Chơi chữ là gì – Ví dụ về chơi chữ

Chơi chữ là gì

 Chơi chữ là cách biến hóa ngôn từ kết hợp tính nghệ thuật của người Việt. Nó được sử dụng phổ biến trong thơ ca chính thống và ca dao, tục ngữ gắn liền trong cuộc sống đời thường. Biện pháp tu từ này có tác dụng làm câu thơ, lời văn thêm phần dí dỏm, trào phúng và có tính giáo dục cao.

Chơi chữ tiếng anh là gì

 make a pun

 play on words

Ví dụ về chơi chữ

 Có nhiều cách chơi chữ khác nhau như sử dụng từ đồng âm nhưng khác nghĩa, nói lái, dùng từ trái nghĩa… Mình sẽ liệt kê một vài cách chơi chữ phổ biến nhất.

 1 Chơi chữ bằng biện pháp nói lái

 Nói lái hay còn gọi là cách nói ngược câu chữ, nó có tác dụng châm biếm, mỉa mai hoặc bông đùa… Loại này không phải người đọc nào cũng hiểu được hàm ý của tác giả nếu như không suy luận hay phân tích từng từ một. Chơi chữ bằng cách nói lái quen thuộc và dễ gặp nhất khi đọc văn thơ, tục ngữ.

 Trong câu đối, ca dao

 Mục đích của chơi chữ trong lời nói hàng ngày là tạo ra những tiếng cười, thêm màu sắc cho cuộc sống.

 Ví dụ

 “Một con cá đối nằm trên cối đá, Hai con cá đối nằm trên cối đá”.

 “Thầy giáo, tháo giày đi dép lốp”.

 “Con mỏ kiến đậu trên miếng cỏ. Chim vàng lông đậu cạnh vồng lang”.

 Trong thơ ca

 Dùng để ẩn dụ hay châm biếm hiện thực khách quan, con người…

 Cái kiếp tu hành nặng đá đeo.

 Vị gì một chút tẻo tèo teo.

 Thuyền từ cũng muốn về Tây Trúc.

  Trái gió thành ra phải lộn lèo!

 (Trích bài thơ Sư bị làng đuổi – Hồ Xuân Hương).

 2 Chơi chữ bằng cách dùng từ đồng âm

 Biện pháp này sử dụng các từ giống nhau về cách phát âm hoặc đồng âm, thường được gọi là từ đồng âm nhưng có nghĩa hoàn toàn khác nhau. Cách chơi chữ này mang nhiều hàm ý và nghĩa thường châm biếm, đả kích là chính.

 Ví dụ:

 Vũ cậy mạnh vũ ra vũ múa, vũ gặp mưa vũ ướt cả lông

 Thị phải chầu thị đứng thị xem, thị cũng thèm thị không có ấy.

 Hoặc

 Bà già đi chợ cầu Đông

 Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?

 Thầy bói xem quẻ nói rằng.

 Lợi thì có lợi, nhưng răng không còn.

 3 Chơi chữ bằng cách dùng từ gần nghĩa, sát nghĩa 

 Là các từ khác nhau nhưng có nghĩa tương tự nhau

 Ví dụ

 Bà Đồ Nứa đi võng đòn tre, đến khóm trúc thở dài hi hóp

 Trời mưa đất thịt trơn như mỡ, dò đến hàng nem chả muốn ăn.

 4 Chơi chữ bằng cách lặp phụ âm đầu

 Loại này chỉ giống nhau phụ âm đầu, giúp tạo điểm nhấn cho toàn bộ bài thơ.

 Ví dụ

 Mênh mông muôn mẫu một màu mưa

 Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ

 Mộng mị mỏi mòn mai một một

 Mỹ miều may mắn mấy mà mơ

 5 Chơi chữ bằng chiết tự

 Một kiểu từ Hán Việt được sử dụng trong thơ ca thời xưa, loại nay tương đối khó nhận biết nếu bạn không có nhiều kiến thức về từ điển Hán Nôm.

 Tù nhân xuất khứ hoặc vi quốc.

 Hoạn quá đầu thì thủy kiến trung.

 Nhân hữu ưu sầu ưu điểm đại.

 Lung khai trúc sản, xuất chân long.

Những câu chơi chữ vui

 1. Hồn nhiên như con điên.
2. Già như trái cà
3. Đuối như trái chuối
4. Đói như con sói
5. Chán như con gián
6. Ngây thơ như bò đeo nơ.
7. Hãy cho tôi một điểm tựa…tôi đuối quá!!!
8. Ngu như con cóc,ngốc như con milu.
9. Sành điệu như củ kiệu
10. Thà nhịn đói chứ không nhịn nói.
11. Muốn nhanh thì cứ phải từ từ.
12. Luôn luôn lắng nghe lâu lâu mới hiểu.
13. Chuẩn ko cần chỉnh.
14. Thà đầu hàng chứ không chịu chết
15. Tôi từng có nhiều ham muốn.Ham muốn nhất bây giờ là bỏ được các ham muốn khác
16. Cao nhân tắt thở vô phương trị.
17. Xấu mà biết phấn đấu.
18. Xấu xấu nhưng kết cấu nó hài hoà.
19. Nhìn vào tấm gương sáng,rọi vào đó mới thấy thân xác hoang tàn… nhưng đẹp trai.(Kiếp đẹp trai cờ bạc của bác Mạnh:D)
20. Giàu đi xe hơi uống bia ôm,Nghèo đi xe ôm uống bia hơi.
21. Thứ 7 máu chảy về tim,lim dim đi tìm chỗ ngủ.
22. Đừng tự hào vì nghèo mà học giỏi,Hãy tự hỏi vì sao giỏi mà vẫn nghèo.
23. Dân thường chơi đẹp, đè bẹp dân chơi
24. Tắt điện sản xuất….tương lai.
25. Chả biết gì về điện mà đòi đi sửa…ống nước.
26. Sống đơn giản cho đời thanh thản.Cứ hồn nhiên rồi sẽ bình yên
27. Tôi yêu Việt Nam “đồng”
28. Nhớ đến em anh vững vàng tay lái.Nhớ đến mẹ anh nhẹ nhàng tay ga  An toàn là bạn …tai nạn là …vào hòm.
29. Số lượng gái cua được tỉ lệ thuận với dung tích xilanh xe bạn chạy
30. ” Khi tôi ăn cơm…Cả quán dõi theo từng động tác.Tự Tin – Gắp Nhanh – Phong Cách. Tôi thích cơm bụi.Cơm bụi rất lôi cuốn.Lôi cuốn là phải ăn nhanh.Ăn nhanh là sạch sẽ. Tôi là…Sinh Viên Nghèo!!!! ”
31. ” Khi tôi chạy…Mọi người dõi theo từng bước chạy của tôi. Mạnh Mẽ – Tự Tin – Thần Tốc. Chạy rất lôi cuốn.Lôi cuốn là phải chạy nhanh.Chạy nhanh thì mới thoát tôi.Tôi là…Cướp !!!
32. ” Nói xấu là một nghệ thuật và người nói xấu dễ là…thương binh.
33. Phong độ là tạm thời-Đẹp trai là vĩnh viễn
34. ” Còn thời lên ngựa bắn cung Hết thời xuống ngựa lấy thun bắn ruồi
35. ” Còn nói còn tát
36. Học cho lắm, tắm hổng có quần thay.
Học cho hay ,tắm thay hoài cái quần cũ.
37. ” Sống là phải cho đi! Hãy cho đi tất cả những gì bạn có,để rồi hối hận nhận ra rằng đòi lại sẽ rất khó!
38. Trèo cao ngã đau ,trèo thấp ngã cũng đau.
39. ” Không bao giờ bán đứng bạn bè khi chưa được giá.
40. ” Tiền túng,tình tan,tư tưởng tồi tàn,tiến tới tự tử.
41. Đời là bể khổ mà chúng sanh thì thường… không biết bơi!
42. ” Quay đầu là bờ…Ai ngờ là Thái Bình Dương
43. Có công mài sắt có ngày…… chai tay .
44. Cho không lấy-Thấy không thèm- Lơ là xẹt!!!
45. Tiền là giấy … thấy là lấy
46. Trình độ có hạn – Khốn nạn có thừa.
47. Ngó lên mình chẳng bằng ai Ngó xuống thì cũng chẳng ai hơn mình
48. thất tình tự tử đu dây điện điện giật tê tê chết từ từ
49. Yêu cho đến chết, lết thì hết yêu.
50. Dù bạn không trắng nhưng người khác vẫn phải kiếm tìm
51. ” Một lần ngã là một lần… đau !
52. ” Người khóc chắc quái gì đã khổ ! Tui cười nhưng lệ chảy trong tim.
53. ” Từ đôi bàn tay trắng, tui tạo nên…vô số nợ
54. Có khi nào trên đường đời tấp nập.Tôi vô tình vấp phải xấp đô la.
55. Thuận vợ thuận chồng ……con đông mệt quá . 56. ” Hút thuốc là có lợi cho …”vá” phổi
57. Con nhà tông không giống lông …..đỡ giống khỉ. 58. ” Đẹp trai, nhà giàu, có … xe đạp riêng
59. Quýnh nhau là tinh thần thể thao. Đạp nhau xuống ao là tinh thần bơi lội.
60. Hồng Nhan Bạc Triệu
61. Không phải ai xăm mình cũng xấu, nhưng những người xấu đều xăm mình
62. ” Có tiền nên làm fiền thiên hạ!!!
63. ” Phong độ là nhứt thời.Đẳng cấp mới là mãi mãi !
64. ” Ngu không phải là cái tội mà cái tội là không biết mình ngu!
65. Yêu nhiều ốm ôm nhiều yếu.
66. Cây nghiêng không sợ…chết đứng
67. Bình tĩnh tự tin ko cay cú.Âm thầm chịu đựng trả thù sau.
68 . Mập đẹp, ốm dễ thương,cao sang,lùn quý phái,bình thường mới…thấy ghê.
69 . Thằng cho vay là thằng dại.
Thằng trả lại là thằng ngu!
70 . Trăng hôm nay cao quá ,
Anh muốn hôn vào má .
Trăng hôm nay cao tít ,
Anh muốn hôn vào …..
Trăng hôm nay mới nhú,
Anh muốn hôn vào …..

Sưu tầm một số cách chơi chữ trong sách báo

 1. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
(Bà Huyện Thanh Quan)
=> Cách chơi chữ dùng từ đồng âm.

 2. Chàng cóc ơi! Chàng cóc ơi!
Thiếp bén duyên chàng có thế thôi.
Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé
Ngàn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi
(Hồ Xuân Hương – Khóc Tổng Cóc)
=>Cách chơi chữ trong bài thơ này rất giống với cách chơi chữ trong bài thơ của Lê Quý Đôn: sử dụng từ đồng âm và từ gần nghĩa: cóc, bén, (nhái bén), nòng nọc, chuộc (chẫu chuộc), chàng (chẫu chàng) đều là họ hàng của cóc, ếch, nhái.

 3. Chị Xuân đi chợ mùa hè
Mua cá thu về, chợ hãy còn đông.
=> Một câu thơ đủ cả 4 mùa, nhưng mùa xuân lại là tên cô gái: Xuân. Cá thu và chợ còn đông là những đồng âm khác nghĩa của từ mùa thu và mùa đông, người sáng tác đã khéo vận dụng tài tình.

 4. Anh Hươu đi chợ Đồng Nai
Bước qua bến Nghé, ngồi nhai thịt bò
=> Đây cũng là câu thơ sử dụng cách chơi chữ dùng từ đồng âm. Đủ tên 4 con vật lớn: hươu, nai, nghé, bò. Hai địa danh được lấp ra phần sau (thành tố sau của một từ gồm hai thành tố) đồng âm với tên hai con vật nai và nghé.

 

  

  

  

 Tag: trò soạn kệ trẻ mầm non lớp ă â án bé e ê gì? [gợi ý: anh] đố h k thú i t c