Thuế thu nhập cá nhân là một trong những nghĩa vụ tài chính cơ bản mà người lao động tại Việt Nam cần thực hiện. Tuy nhiên không phải ai cũng nắm rõ khi nào phải đóng thuế, cách tính thuế ra sao, các khoản nào được trừ, khi nào có thể hoàn thuế. Để tránh những rủi ro không đáng có người lao động nên hiểu rõ các quy định pháp luật về thuế thu nhập cá nhân.
Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ các khái niệm với cả quy định liên quan đến đóng thuế, tính thuế, trừ thuế, hoàn thuế thu nhập cá nhân, đặc biệt dành riêng cho người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp hay tổ chức có ký hợp đồng lao động.
Luật đóng thuế thu nhập cá nhân. Ai phải nộp với cả khi nào?
Đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân bao gồm mọi cá nhân cư trú tại Việt Nam có thu nhập từ tiền lương, tiền công, thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Cá nhân không cư trú cũng phải nộp thuế nhưng theo quy định với mức thuế khác.
Với người lao động có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên, nghĩa vụ nộp thuế phát sinh khi thu nhập sau khi trừ các khoản giảm trừ vượt mức quy định. Mức giảm trừ gia cảnh hiện hành gồm 11 triệu đồng mỗi tháng cho bản thân người lao động mặt khác 4,4 triệu đồng mỗi tháng cho mỗi người phụ thuộc.
Điều này có nghĩa, nếu bạn không có người phụ thuộc với thu nhập hàng tháng sau khi trừ bảo hiểm vẫn dưới 11 triệu đồng, bạn không cần phải đóng thuế. Nhưng nếu tổng thu nhập vượt mức đó, phần vượt sẽ bị đánh thuế theo biểu thuế lũy tiến.
Luật tính thuế thu nhập cá nhân. Cách tính như thế nào?
Thuế thu nhập cá nhân không tính đơn giản theo một mức cố định mà áp dụng biểu thuế lũy tiến từng phần. Đây là cách tính trong đó thu nhập được chia thành các phần nhỏ ứng với các mức thuế suất khác nhau từ 5% đến 35%.
Công thức cơ bản để tính thuế như sau
Thuế TNCN phải nộp = (Tổng thu nhập – Các khoản được miễn – Các khoản giảm trừ) × Thuế suất theo bậc
Chẳng hạn, nếu thu nhập chịu thuế của bạn sau khi trừ hết các khoản miễn cùng giảm là 15 triệu đồng thì bạn sẽ áp dụng mức thuế suất 5% cho 5 triệu đầu tiên, 10% cho 5 triệu tiếp theo, 15% cho phần còn lại.
Lưu ý, với cá nhân không ký hợp đồng hoặc hợp đồng dưới 3 tháng, thu nhập từ 2 triệu đồng trở lên sẽ bị khấu trừ thuế 10% ngay khi chi trả. Trường hợp này thường áp dụng cho freelancer, người lao động thời vụ, cộng tác viên.
Luật trừ thuế thu nhập cá nhân. Những khoản nào được trừ?
Việc trừ thuế được thực hiện thông qua khấu trừ tại nguồn. Tức là doanh nghiệp sẽ tự động trừ thuế thu nhập cá nhân của bạn trước khi trả lương. Điều này giúp đảm bảo nghĩa vụ thuế được thực hiện kịp thời chính xác.
Một số khoản được trừ trước khi tính thuế gồm
-
Các khoản bảo hiểm bắt buộc như bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp
-
Các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học đủ điều kiện
-
Các khoản đóng góp vào quỹ hưu trí tự nguyện được khấu trừ theo giới hạn
Người lao động cần giữ hóa đơn, chứng từ đóng góp nếu muốn đưa vào hồ sơ quyết toán thuế để khấu trừ.
Ngoài ra, việc đăng ký người phụ thuộc kịp thời cũng giúp giảm đáng kể số thuế phải nộp. Mỗi người phụ thuộc hợp lệ sẽ giúp giảm 4,4 triệu đồng mỗi tháng khỏi thu nhập chịu thuế.
Luật hoàn thuế thu nhập cá nhân. Khi nào được hoàn và cách hoàn ra sao?
Không phải lúc nào đóng thuế rồi cũng coi như xong. Trong một số trường hợp, người lao động có thể được hoàn lại thuế đã nộp.
Các trường hợp phổ biến được hoàn thuế bao gồm
-
Thu nhập cả năm chưa đến mức phải đóng thuế nhưng đã bị khấu trừ hàng tháng
-
Đã khấu trừ thuế quá số phải nộp khi quyết toán
-
Có người phụ thuộc chưa kịp đăng ký trong năm nhưng được bổ sung trong quá trình quyết toán
Việc hoàn thuế có thể thực hiện theo hai cách
-
Ủy quyền cho doanh nghiệp nơi bạn làm việc nếu bạn chỉ có thu nhập tại đó với cả đủ điều kiện ủy quyền.
-
Tự quyết toán với cơ quan thuế nếu bạn có nhiều nguồn thu nhập, muốn tự làm để kiểm soát hồ sơ.
Hồ sơ hoàn thuế bao gồm tờ khai quyết toán thuế, chứng từ khấu trừ thuế (nếu có), tài liệu chứng minh người phụ thuộc, các giấy tờ khác theo yêu cầu của cơ quan thuế.
Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thường rơi vào quý I năm sau. Cụ thể, chậm nhất là 31/3 đối với tổ chức với 30/4 hay đầu tháng 5 đối với cá nhân.
Thuế thu nhập cá nhân có thể không phải là chủ đề hấp dẫn nhưng lại rất thiết thực với mỗi người lao động. Hiểu với tuân thủ đúng quy định không chỉ giúp bạn tránh rắc rối với pháp luật còn giúp tối ưu hóa thu nhập hợp pháp của mình.
Hãy thường xuyên kiểm tra bảng lương, theo dõi các thay đổi về chính sách thuế, chủ động trong quyết toán hay hoàn thuế hàng năm. Nếu chưa rõ ràng bạn nên tìm sự hỗ trợ từ bộ phận nhân sự hay liên hệ với cơ quan thuế nơi cư trú để được hướng dẫn cụ thể.