Ly hôn là một sự kiện có tác động lớn không chỉ đối với cuộc sống của vợ chồng còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ khác trong gia đình đặc biệt là quyền lợi của con cái. Một trong những vấn đề quan trọng cần được giải quyết khi ly hôn chính là phân chia tài sản, không chỉ của vợ chồng còn có liên quan đến quyền lợi của con cái. Pháp luật Việt Nam có những quy định cụ thể về việc phân chia tài sản trong trường hợp ly hôn bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan đặc biệt là quyền lợi của con cái.
1. Phân Chia Tài Sản Khi Ly Hôn
Theo pháp luật Việt Nam, tài sản của vợ chồng sẽ được phân chia khi ly hôn, có thể chia thành hai loại đó là tài sản chung và tài sản riêng.
Tài sản chung của vợ chồng bao gồm những tài sản được tạo ra trong thời kỳ hôn nhân từ các nguồn thu nhập hợp pháp của cả hai bên. Đây có thể là nhà cửa, xe cộ, tiền bạc, tài khoản ngân hàng, cổ phiếu hoặc các tài sản khác có giá trị. Những tài sản này được xem là tài sản chung, thuộc quyền sở hữu và sử dụng của cả vợ và chồng.
Tài sản riêng của vợ chồng bao gồm những tài sản mà một trong hai bên có trước khi kết hôn, tài sản được thừa kế, tặng cho riêng biệt trong suốt thời gian hôn nhân, tài sản mà hai bên có thỏa thuận rõ ràng về việc không chia sẻ với nhau. Những tài sản này không bị phân chia khi ly hôn, vẫn thuộc quyền sở hữu riêng của người sở hữu.
Khi ly hôn, tài sản chung của vợ chồng sẽ được phân chia dựa trên các nguyên tắc sau
-
Công bằng nhưng không nhất thiết phải chia đều. Tòa án sẽ căn cứ vào sự đóng góp của mỗi bên trong việc tạo ra tài sản chung, công sức chăm sóc gia đình, những yếu tố khác để quyết định tỷ lệ phân chia. Điều này có nghĩa là trong một số trường hợp, người đóng góp nhiều hơn có thể được nhận phần tài sản lớn hơn.
-
Bảo vệ quyền lợi của các bên. Nếu một bên gặp khó khăn về kinh tế hoặc có những yếu tố bất lợi, tòa án có thể cân nhắc khi quyết định phân chia tài sản, bảo đảm rằng quyền lợi của người đó không bị thiệt thòi quá mức.
2. Phân Chia Tài Sản Liên Quan Đến Con Cái
Trong trường hợp ly hôn có con cái, ngoài việc phân chia tài sản giữa vợ và chồng, tòa án còn phải xem xét đến quyền lợi của con cái. Việc này đặc biệt quan trọng vì quyền lợi của trẻ em luôn được pháp luật bảo vệ ưu tiên.
Quyền nuôi con là một trong những vấn đề quan trọng khi ly hôn. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình, nếu hai bên không thể thỏa thuận về việc nuôi con, tòa án sẽ căn cứ vào lợi ích của trẻ em để quyết định ai sẽ là người nuôi dưỡng. Thông thường, nếu con dưới 36 tháng tuổi, người mẹ sẽ được ưu tiên nuôi con, trừ khi có yếu tố đặc biệt. Nếu con đã đủ 36 tháng tuổi, tòa án sẽ xem xét khả năng nuôi dưỡng của mỗi bên để đưa ra quyết định sao cho tốt nhất cho đứa trẻ.
Quyền lợi tài sản của con cái cũng là vấn đề được pháp luật quy định rõ ràng. Trong một số trường hợp, tài sản dành riêng cho con cái (như tài sản được thừa kế, tặng cho) sẽ không bị phân chia trong quá trình ly hôn. Tuy nhiên, các khoản chi phí chăm sóc, nuôi dưỡng con cái sẽ được tính vào quá trình phân chia tài sản chung của vợ chồng. Tòa án sẽ xem xét khả năng tài chính của mỗi bên để xác định ai sẽ là người phải cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn.
Ngoài ra, trong trường hợp một trong hai bên có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con cái, tòa án sẽ quyết định mức cấp dưỡng phù hợp, bảo đảm con cái có đủ điều kiện sống và phát triển bình thường. Mức cấp dưỡng này có thể được điều chỉnh trong trường hợp có thay đổi về hoàn cảnh kinh tế hoặc nhu cầu của trẻ.
3. Quyền Và Nghĩa Vụ Cấp Dưỡng
Khi ly hôn và có con cái, bên không nuôi con sẽ phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con cho đến khi con trưởng thành. Mức cấp dưỡng sẽ được xác định dựa trên nhiều yếu tố bao gồm khả năng tài chính của người cấp dưỡng, nhu cầu sống của con và những yếu tố khác. Trong trường hợp con không thể tự nuôi dưỡng bản thân, ví dụ như con chưa đủ 18 tuổi hoặc bị khuyết tật, nghĩa vụ cấp dưỡng vẫn tiếp tục cho đến khi con đủ khả năng tự lo cho bản thân.
Các khoản cấp dưỡng này sẽ được quyết định cụ thể và có thể thay đổi theo thời gian nếu có sự thay đổi trong hoàn cảnh của một trong hai bên hoặc nhu cầu của trẻ. Điều này giúp bảo đảm rằng trẻ sẽ luôn có một cuộc sống đầy đủ, không bị thiếu thốn về mặt vật chất, dù cha mẹ không sống cùng nhau nữa.
4. Thủ Tục Phân Chia Tài Sản Khi Ly Hôn
Để giải quyết vấn đề phân chia tài sản khi ly hôn, các bên cần thực hiện thủ tục tại tòa án. Đầu tiên, vợ hoặc chồng sẽ nộp đơn xin ly hôn tại tòa án cấp huyện nơi mình cư trú. Nếu có tranh chấp về tài sản hoặc quyền nuôi con, các bên cần làm rõ yêu cầu và đưa ra bằng chứng để tòa án có thể căn cứ vào đó quyết định.
Trong trường hợp các bên có thể thỏa thuận về việc phân chia tài sản và quyền nuôi con, tòa án sẽ xem xét thỏa thuận này và đưa ra phán quyết công nhận. Tuy nhiên, nếu không có thỏa thuận, tòa án sẽ tiến hành xét xử và đưa ra quyết định dựa trên các nguyên tắc pháp lý đã được quy định trong Luật Hôn nhân và Gia đình.
Việc phân chia tài sản khi ly hôn không chỉ đơn thuần là một vấn đề về tài sản còn là sự bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên đặc biệt là quyền lợi của con cái. Pháp luật Việt Nam luôn bảo vệ quyền lợi của trẻ em trong trường hợp ly hôn bảo đảm rằng dù cha mẹ có ly hôn thì con cái vẫn được sống trong môi trường đầy đủ và phát triển tốt nhất. Vì vậy các bậc phụ huynh cần hiểu rõ về các quy định của pháp luật để bảo vệ quyền lợi của mình và con cái trong trường hợp ly hôn.