Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng vai trò của pháp luật trở nên thiết yếu không chỉ trong hoạt động quản lý nhà nước còn trong mọi mặt của đời sống xã hội. Đào tạo nguồn nhân lực pháp lý chất lượng cao trở thành nhiệm vụ chiến lược của các cơ sở giáo dục đại học với các viện đào tạo chuyên ngành. Từ đó nhu cầu tuyển dụng giảng viên luật đặc biệt là giảng viên thỉnh giảng môn pháp luật, đang ngày càng tăng cao đòi hỏi những tiêu chuẩn ngày một khắt khe.
Bài viết này sẽ làm rõ khái niệm giảng viên luật là gì với phân biệt giữa giảng viên cơ hữu cùng giảng viên thỉnh giảng đồng thời phân tích xu hướng tuyển dụng hiện nay và những điều kiện để trở thành một giảng viên pháp luật đạt chuẩn.
Giảng viên luật là ai
Giảng viên luật là người giảng dạy các môn học thuộc lĩnh vực pháp luật trong các cơ sở đào tạo như trường đại học, cao đẳng, học viện, trung tâm bồi dưỡng chính trị hoặc các tổ chức đào tạo có yếu tố chuyên môn pháp lý. Công việc của giảng viên luật không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy mà còn bao gồm hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn giáo trình, tổ chức hội thảo học thuật tham gia tư vấn pháp lý.
Một giảng viên luật cần có kiến thức chuyên sâu trong các lĩnh vực luật học như luật dân sự, luật hình sự, luật quốc tế, luật hành chính, luật thương mại, luật hiến pháp… Ngoài ra còn cần có kỹ năng sư phạm, khả năng tư duy phản biện và năng lực truyền đạt mạch lạc, khoa học.
Giảng viên luật có thể là người làm việc toàn thời gian tại một cơ sở đào tạo (gọi là giảng viên cơ hữu) hoặc là người giảng dạy theo hợp đồng ngắn hạn thường chỉ đảm nhận một số môn học nhất định trong một khoảng thời gian cụ thể (gọi là giảng viên thỉnh giảng).
Sự khác biệt giữa giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh giảng
Giảng viên cơ hữu là người được tuyển dụng chính thức vào biên chế hoặc hợp đồng lâu dài tại các trường đại học, học viện. Họ thường đảm nhận nhiều vai trò đồng thời như giảng dạy, nghiên cứu, hướng dẫn sinh viên tham gia quản lý khoa học. Để trở thành giảng viên cơ hữu, người ứng tuyển phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về học vị, chuyên môn, ngoại ngữ và kỹ năng sư phạm.
Trong khi đó giảng viên thỉnh giảng thường là các chuyên gia, luật sư, thẩm phán, kiểm sát viên hoặc giảng viên từ trường khác được mời tham gia giảng dạy theo từng môn học cụ thể. Họ thường không có ràng buộc về mặt hành chính với cơ sở đào tạo được trả thù lao theo giờ giảng thực tế.
Ưu điểm của việc mời giảng viên thỉnh giảng là tạo điều kiện cho sinh viên tiếp cận với thực tiễn nghề nghiệp đồng thời làm phong phú nội dung đào tạo. Tuy nhiên để đảm bảo chất lượng, các cơ sở đào tạo cũng cần sàng lọc kỹ về trình độ và kinh nghiệm giảng dạy của các giảng viên thỉnh giảng.
Nhu cầu tuyển dụng giảng viên luật hiện nay
Hiện nay nhu cầu tuyển dụng giảng viên luật ở Việt Nam đang có xu hướng tăng nhanh đặc biệt tại các trường đại học mở thêm ngành luật hoặc các chương trình liên ngành có tích hợp môn pháp luật đại cương. Ngoài ra một số học viện, viện nghiên cứu và trung tâm đào tạo cán bộ cũng tích cực tìm kiếm giảng viên thỉnh giảng có kinh nghiệm thực tế nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.
Sự gia tăng của các trường tư thục, trường quốc tế, các cơ sở giáo dục có yếu tố nước ngoài cũng góp phần mở rộng thị trường việc làm cho giảng viên luật. Bên cạnh đó việc mở rộng đào tạo từ xa, học trực tuyến cũng tạo thêm cơ hội cho những người có chuyên môn pháp luật tham gia giảng dạy linh hoạt về thời gian và không gian.
Các môn học thường xuyên được tuyển giảng viên thỉnh giảng bao gồm pháp luật đại cương, luật kinh tế, luật doanh nghiệp, pháp luật về hợp đồng, pháp luật sở hữu trí tuệ, pháp luật lao động, pháp luật về thuế và pháp luật quốc tế.
Tiêu chuẩn tuyển dụng giảng viên luật
Để đáp ứng yêu cầu giảng dạy chuyên nghiệp, giảng viên luật cần có trình độ từ thạc sĩ trở lên chuyên ngành luật. Trường hợp tuyển thỉnh giảng, người ứng tuyển có thể là luật sư, chuyên viên pháp lý có ít nhất ba năm kinh nghiệm thực tiễn đồng thời có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm dành cho giảng viên nếu chưa từng đứng lớp.
Ngoài học vấn ứng viên cần có kỹ năng sư phạm tốt, biết cách xây dựng bài giảng phù hợp đối tượng sinh viên có khả năng trình bày logic với dễ hiểu truyền cảm hứng học tập. Các kỹ năng mềm như giao tiếp, quản lý lớp học, ứng dụng công nghệ thông tin cũng là yếu tố quan trọng trong quá trình giảng dạy.
Đối với giảng viên thỉnh giảng thì kinh nghiệm thực tế trong ngành luật sẽ là một lợi thế lớn. Những người từng công tác tại tòa án, viện kiểm sát, cơ quan điều tra, công ty luật, doanh nghiệp lớn sẽ có nhiều tình huống thực tiễn để chia sẻ cùng minh họa bài học sinh động hơn.
Quy trình tuyển dụng giảng viên pháp luật
Thông thường, quy trình tuyển dụng giảng viên pháp luật bao gồm các bước sau. Trước hết đơn vị đào tạo công bố thông báo tuyển dụng, trong đó nêu rõ yêu cầu chuyên môn, hình thức hợp đồng, số tiết giảng dạy và mức thù lao. Ứng viên gửi hồ sơ bao gồm bằng cấp, lý lịch khoa học, đơn xin giảng dạy và kế hoạch bài giảng dự kiến.
Sau khi xét duyệt hồ sơ đơn vị sẽ mời ứng viên tham gia buổi giảng thử hoặc phỏng vấn chuyên môn. Hội đồng tuyển dụng sẽ đánh giá khả năng truyền đạt, kiến thức chuyên sâu, phong cách sư phạm và năng lực quản lý lớp học. Nếu đạt yêu cầu ứng viên sẽ được ký hợp đồng giảng dạy theo thời hạn thỏa thuận.
Trong trường hợp tuyển dụng giảng viên cơ hữu, quy trình sẽ khắt khe hơn thường kèm theo thi tuyển hoặc xét tuyển qua nhiều vòng có sự tham gia của các chuyên gia pháp lý độc lập.
Giảng viên luật là một nghề nghiệp danh giá đòi hỏi chuyên môn cao, đạo đức nghề nghiệp cùng tinh thần trách nhiệm lớn. Trong bối cảnh nhu cầu đào tạo pháp lý ngày càng tăng cả giảng viên cơ hữu lẫn thỉnh giảng đều có cơ hội phát triển nghề nghiệp nếu đáp ứng được các tiêu chuẩn giảng dạy hiện đại.
Việc tuyển chọn giảng viên luật không chỉ đơn thuần là tìm người đứng lớp còn là tìm người truyền cảm hứng, người đồng hành cùng sinh viên trong hành trình tiếp cận ứng dụng pháp luật vào cuộc sống. Do đó mỗi cơ sở đào tạo cần có chiến lược tuyển dụng phát triển giảng viên một cách bài bản, bền vững, linh hoạt theo nhu cầu thị trường lao động pháp lý hiện đại.