Pháp luật là nền tảng điều chỉnh hành vi xã hội. Giúp giữ trật tự đảm bảo công bằng phát triển. Nhưng ít ai biết rõ ai ban hành pháp luật, quy trình như thế nào hay văn bản pháp luật có bao nhiêu loại. Bài viết này sẽ giải thích dễ hiểu để người dân phổ thông nắm bắt rõ hơn về vấn đề quan trọng này.
Pháp Luật Do Ai Ban Hành
Câu trả lời ngắn gọn Pháp luật do Nhà nước ban hành. Cụ thể hơn chỉ một số cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được quyền làm điều đó.
Trong hệ thống chính trị Việt Nam nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền ban hành pháp luật chứ không phải cá nhân hay tổ chức nào khác.
Cơ Quan Ban Hành Luật
Trong các cơ quan của Nhà nước, Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền ban hành luật tức các văn bản có giá trị pháp lý cao nhất, gọi là văn bản luật.
Ngoài ra, còn có các cơ quan khác được giao quyền ban hành các văn bản dưới luật bao gồm
-
Chính phủ: ban hành nghị định
-
Thủ tướng Chính phủ: ban hành quyết định
-
Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ: ban hành thông tư
-
Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp: ban hành nghị quyết, quyết định hành chính tại địa phương
Tất cả các văn bản này được gọi chung là văn bản quy phạm pháp luật, nhưng phân chia theo thẩm quyền ban hành.
Văn Bản Pháp Luật Do Ai Ban Hành
Như vừa trình bày, văn bản pháp luật gồm hai loại chính
-
Văn bản luật (do Quốc hội ban hành) gồm Hiến pháp, Bộ luật, Luật, Nghị quyết.
-
Văn bản dưới luật (do Chính phủ, Thủ tướng, Bộ trưởng, UBND… ban hành) gồm Nghị định, Quyết định, Thông tư…
Vì thế, tùy loại văn bản, sẽ có cơ quan có thẩm quyền tương ứng ban hành.
Văn Bản Dưới Luật Do Ai Ban Hành
Văn bản dưới luật là những văn bản pháp luật không phải do Quốc hội ban hành nhưng vẫn có giá trị pháp lý trong việc hướng dẫn thi hành luật. Một số ví dụ
-
Chính phủ ban hành nghị định để hướng dẫn thi hành luật.
-
Bộ trưởng ban hành thông tư cụ thể hóa nội dung luật cho từng ngành từng lĩnh vực.
Những văn bản này tuy không cao bằng luật, nhưng vẫn rất quan trọng trong đời sống pháp lý hàng ngày.
Ban Hành Luật Tiếng Anh Là Gì?
Trong tiếng Anh cụm từ ban hành luật thường được dịch là to enact a law hay to promulgate a law.
-
Enact dùng khi nói đến việc chính thức thông qua và đưa luật vào áp dụng.
-
Promulgate nhấn mạnh việc công bố và ban hành một cách chính thức.
Ví dụ The National Assembly enacts laws in Vietnam.
Nhà Nước Ban Hành Pháp Luật Nhằm Mục Đích Gì
Có ba mục tiêu chính
-
Quản lý xã hội: Thiết lập chuẩn mực ứng xử chung.
-
Bảo vệ quyền lợi người dân: Đảm bảo quyền con người, quyền công dân.
-
Phát triển đất nước: Hướng tới sự ổn định, trật tự và phát triển bền vững.
Pháp luật giúp mọi hoạt động của Nhà nước và xã hội diễn ra minh bạch, công bằng, đúng quy định.
Cơ Quan Nào Có Quyền Ban Hành Pháp Luật?
Chỉ có những cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được quyền ban hành pháp luật. Cụ thể
-
Quốc hội: ban hành luật, nghị quyết có giá trị toàn quốc.
-
Chính phủ, Thủ tướng, Bộ trưởng: ban hành các văn bản dưới luật.
-
Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân: ban hành văn bản áp dụng trong phạm vi địa phương.
Không cơ quan nào bên ngoài hệ thống nhà nước có quyền tự ban hành luật hoặc văn bản pháp luật.
Pháp Luật Do Chủ Thể Nào Dưới Đây Ban Hành?
Khi gặp câu hỏi trắc nghiệm kiểu này, bạn hãy nhớ
-
Chỉ có Quốc hội ban hành luật.
-
Chính phủ, Bộ trưởng… chỉ ban hành văn bản dưới luật.
-
Cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… không có quyền ban hành pháp luật.
Chủ thể ban hành pháp luật là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Quy Trình Ban Hành Luật
Quy trình ban hành một đạo luật tại Việt Nam gồm nhiều bước nghiêm ngặt
-
Đề xuất xây dựng luật (có thể từ Chính phủ, đại biểu Quốc hội, tổ chức…)
-
Soạn thảo dự thảo luật
-
Thẩm định, lấy ý kiến góp ý
-
Trình Quốc hội xem xét
-
Thảo luận, chỉnh sửa, thông qua
-
Công bố và ban hành
Chỉ sau khi được Chủ tịch nước ký lệnh công bố, luật mới chính thức có hiệu lực thi hành.
Quốc Hội Ban Hành Những Văn Bản Pháp Luật Nào?
Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước. Các văn bản pháp luật do Quốc hội ban hành gồm
-
Hiến pháp: văn bản pháp lý cao nhất
-
Luật: như Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Giao thông…
-
Bộ luật: như Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự…
-
Nghị quyết: về các vấn đề cụ thể thuộc thẩm quyền
Tất cả đều có giá trị pháp lý cao, điều chỉnh những lĩnh vực trọng yếu của xã hội.
Hiểu được ai ban hành pháp luật với quy trình ban hành luật giúp người dân nhận thức đúng về vai trò của Nhà nước từ đó tuân thủ pháp luật một cách tự giác có trách nhiệm. Dù bạn không phải là luật sư hay cán bộ pháp lý thì nắm rõ kiến thức cơ bản này sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi cá nhân và sống văn minh, có pháp lý làm nền.