Trong thời đại kinh tế tri thức, toàn cầu hóa thì thương hiệu không chỉ đơn thuần là tên gọi, logo hay slogan. Nó là giá trị vô hình nhưng có ảnh hưởng trực tiếp đến tài sản, sức mạnh cạnh tranh cũng như quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Một doanh nghiệp có thể sở hữu dây chuyền sản xuất lớn, đội ngũ giỏi, nhưng nếu thương hiệu yếu thì họ khó chiếm lĩnh thị trường.
Vậy định giá thương hiệu là gì, nó được thực hiện ra sao, có yếu tố nào ảnh hưởng đến giá trị thương hiệu, tại sao các tập đoàn lớn lại sẵn sàng bỏ hàng tỷ USD chỉ để mua lại một thương hiệu?
Định Giá Thương Hiệu Là Gì
Định giá thương hiệu (brand valuation) là quá trình xác định giá trị tài chính của một thương hiệu. Đây là một phần trong chiến lược quản trị tài sản vô hình của doanh nghiệp. Việc định giá này có thể phục vụ cho nhiều mục tiêu như
-
Mua bán, sáp nhập doanh nghiệp
-
Định hướng chiến lược đầu tư và phát triển
-
Gọi vốn hoặc thương lượng cổ phần
-
Phân tích hiệu quả chiến dịch marketing
-
Định hướng kế hoạch IPO
Vì Sao Phải Định Giá Thương Hiệu
-
Hiểu đúng giá trị tài sản vô hình
Trong khi tài sản hữu hình có thể nhìn thấy và định lượng như nhà xưởng, thiết bị, thì thương hiệu lại là một giá trị vô hình rất lớn mà doanh nghiệp sở hữu. -
Gia tăng sức mạnh đàm phán
Một thương hiệu mạnh giúp doanh nghiệp đàm phán thuận lợi với nhà đầu tư, nhà phân phối và đối tác. -
Tăng lợi thế cạnh tranh
Thương hiệu tốt đồng nghĩa với khả năng giữ chân khách hàng, định giá cao hơn, ít bị tác động bởi cạnh tranh về giá. -
Phục vụ cho sáp nhập, mua bán
Trong các thương vụ M&A, thương hiệu có thể chiếm phần lớn giá trị doanh nghiệp, thậm chí cao hơn cả tài sản vật lý.
Các Phương Pháp Định Giá Thương Hiệu Phổ Biến
1. Phương pháp chi phí (Cost-based approach)
Tính tổng chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để xây dựng và duy trì thương hiệu bao gồm chi phí quảng cáo, xây dựng bộ nhận diện, hoạt động truyền thông…
Ưu điểm: Dễ tính, minh bạch
Hạn chế: Không phản ánh đúng tiềm năng lợi nhuận hoặc độ nhận diện thương hiệu
2. Phương pháp thị trường (Market-based approach)
So sánh với các thương hiệu tương tự đã được giao dịch trên thị trường hoặc trong các thương vụ mua bán, để xác định giá trị ước lượng.
Ưu điểm: Phản ánh theo giá thị trường
Hạn chế: Phụ thuộc vào dữ liệu đối chiếu và thời điểm định giá
3. Phương pháp thu nhập (Income-based approach)
Tính toán giá trị hiện tại của lợi nhuận thương hiệu có thể tạo ra trong tương lai. Thường sử dụng mô hình chiết khấu dòng tiền (DCF), giá trị thương hiệu bằng lợi nhuận vượt trội so với đối thủ không có thương hiệu.
Ưu điểm: Phản ánh đúng khả năng sinh lời
Hạn chế: Khó xác định dòng tiền tương lai chính xác
4. Phương pháp hỗn hợp (Mixed approach)
Kết hợp các yếu tố trên để đưa ra cái nhìn tổng thể nhất về thương hiệu, vừa định lượng, vừa định tính.
Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Giá Trị Thương Hiệu
-
Nhận diện thương hiệu trên thị trường
-
Mức độ trung thành của khách hàng
-
Chất lượng sản phẩm và dịch vụ
-
Tính nhất quán trong định vị và thông điệp
-
Khả năng mở rộng và tăng trưởng trong tương lai
-
Giá trị cảm nhận từ khách hàng
-
Chiến lược marketing và sức ảnh hưởng truyền thông
Ví Dụ Về Định Giá Thương Hiệu Trên Thế Giới
-
Apple được định giá là thương hiệu đắt giá nhất thế giới với giá trị vượt 350 tỷ USD (theo Interbrand)
-
Amazon, Google, Microsoft cũng nằm trong top 5 thương hiệu giá trị cao nhất thế giới
-
Thương hiệu Starbucks, ngoài doanh thu từ bán cà phê, phần lớn giá trị đến từ thương hiệu và cộng đồng khách hàng trung thành
Thực Trạng Định Giá Thương Hiệu Ở Việt Nam
Tại Việt Nam, định giá thương hiệu đang dần được doanh nghiệp quan tâm nhiều hơn, đặc biệt trong các ngành tiêu dùng, FMCG, bán lẻ, tài chính và công nghệ. Một số thương hiệu Việt có giá trị cao hiện nay như
-
Vinamilk
-
Viettel
-
Thế Giới Di Động
-
Vingroup
-
Biti’s
Các tổ chức như Forbes Việt Nam, Brand Finance, Interbrand thường công bố bảng xếp hạng thương hiệu có giá trị tại Việt Nam hằng năm.
Định giá thương hiệu không chỉ là con số trên giấy tờ còn là sự nhìn nhận chính xác về tài sản vô hình lớn nhất của doanh nghiệp. Một thương hiệu mạnh có thể tạo ra lợi thế vượt trội từ đó mở ra nhiều cơ hội phát triển thu hút nhà đầu tư. Việc định giá đúng thương hiệu là nền tảng để quản trị, đầu tư, xây dựng hình ảnh lâu dài.