Thiên tai luôn là một mối đe dọa lớn đối với con người và môi trường. Ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống cùng sản xuất với phát triển kinh tế. Việt Nam với vị trí địa lý nằm trong khu vực dễ bị tác động bởi thiên tai đã luôn phải đối mặt với những thách thức từ bão, lũ lụt, sạt lở đất, hạn hán, nhiều hình thức thiên tai khác. Chính vì vậy việc hoàn thiện cập nhật các quy định pháp luật về phòng chống thiên tai là điều vô cùng quan trọng để giảm thiểu thiệt hại nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa ứng phó.
Vào năm 2023, Luật Phòng chống thiên tai đã được sửa đổi bổ sung với hợp nhất mang đến những thay đổi quan trọng nhằm nâng cao khả năng đối phó với thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp. Bài viết này sẽ điểm qua những nội dung chính của Luật Phòng chống thiên tai hợp nhất 2023 và những thay đổi so với các quy định trước đây.
1. Luật Phòng Chống Thiên Tai Hợp Nhất Những Điểm Mới Đáng Chú Ý
Luật Phòng chống thiên tai 2023 có nhiều điểm mới làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng và cộng đồng trong việc phòng ngừa hay ứng phó khắc phục hậu quả thiên tai.
1.1. Cơ Cấu Quản Lý Phòng Chống Thiên Tai
Một trong những điểm nổi bật của Luật Phòng chống thiên tai 2023 là việc tăng cường cơ cấu quản lý phòng chống thiên tai. Các cơ quan như Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai cấp tỉnh, cấp huyện đã được trao quyền mạnh mẽ hơn trong việc triển khai các biện pháp phòng ngừa bảo vệ người dân từ đó giảm thiểu thiệt hại từ thiên tai.
Bên cạnh đó quy định mới cũng nhấn mạnh việc phối hợp giữa các bộ, ngành và chính quyền địa phương trong việc xây dựng các kế hoạch phòng chống thiên tai nâng cao sự linh hoạt hiệu quả trong công tác ứng phó.
1.2. Tăng Cường Nâng Cao Nhận Thức Cộng Đồng
Một điểm mới khác trong Luật Phòng chống thiên tai 2023 là sự chú trọng vào công tác tuyên truyền giáo dục cộng đồng. Bao gồm việc phổ biến các kiến thức về thiên tai với cách phòng tránh giúp người dân chủ động hơn trong việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
Các chương trình đào tạo về phòng chống thiên tai cho cộng đồng đặc biệt là các đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em, người già, các nhóm dân cư sinh sống ở vùng sâu vùng xa được coi là yếu tố quan trọng để tăng cường khả năng ứng phó giảm thiểu thiệt hại.
1.3. Ứng Phó Với Biến Đổi Khí Hậu
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, Luật Phòng chống thiên tai 2023 đã đưa ra các biện pháp cụ thể để đối phó với các tác động của biến đổi khí hậu. Bao gồm việc dự báo cảnh báo sớm các hiện tượng thiên tai đồng thời xây dựng các kế hoạch ứng phó với những thiên tai có tính chất ngày càng cực đoan như bão mạnh, lũ lụt, hạn hán kéo dài.
1.4. Quy Định Mới về Quản Lý Tài Nguyên Hỗ Trợ Cứu Hộ
Luật 2023 quy định rõ ràng hơn về việc quản lý tài nguyên thiết lập quỹ phòng chống thiên tai huy động các nguồn lực hỗ trợ cứu hộ cứu nạn. Ngoài ra các chính sách hỗ trợ người dân trong vùng thiên tai cũng được mở rộng chi tiết hơn giúp đỡ những người bị ảnh hưởng nhanh chóng phục hồi cuộc sống.
2. Luật Phòng Chống Thiên Tai Trước 2023 Những Đặc Điểm Cơ Bản
Trước khi có Luật Phòng chống thiên tai hợp nhất 2023 Luật Phòng chống thiên tai đã được ban hành từ năm 2013. Tuy nhiên qua các năm đã bộc lộ những khoảng trống bất cập trong công tác phòng ngừa ứng phó với thiên tai đặc biệt là trong việc phối hợp giữa các cơ quan, cộng đồng.
2.1. Hệ Thống Quản Lý Phối Hợp Còn Hạn Chế
Mặc dù Luật Phòng chống thiên tai trước đây đã quy định về các cơ quan chức năng có trách nhiệm trong việc phòng ngừa ứng phó với thiên tai nhưng các cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trung ương với địa phương còn thiếu sự rõ ràng. Dẫn đến tình trạng thiếu đồng bộ trong việc triển khai các giải pháp phòng chống thiên tai ở cấp địa phương.
2.2. Khó Khăn Trong Việc Tổ Chức Cứu Hộ Hỗ Trợ Nhân Đạo
Các chính sách cứu trợ hỗ trợ người dân sau thiên tai trong Luật cũ còn nhiều hạn chế không đủ nhanh chóng hiệu quả. Việc huy động các nguồn lực để cứu hộ cứu nạn hỗ trợ khôi phục sản xuất, đời sống cho người dân gặp rất nhiều khó khăn.
3. Thách Thức Và Cơ Hội Trong Việc Thực Thi Luật Phòng Chống Thiên Tai
Mặc dù Luật Phòng chống thiên tai 2023 có nhiều cải tiến đáng kể nhưng việc thực thi luật vẫn còn gặp một số thách thức. Dưới đây là những vấn đề cần được chú trọng trong quá trình thực hiện luật.
3.1. Khó Khăn Trong Việc Tăng Cường Hạ Tầng Phòng Chống Thiên Tai
Việc xây dựng hạ tầng phục vụ phòng chống thiên tai tại các khu vực có nguy cơ cao như vùng ven biển, miền núi hay khu vực chịu ảnh hưởng của lũ lụt vẫn gặp phải khó khăn về nguồn lực, công nghệ. Cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn để nâng cấp hạ tầng đặc biệt là các công trình đê điều, hệ thống cống thoát nước, các công trình bảo vệ cộng đồng.
3.2. Phối Hợp Giữa Các Cơ Quan và Cộng Đồng
Một trong những yếu tố quan trọng để Luật Phòng chống thiên tai 2023 có hiệu quả chính là sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, cộng đồng với tổ chức xã hội. Để công tác phòng chống thiên tai trở nên hiệu quả cần phải có sự tham gia của tất cả các bên từ chính quyền, doanh nghiệp đến người dân.
Luật Phòng chống thiên tai 2023 với những sửa đổi bổ sung quan trọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa ứng phó với khắc phục hậu quả thiên tai. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả thực tế cần sự nỗ lực phối hợp đồng bộ từ các cơ quan chức năng, cộng đồng với tổ chức xã hội. Chỉ khi công tác phòng chống thiên tai được thực hiện một cách quyết liệt có hệ thống toàn diện, chúng ta mới có thể giảm thiểu tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra từ đó bảo vệ cuộc sống của người dân một cách bền vững.