hội nhập quốc tế và phát triển các hình thức doanh nghiệp tư nhân, yêu cầu về minh bạch và quản lý hiệu quả trong khu vực doanh nghiệp nhà nước ngày càng được chú trọng.
Vì vậy, Luật Doanh nghiệp Nhà nước năm 2003 đã không còn hiệu lực kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2015 khi Luật Doanh nghiệp năm 2014 có hiệu lực. Luật Doanh nghiệp năm 2014 đã thay thế Luật Doanh nghiệp Nhà nước 2003 và quy định về tổ chức, hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh mới.
3. Luật Doanh Nghiệp Mới Nhất Áp Dụng Hiện Nay
Hiện nay, Luật Doanh nghiệp năm 2020 là văn bản pháp lý điều chỉnh hoạt động của tất cả các loại hình doanh nghiệp bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước. Luật này được Quốc hội thông qua vào ngày 17 tháng 6 năm 2020 và có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021. Một trong những điểm đáng chú ý của Luật Doanh nghiệp năm 2020 là việc quy định rõ ràng về các doanh nghiệp nhà nước và vai trò của Nhà nước trong việc quản lý và kiểm soát các doanh nghiệp này.
Theo Luật Doanh nghiệp năm 2020, doanh nghiệp nhà nước được phân thành hai loại
-
Doanh nghiệp nhà nước hoàn toàn do Nhà nước sở hữu: Là các doanh nghiệp mà Nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ.
-
Doanh nghiệp có vốn nhà nước chi phối: Là các doanh nghiệp mà Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.
Điều này giúp phân biệt rõ ràng giữa các loại doanh nghiệp có sự tham gia của Nhà nước và các doanh nghiệp hoàn toàn thuộc sở hữu Nhà nước.
4. Những Quy Định Mới trong Luật Doanh Nghiệp 2020
Một số điểm mới trong Luật Doanh nghiệp 2020 có ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp nhà nước bao gồm
-
Tăng cường quyền tự chủ: Các doanh nghiệp nhà nước có thể hoạt động như các doanh nghiệp cổ phần thông thường với các quyết định liên quan đến kinh doanh và tài chính. Tuy nhiên, Nhà nước vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát, đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp này tuân thủ đúng các chính sách và chiến lược phát triển quốc gia.
-
Cơ chế giám sát và quản lý: Các cơ quan đại diện của Nhà nước có trách nhiệm giám sát, quản lý và bảo vệ quyền lợi của Nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo các doanh nghiệp này hoạt động minh bạch và hiệu quả.
-
Đổi mới phương thức quản lý: Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định rõ ràng phương thức quản lý doanh nghiệp nhà nước theo cơ chế hội đồng quản trị, giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn và giảm thiểu các rủi ro liên quan đến quản lý.
Luật Doanh nghiệp Nhà nước đã có nhiều thay đổi quan trọng để phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế của Việt Nam. Từ Luật Doanh nghiệp Nhà nước năm 2003 đến Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì các quy định đã được điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường đồng thời bảo vệ lợi ích của Nhà nước trong hoạt động của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp nhà nước hiện nay cần phải tuân thủ các quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2020 để đảm bảo hoạt động đúng đắn, hiệu quả, minh bạch. Góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.