Khái niệm luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật bản 2020 và 2025
Luật được Quốc hội thông qua vào năm 2020 nhằm sửa đổi luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật trước đó bằng số hiệu 63 năm 2020. Sau đó luật gốc tiếp tục được thay thế bằng phiên bản mới có hiệu lực từ tháng tư năm 2025 mang số hiệu 64.
Luật này quy định rõ cách thức xây dựng thẩm quyền ban hành phân loại hiệu lực và quá trình thi hành của văn bản quy phạm pháp luật trên toàn quốc
Mục đích của các đợt sửa đổi năm 2020 và cập nhật năm 2025
Đợt sửa năm 2020 nhằm bổ sung điều khoản về ý kiến phản biện xã hội và yêu cầu cơ quan ban hành phải giải trình trước khi công bố văn bản
Bản luật mới năm 2025 đưa ra quy định chặt chẽ hơn về trách nhiệm xin ý kiến Đảng bộ liên quan và hệ thống hóa trình tự công bố hoặc bãi bỏ văn bản trên cơ sở dữ liệu quốc gia
Một số điểm mới đáng chú ý trong luật năm 2020
Luật nâng cao trách nhiệm giải trình trong giai đoạn chuẩn bị bằng cách yêu cầu phản biện xã hội và phải giải trình rõ nội dung đã tiếp thu
Nội dung quy định rõ trách nhiệm sửa đổi bãi bỏ phần văn bản cũ không phù hợp và danh mục mục lục pháp luật cần điều chỉnh trước khi văn bản có hiệu lực
Bổ sung trách nhiệm xin ý kiến chuyên môn trong luật 2025
Luật phiên bản 2025 bổ sung điều khoản yêu cầu cơ quan soạn thảo phải xin ý kiến các cơ quan của Đảng về những nội dung liên quan trước khi ban hành
Điều này nhằm đảm bảo tính nhất quán giữa chính sách nhà nước và định hướng chung của Đảng Cộng sản
Thời điểm bắt đầu có hiệu lực và hiệu ứng áp dụng
Luật sửa đổi năm 2020 chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2021
Luật mới năm 2025 có hiệu lực từ tháng tư năm 2025 và tất cả văn bản được ban hành sau thời điểm này phải tuân theo quy định trong luật mới
Hiệu lực tạm ngưng và hết hiệu lực của văn bản pháp luật
Luật quy định trường hợp tạm ngưng hiệu lực bao gồm khi có quyết định đình chỉ thi hành hoặc do hết thời hạn hiệu lực được ấn định
Một văn bản được coi là hết hiệu lực khi bị thay thế hoặc bãi bỏ bởi văn bản tương đương do cùng cơ quan ban hành hoặc khi có quy định hết hiệu lực trước
Cơ chế tra cứu và công nhận trạng thái hiệu lực
Lúc văn bản được ký phát cơ quan ban hành phải đưa ngay văn bản lên cổng công báo điện tử và cơ sở dữ liệu pháp luật trong thời hạn ba ngày
Người dân cán bộ và tổ chức dễ dàng tra cứu trạng thái hiệu lực của văn bản thông qua các nguồn chính thức
Áp dụng luật ban hành văn bản trong luật quốc tế
Luật năm 2025 khẳng định rõ rằng khi nội dung trong nước có quy định khác với điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia thì ưu tiên áp dụng điều ước nếu đúng Hiến pháp
Cách tiếp cận này giúp bảo đảm tính pháp lý liêm kết quốc tế đồng thời phù hợp với cam kết hội nhập
Vai trò của nghị định và thông tư hướng dẫn
Dù luật quy định khung pháp lý việc thực hiện luật vẫn cần nghị định thông tư làm rõ nội dung cụ thể như cơ quan gì ban hành ai chịu trách nhiệm và thời hạn thi hành
Luật 2025 yêu cầu nghị định hướng dẫn luật mới nhanh phải được ban hành đồng thời hoặc ngay sau đó để tránh lỗ hổng pháp lý
Tổ chức thi hành luật và trách nhiệm cơ quan nhà nước
Luật quy định rõ trách nhiệm cơ quan ban hành phải giám sát kiểm tra thi hành và tổ chức giải thích nội dung khi có kiến nghị
Cơ quan có trách nhiệm phổ biến đào tạo hướng dẫn áp dụng và tiếp nhận kiến nghị phản ánh về văn bản nếu người dân hoặc tổ chức gặp khó khăn trong áp dụng thực tế
Kiểm tra rà soát thống nhất hệ thống văn bản
Quốc hội có quyền tổ chức rà soát hệ thống văn bản trên cơ sở đề xuất của chính phủ
Các bộ ngành địa phương cũng chịu trách nhiệm rà soát văn bản trong lĩnh vực quản lý nhằm gỡ bỏ chồng chéo mâu thuẫn hoặc văn bản lỗi thời
Tổ chức dữ liệu pháp luật hỗ trợ chuyển đổi số
Luật năm 2025 nhấn mạnh áp dụng công nghệ số hóa trong việc lập lưu trữ tìm kiếm bảo đảm truy cập nhanh văn bản trên cổng pháp luật
Cách tiếp cận này giúp người dân doanh nghiệp bộ ngành dễ dàng tra cứu văn bản văn bản hết hiệu lực và so sánh trước sau
Tác động và ý nghĩa với người học ngành luật
Việc hiểu đúng quy trình ban hành văn bản giúp sinh viên luật xác định được khái niệm kiến thức cơ bản như nghị định hay thông tư có thẩm quyền ban hành ở cấp nào và áp dụng như thế nào.
Ngoài ra luật sửa đổi và phiên bản cập nhật cũng là ví dụ thực tiễn để người học thấy quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật của Việt Nam.
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật bản sửa đổi năm 2020 và bản mới nhất năm 2025 đặt nền tảng cho quy trình xây dựng hệ thống pháp luật hiện đại minh bạch và khoa học. Việc bổ sung trách nhiệm giải trình ý kiến xã hội xin ý kiến chuyên môn và hướng dẫn thi hành quốc tế giúp nâng cao chất lượng văn bản pháp luật đồng thời bảo đảm tính khả thi khi thi hành.