Trong bối cảnh xã hội ngày càng đề cao vai trò của pháp luật thì những người làm nghề pháp lý không chỉ đóng vai trò như người giải quyết tranh chấp còn là những nhân vật góp phần định hình nhận thức pháp lý trong cộng đồng. Bên cạnh đội ngũ luật sư có một lực lượng khác âm thầm nhưng có tầm ảnh hưởng lớn không kém đó là các luật gia. Trong bài viết này chúng ta cùng điểm qua ba gương mặt luật gia nổi bật ở Việt Nam hiện nay là Trần Đình Thu, Đặng Đình Thịnh và Nguyễn Ngọc Điệp. Mỗi người một hướng đi riêng nhưng đều có điểm chung là cống hiến bền bỉ cho sự phát triển của nền pháp lý Việt Nam.
Luật gia Trần Đình Thu và hành trình phổ biến pháp luật qua truyền thông
Nếu từng lướt qua YouTube hoặc Facebook trong những năm gần đây hẳn nhiều người đã bắt gặp những video phân tích pháp lý do luật gia Trần Đình Thu thực hiện. Ông không xuất thân từ truyền thông cũng không phải là người hoạt động nghệ thuật. Tuy nhiên bằng kiến thức sâu rộng về luật học và khả năng trình bày dễ hiểu cho nên ông đã xây dựng được một kênh truyền thông cá nhân thu hút hàng chục nghìn người theo dõi.
Điểm đặc biệt trong cách tiếp cận của ông Thu là sự kết hợp giữa lý thuyết pháp luật và thực tiễn đời sống. Trong các buổi livestream hay video bình luận ông thường chọn những vụ việc thời sự sau đó phân tích từ góc độ pháp lý để giúp người xem hiểu rõ bản chất vấn đề. Phong cách của ông không cầu kỳ không lên gân mà gần gũi thực tế có phần thẳng thắn.
Việc một luật gia bước ra khỏi khuôn khổ văn phòng hay giảng đường để tiếp cận công chúng qua mạng xã hội là điều chưa từng phổ biến tại Việt Nam. Tuy nhiên chính điều đó lại khiến ông trở thành một hiện tượng đáng chú ý. Ông giúp người dân hiểu rằng pháp luật không chỉ tồn tại trong văn bản mà còn là công cụ bảo vệ quyền lợi thiết thân trong cuộc sống hàng ngày.
Luật gia Đặng Đình Thịnh hành trình khẳng định giá trị nghề nghiệp
Khác với Trần Đình Thu luật gia Đặng Đình Thịnh chọn con đường hành nghề pháp lý chuyên nghiệp trực tiếp tham gia vào các vụ kiện lớn nhỏ trong xã hội. Ông hiện là Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật TP Hồ Chí Minh đồng thời là Phó Chủ tịch một trung tâm trọng tài thương mại.
Một trong những vụ việc đáng chú ý nhất mà ông từng tham gia là vụ kiện đòi tiền hứa thưởng sau khi giúp khách hàng lấy lại một căn nhà. Mặc dù đã ký kết hợp đồng hứa thưởng rõ ràng, thân chủ sau đó không thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Ông Thịnh quyết định theo đuổi vụ kiện đến cùng. Kết quả tòa án đã buộc bên kia phải trả cho ông hơn một trăm tỷ đồng.
Vụ việc này không chỉ gây tiếng vang lớn trong giới pháp lý mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm pháp lý với sự minh bạch trong mối quan hệ giữa luật gia và thân chủ. Ông Thịnh đã khẳng định rằng luật gia không chỉ là người hiểu luật còn là người biết bảo vệ chính mình bằng pháp luật.
Bên cạnh hoạt động nghề nghiệp ông còn tham gia nhiều chương trình phổ biến pháp luật tại các địa phương là gương mặt quen thuộc trong các buổi hội thảo về cải cách tư pháp nâng cao nhận thức cộng đồng.
Luật gia Nguyễn Ngọc Điệp với sự nghiệp nghiên cứu biên soạn tài liệu pháp luật
Nếu Trần Đình Thu là người phổ biến pháp luật qua truyền thông thì Đặng Đình Thịnh là người thực hành pháp lý trên thực địa thì Nguyễn Ngọc Điệp là đại diện tiêu biểu cho giới nghiên cứu hay học thuật trong lĩnh vực pháp luật.
Ông là tác giả của nhiều đầu sách chuyên sâu từ bình luận luật tố tụng đến các bộ từ điển pháp luật Việt Nam. Các ấn phẩm của ông được sử dụng rộng rãi trong giới học thuật giảng dạy với cả trong giới hành nghề. Không ồn ào không nổi bật trên truyền thông nhưng những đóng góp của ông đóng vai trò nền tảng trong việc củng cố tri thức pháp lý cho nhiều thế hệ sinh viên và người làm luật.
Cuốn Từ điển pháp luật Việt Nam mà ông biên soạn được đánh giá là một công trình công phu có hệ thống giúp tra cứu nhanh chóng và chính xác các khái niệm pháp lý. Với hơn sáu nghìn mục từ, cuốn sách này không chỉ là tài liệu tra cứu mà còn là minh chứng cho sự nghiêm túc, chính xác cùng niềm đam mê với ngành luật.
Ngoài ra ông còn biên soạn các sách hướng dẫn thủ tục pháp lý như ly hôn với chia tài sản cả khởi kiện hành chính nhờ vậy người dân có thể dễ dàng tiếp cận tự bảo vệ mình trước pháp luật mà không nhất thiết phải nhờ đến luật sư.
Nhìn lại vai trò của luật gia trong xã hội hiện đại
Ba con người ba hướng đi khác nhau nhưng đều thể hiện một điểm chung là đặt pháp luật vào trung tâm của đời sống không chỉ đóng vai trò là chuyên gia còn là người kết nối pháp luật với công chúng. Dù là qua màn hình livestream, phòng xử án hay trang sách có thể thấy mỗi luật gia đều thể hiện vai trò thiết yếu trong việc lan tỏa tư duy thượng tôn pháp luật.
Trong một xã hội đang phát triển hội nhập khiến nhu cầu hiểu biết pháp luật ngày càng cao. Điều đó đòi hỏi những người làm nghề luật không chỉ giỏi chuyên môn mà còn phải linh hoạt trong cách truyền đạt có đạo đức nghề nghiệp và tinh thần phụng sự cộng đồng.
Sự hiện diện của những luật gia như Trần Đình Thu, Đặng Đình Thịnh và Nguyễn Ngọc Điệp là minh chứng cho sự đa dạng phong phú trong hoạt động pháp lý tại Việt Nam đại diện cho các khía cạnh khác nhau của nghề luật từ phổ biến hành nghề cho đến nghiên cứu học thuật. Mỗi người đều có đóng góp riêng giúp pháp luật không còn khô khan, xa cách mà trở nên gần gũi, hữu ích, đầy nhân văn.