Luật lao động là một bộ phận quan trọng của pháp luật. Điều chỉnh các quan hệ lao động giữa người lao động với người sử dụng lao động. Trong quá trình học môn Luật lao động thì giải quyết các bài tập tình huống sẽ giúp sinh viên, người học nắm vững lý thuyết với cả áp dụng vào thực tế. Dưới đây là một số bài tập tình huống về luật lao động cùng với đáp án giải quyết cụ thể.
Bài Tập 1: Chế Độ Nghỉ Phép Của Người Lao Động
Tình huống
Anh Minh là một nhân viên làm việc tại một công ty xây dựng. Theo hợp đồng lao động, anh Minh làm việc theo giờ hành chính (8 giờ/ngày, 5 ngày/tuần). Mới đây, anh Minh có yêu cầu nghỉ phép 5 ngày để đi du lịch. Công ty yêu cầu anh Minh phải nộp đơn xin nghỉ phép trước 10 ngày. Tuy nhiên, sau khi anh Minh gửi đơn xin nghỉ phép, công ty lại thông báo rằng anh Minh không được nghỉ phép vào thời gian đó, vì công ty đang có một dự án quan trọng cần hoàn thành. Anh Minh cảm thấy bất bình vì công ty không chấp nhận yêu cầu nghỉ phép của mình. Anh Minh hỏi: Công ty có quyền từ chối yêu cầu nghỉ phép của anh Minh không?
Đáp án
Theo Điều 113 Bộ luật Lao động năm 2019, người lao động có quyền yêu cầu nghỉ phép hàng năm, tùy theo thời gian làm việc. Mỗi năm, người lao động làm việc đủ 12 tháng sẽ được nghỉ ít nhất 12 ngày phép. Tuy nhiên, người sử dụng lao động có quyền yêu cầu người lao động phải thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý về việc nghỉ phép (thường là từ 5 đến 10 ngày).
Trong tình huống này, việc công ty yêu cầu anh Minh thông báo trước 10 ngày là hợp lý. Tuy nhiên công ty từ chối yêu cầu nghỉ phép của anh Minh cần phải có lý do chính đáng và được quy định rõ ràng trong nội quy của công ty. Nếu công ty không chứng minh được lý do hợp lý và không tuân thủ các quy định của hợp đồng lao động hoặc nội quy lao động, việc từ chối yêu cầu nghỉ phép là không đúng.
Bài Tập 2: Tai Nạn Lao Động và Quyền Lợi Người Lao Động
Tình huống
Chị Hoa là nhân viên kế toán của một công ty cổ phần. Trong khi đang làm việc tại văn phòng, chị Hoa bị ngã và bị gãy chân do vấp phải một vật cản trong phòng làm việc. Chị Hoa yêu cầu công ty bồi thường cho việc tai nạn lao động này. Tuy nhiên, công ty từ chối vì cho rằng tai nạn này xảy ra trong quá trình chị Hoa làm việc không liên quan đến công việc được giao. Chị Hoa thắc mắc: Công ty có phải bồi thường cho chị không?
Đáp án
Theo Điều 145 Bộ luật Lao động năm 2019, người lao động có quyền được hưởng bảo hiểm tai nạn lao động nếu bị tai nạn xảy ra trong thời gian làm việc và tại nơi làm việc. Tuy nhiên, tai nạn lao động không chỉ áp dụng khi người lao động thực hiện công việc cụ thể mà còn có thể xảy ra khi người lao động đang làm việc trong giờ làm việc và nơi làm việc (kể cả khi không phải công việc được giao).
Trong tình huống này, chị Hoa đã bị tai nạn khi làm việc tại nơi làm việc (văn phòng công ty). Dù tai nạn không liên quan trực tiếp đến công việc kế toán, nhưng chị Hoa vẫn có quyền yêu cầu công ty bồi thường và đền bù cho tai nạn lao động của mình, nếu đủ điều kiện để xác định đó là tai nạn lao động theo quy định của Bộ luật Lao động.
Bài Tập 3: Chấm Dứt Hợp Đồng Lao Động
Tình huống
Anh Tân là nhân viên bán hàng tại một cửa hàng điện máy. Sau một thời gian làm việc, anh Tân cảm thấy công việc không phù hợp với khả năng và mong muốn của mình, vì vậy anh đã quyết định xin thôi việc. Tuy nhiên, anh Tân lại không muốn phải làm thủ tục thôi việc chính thức, vì lo ngại việc này sẽ mất thời gian. Anh Tân hỏi: Công ty có quyền yêu cầu anh Tân hoàn tất thủ tục thôi việc không? Và trong trường hợp này, anh Tân có thể chấm dứt hợp đồng lao động mà không cần thông báo trước không?
Đáp án
Theo Điều 37 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn với điều kiện phải thông báo cho người sử dụng lao động trước ít nhất 3 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn và ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn.
Nếu anh Tân không thông báo đúng thời gian theo yêu cầu của luật thì công ty có quyền yêu cầu anh Tân hoàn tất thủ tục và tiếp tục làm việc cho đến khi hết thời gian thông báo. Nếu anh Tân đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không thông báo trước, anh có thể bị yêu cầu bồi thường một khoản tiền tương đương với tiền lương trong thời gian thông báo.
Bài Tập 4: Nghĩa Vụ Thanh Toán Tiền Lương
Tình huống
Chị Lan là một nhân viên bán hàng tại một siêu thị. Sau một tháng làm việc, chị Lan phát hiện rằng tiền lương của mình bị thiếu một khoản so với thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Chị Lan hỏi người quản lý về việc này, nhưng người quản lý cho rằng số tiền bị thiếu là do một khoản tiền phạt vì chị Lan không hoàn thành đủ chỉ tiêu doanh thu. Chị Lan không đồng ý với lý do này và yêu cầu công ty thanh toán đầy đủ tiền lương. Chị Lan thắc mắc: Công ty có quyền trừ tiền lương của chị Lan để phạt không?
Đáp án
Theo Điều 94 Bộ luật Lao động năm 2019, người sử dụng lao động không có quyền trừ lương của người lao động để phạt vì không hoàn thành chỉ tiêu hoặc bất kỳ lý do nào khác ngoài các trường hợp đặc biệt như xử lý kỷ luật lao động. Việc trừ tiền lương của người lao động chỉ có thể được thực hiện khi có sự thỏa thuận rõ ràng giữa hai bên trong hợp đồng lao động hoặc trong các nội quy lao động của công ty.
Trong trường hợp này nếu chị Lan không đồng ý với việc bị trừ lương và công ty không có bằng chứng về việc chị Lan vi phạm kỷ luật lao động, thì công ty có nghĩa vụ phải thanh toán đầy đủ tiền lương cho chị Lan theo hợp đồng lao động đã ký.
Các bài tập tình huống về luật lao động giúp người học hiểu rõ hơn về các quy định cùng cách áp dụng luật trong thực tế. Mỗi tình huống đều có những khía cạnh pháp lý khác nhau vì vậy cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng rồi tìm hiểu các điều khoản trong Bộ luật Lao động để giải quyết đúng đắn mà hợp lý.