Việt Nam là quốc gia có truyền thống yêu nước với tinh thần đấu tranh kiên cường trong công cuộc dựng nước giữ nước. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng cùng tình hình quốc tế diễn biến phức tạp thì nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc vẫn giữ nguyên vai trò đặc biệt quan trọng. Luật Nghĩa vụ quân sự không chỉ là khung pháp lý điều chỉnh trách nhiệm quân sự của công dân còn là một trong những trụ cột góp phần xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh. Bài viết dưới đây nhằm tuyên truyền phổ biến các nội dung cốt lõi của Luật Nghĩa vụ quân sự đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi công dân nhất là thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ.
1. Nghĩa vụ quân sự là gì
Nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân trong việc phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam để bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Thực hiện nghĩa vụ quân sự không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là trách nhiệm chính trị, đạo đức đối với Tổ quốc với nhân dân.
Theo Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành công dân nam đủ 17 tuổi phải đăng ký nghĩa vụ quân sự. Từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi, công dân sẽ được xem xét gọi nhập ngũ. Trường hợp đang học đại học, cao đẳng được tạm hoãn thì độ tuổi gọi nhập ngũ có thể kéo dài đến hết 27 tuổi.
2. Những nội dung cơ bản của Luật Nghĩa vụ quân sự
Luật Nghĩa vụ quân sự hiện nay được ban hành vào năm 2015 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2016. Luật gồm 9 chương, 62 điều quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong công tác thực hiện nghĩa vụ quân sự.
Một số điểm đáng lưu ý:
-
Nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ tại ngũ phục vụ trong ngạch dự bị.
-
Thời gian phục vụ tại ngũ trong thời bình là 24 tháng.
-
Công dân nữ có ngành nghề phù hợp với yêu cầu quốc phòng có thể được tuyển chọn thực hiện nghĩa vụ quân sự nếu tình nguyện.
-
Các trường hợp được tạm hoãn, miễn nghĩa vụ quân sự được quy định rõ ràng nhằm đảm bảo công bằng xã hội.
3. Quy trình gọi nhập ngũ khám sức khỏe
Công tác tuyển chọn gọi nhập ngũ hàng năm được tiến hành qua các bước: đăng ký nghĩa vụ quân sự, sơ tuyển, khám sức khỏe, xét duyệt chính trị, tổ chức giao nhận quân. Hội đồng Nghĩa vụ quân sự các cấp sẽ tổ chức khám sức khỏe từ tháng 11 đến tháng 12 hằng năm, đảm bảo mọi công dân đều được kiểm tra đánh giá sức khỏe một cách minh bạch, khách quan.
Theo quy định hiện hành công dân phải có sức khỏe loại 1, 2 hay 3 mới đủ điều kiện nhập ngũ. Những người bị bệnh mãn tính có vấn đề về tâm thần, thị lực dưới tiêu chuẩn, mắc tật khúc xạ nặng sẽ không được tuyển chọn.
4. Các trường hợp được tạm hoãn, miễn nghĩa vụ quân sự
Luật quy định rõ ràng cụ thể các trường hợp được xem xét tạm hoãn hoặc miễn thực hiện nghĩa vụ quân sự:
-
Tạm hoãn: công dân chưa đủ sức khỏe là lao động duy nhất nuôi thân nhân, đang học đại học, cao đẳng chính quy, có anh chị em ruột đang phục vụ tại ngũ.
-
Miễn: con của liệt sĩ, con của thương binh hạng một, một anh hoặc một em của liệt sĩ, một con duy nhất của bệnh binh, người bị nhiễm chất độc da cam.
Quy định này nhằm đảm bảo chính sách hậu phương quân đội thể hiện sự nhân văn trong thực hiện nghĩa vụ quân sự.
5. Xử lý vi phạm Luật Nghĩa vụ quân sự
Luật cũng nghiêm khắc xử lý những hành vi vi phạm như: trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, gian dối trong quá trình khám sức khỏe. Mức phạt hành chính có thể lên đến 35 triệu đồng, nếu vi phạm nghiêm trọng người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm là cần thiết để duy trì kỷ luật, tăng cường sự nghiêm túc trong công tác tuyển quân bảo vệ hình ảnh lực lượng vũ trang nhân dân.
6. Vai trò của các tổ chức, đoàn thể trong công tác tuyên truyền
Để Luật Nghĩa vụ quân sự đi vào cuộc sống, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của các tổ chức chính trị xã hội như Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc. Thông qua các buổi sinh hoạt chi đoàn, tuyên truyền tại cơ sở, hội thi tìm hiểu pháp luật, các nội dung về nghĩa vụ quân sự sẽ được truyền tải sinh động, gần gũi hiệu quả.
Các cấp chính quyền địa phương cũng cần làm tốt công tác vận động, gặp gỡ, thăm hỏi thanh niên trước khi nhập ngũ góp phần củng cố niềm tin ý chí của họ khi bước vào môi trường quân đội.
7. Thực hiện nghĩa vụ quân sự. Một hành trình trưởng thành
Đối với nhiều thanh niên, thời gian tại ngũ là một quãng đời đáng nhớ. Môi trường quân đội giúp rèn luyện bản lĩnh, kỷ luật, tính tổ chức, tinh thần đoàn kết. Nhiều người sau khi hoàn thành nghĩa vụ đã trưởng thành vượt bậc, có nhận thức rõ ràng hơn về trách nhiệm công dân với vai trò của bản thân trong xã hội.
Thực hiện nghĩa vụ quân sự không chỉ góp phần bảo vệ đất nước mà còn là bước đệm để phát triển bản thân, tiếp cận các chính sách ưu đãi trong tuyển dụng, học nghề, thi công chức, viên chức sau xuất ngũ.
Luật Nghĩa vụ quân sự là một trong những đạo luật quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Tuyên truyền rộng rãi đầy đủ nội dung của luật không chỉ giúp công dân hiểu với chấp hành đúng quy định còn khơi dậy tinh thần yêu nước sẵn sàng cống hiến vì Tổ quốc.