Luật Cư trú là nền tảng quan trọng trong quản lý dân cư Việt Nam. Hiểu rõ các khái niệm như hộ gia đình, điều kiện tách hộ, nơi cư trú, chỗ ở hợp pháp cũng như quy định về cư trú của người nước ngoài với cả quyền lợi cư trú của các thành viên trong gia đình là thiết yếu để đảm bảo quyền lợi thực thi đúng pháp luật. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết những khía cạnh này.
1. Hộ gia đình theo Luật Cư trú
Theo Luật Cư trú hộ gia đình là nhóm người sinh sống chung trong một chỗ ở có quan hệ huyết thống hay hôn nhân hay nhận nuôi con nuôi cùng chung sống với quản lý tài sản chung. Hộ gia đình là đơn vị đăng ký cư trú thực hiện các thủ tục cư trú với cơ quan công an địa phương.
Xác định hộ gia đình làm cơ sở cho các thủ tục đăng ký hộ khẩu, đăng ký tạm trú, tách hộ, nhập hộ.
2. Điều kiện tách hộ theo Luật Cư trú
Tách hộ là thủ tục phân chia một hộ gia đình thành hai hay nhiều hộ khác nhau để đăng ký cư trú. Điều kiện tách hộ bao gồm
-
Có chỗ ở hợp pháp riêng biệt như nhà riêng, căn hộ riêng.
-
Thành viên trong hộ gia đình đồng thuận cũng như có lý do chính đáng để tách hộ. Ví dụ như lập gia đình, công việc di chuyển.
-
Đăng ký tách hộ tại cơ quan công an có thẩm quyền.
-
Hồ sơ đầy đủ theo quy định như giấy tờ chứng minh chỗ ở, giấy tờ tùy thân…
Tách hộ giúp quản lý dân cư rõ ràng chính xác hơn đồng thời phù hợp với tình trạng thực tế của gia đình.
3. Nơi cư trú theo Luật Cư trú
Nơi cư trú là địa điểm người dân đăng ký sinh sống có thể là nơi đăng ký thường trú tạm trú.
-
Thường trú là nơi có đăng ký hộ khẩu chính chính là nơi người dân ổn định lâu dài.
-
Tạm trú là nơi lưu trú có thời hạn khác với nơi thường trú được đăng ký khi người dân sinh sống học tập làm việc tạm thời ở nơi khác.
Nơi cư trú là cơ sở để cơ quan quản lý dân cư thực hiện các thủ tục hành chính bảo đảm quyền lợi của người dân.
4. Chỗ ở hợp pháp theo Luật Cư trú
Chỗ ở hợp pháp là nơi cư trú được phép sử dụng đáp ứng các quy định của pháp luật về đất đai, xây dựng, quản lý dân cư. Có thể là nhà riêng hay căn hộ hay nhà thuê có hợp đồng thuê hợp pháp, nhà ở công vụ, ký túc xá hợp pháp.
Người dân phải có quyền sử dụng hợp pháp chỗ ở để đăng ký cư trú tránh tình trạng đăng ký tạm trú thường trú tại những nơi không đúng pháp luật gây khó khăn trong quản lý.
5. Luật cư trú đối với người nước ngoài tại Việt Nam
Người nước ngoài sinh sống làm việc tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định của Luật Cư trú với các văn bản hướng dẫn gồm
-
Đăng ký tạm trú hay cư trú tại cơ quan công an theo thời hạn quy định.
-
Có giấy tờ hợp pháp như visa, giấy phép lao động, thẻ tạm trú.
-
Chỗ ở hợp pháp theo quy định như khách sạn, nhà riêng, nơi làm việc…
-
Gia hạn tạm trú đúng hạn nếu có nhu cầu lưu trú lâu dài.
-
Chấp hành các quy định về quản lý cư trú dành cho người nước ngoài.
Luật cư trú dành cho người nước ngoài góp phần đảm bảo an ninh trật tự đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ.
6. Cháu về ở với ông bà theo Luật Cư trú
Trường hợp cháu về ở với ông bà thì đăng ký cư trú được thực hiện như sau
-
Cháu cần có giấy tờ chứng minh quan hệ gia đình cùng sự đồng thuận của ông bà.
-
Nếu cháu chưa có nơi cư trú riêng có thể đăng ký tạm trú tại chỗ ở hợp pháp của ông bà.
-
Nếu cháu ở lâu dài có thể làm thủ tục nhập hộ để vào hộ khẩu của ông bà theo quy định địa phương.
-
Đăng ký phải thực hiện tại công an cấp xã phường nơi ông bà cư trú.
Giúp cháu được hưởng các quyền lợi về học hành với bảo hiểm y tế theo nơi cư trú mới.
7. Cấm đi khỏi nơi cư trú theo Luật Cư trú
Luật Cư trú quy định về cấm đi khỏi nơi cư trú trong một số trường hợp đặc biệt như
-
Người đang trong diện bị áp dụng biện pháp cưỡng chế hành chính.
-
Người bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu tạm thời không được rời khỏi nơi cư trú để phục vụ điều tra xử lý vi phạm.
-
Những trường hợp khác theo quy định của pháp luật như kiểm dịch y tế phòng chống dịch bệnh.
Cấm đi khỏi nơi cư trú nhằm đảm bảo trật tự an toàn xã hội cũng như thực thi pháp luật. Người dân cần tuân thủ các quy định để tránh bị xử lý hành chính hay hình sự.
Hiểu rõ các quy định về hộ gia đình, điều kiện tách hộ, nơi cư trú rồi thì chỗ ở hợp pháp cả cư trú của người nước ngoài cùng với quyền lợi cư trú của các thành viên trong gia đình với quy định cấm đi khỏi nơi cư trú là cơ sở quan trọng để thực hiện đúng pháp luật cư trú Việt Nam. Không chỉ giúp bạn bảo vệ quyền lợi cá nhân còn góp phần xây dựng xã hội ổn định văn minh.