Luận văn thạc sĩ là một phần không thể thiếu trong chương trình đào tạo sau đại học. Với ngành luật không chỉ là yêu cầu học thuật còn là cơ hội để học viên đào sâu một vấn đề pháp lý cụ thể thể hiện khả năng phân tích đề xuất giải pháp thực tiễn. Tuy nhiên nhiều học viên còn gặp khó khăn ngay từ khâu chọn đề tài cho đến khi hình thành đề cương. Làm thế nào để chọn một đề tài vừa đúng chuyên môn vừa có tính ứng dụng cao. Làm sao để xây dựng đề cương rõ ràng, logic, khả thi. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn cụ thể giúp học viên định hướng toàn diện quá trình hoàn thiện luận văn thạc sĩ ngành luật.
Cách chọn đề tài luận văn thạc sĩ luật
Việc chọn đề tài là bước khởi đầu quan trọng quyết định gần như toàn bộ tiến trình nghiên cứu. Một đề tài tốt phải đáp ứng bốn tiêu chí cơ bản bao gồm tính phù hợp chuyên môn, tính thực tiễn, tính mới với tính khả thi.
Thứ nhất là phù hợp chuyên môn. Học viên nên chọn đề tài thuộc lĩnh vực luật mình đã học sâu như luật dân sự, luật hình sự, luật kinh tế, luật quốc tế hay luật hành chính. Khi có nền tảng kiến thức vững chắc, việc nghiên cứu sẽ thuận lợi hơn tránh sa đà vào lý thuyết ngoài tầm hiểu biết.
Thứ hai là tính thực tiễn. Những đề tài xuất phát từ tình huống xã hội từ các bất cập trong thực thi pháp luật sẽ có giá trị cao hơn. Ví dụ nghiên cứu về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong giao dịch điện tử xử lý hợp đồng vô hiệu trong thương mại, vấn đề pháp lý trong chuyển đổi số của cơ quan hành chính.
Thứ ba là tính mới. Đề tài cần khai thác góc nhìn chưa nhiều người đề cập hoặc tiếp cận bằng phương pháp khác biệt. Có thể là so sánh pháp luật giữa các quốc gia nghiên cứu ảnh hưởng của một xu hướng mới lên thực tiễn pháp luật hiện hành.
Thứ tư là tính khả thi. Đề tài không nên quá rộng hoặc quá khó tiếp cận dữ liệu. Nếu cần khảo sát phỏng vấn thì phải xác định rõ nguồn khảo sát. Tránh đề tài quá lý tưởng nhưng không thể triển khai thực tế trong thời gian học.
Một số đề tài luận văn thạc sĩ luật tham khảo
Dưới đây là danh mục đề tài gợi ý phân theo các chuyên ngành phổ biến
Với luật dân sự
-
Pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hợp đồng điện tử
-
Giải quyết tranh chấp hợp đồng dân sự vô hiệu do nhầm lẫn trong giao dịch
-
Trách nhiệm bồi thường ngoài hợp đồng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe
Với luật hình sự
-
Tội phạm công nghệ cao và thách thức trong điều tra số
-
Phân tích yếu tố lỗi trong các tội phạm về môi trường
-
Vai trò của các tình tiết giảm nhẹ trong định khung hình phạt
Với luật kinh tế
-
Trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp trong hợp đồng bảo hiểm thương mại
-
Giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế theo các hiệp định thương mại tự do
-
Pháp luật về bảo vệ nhà đầu tư nhỏ trong công ty cổ phần
Với luật hành chính
-
Kiểm soát quyền lực trong xử phạt hành chính của cơ quan công an
-
Trách nhiệm giải trình trong hoạt động cấp phép môi trường
-
Cơ chế khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai và bất cập thực tiễn
Với luật quốc tế
-
Phân tích hiệu lực của điều ước quốc tế trong hệ thống pháp luật Việt Nam
-
Trách nhiệm quốc tế của doanh nghiệp đa quốc gia trong khai thác tài nguyên
-
Giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước dưới góc nhìn công pháp quốc tế
Xây dựng đề cương luận văn thạc sĩ ngành luật
Một đề cương logic và khoa học sẽ giúp học viên định hướng đúng từ đầu và thuận lợi trong suốt quá trình viết luận văn. Đề cương cơ bản nên gồm các phần sau
Mở đầu
Nêu rõ lý do chọn đề tài và tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu
Xác định mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu
Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu dự kiến sử dụng
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Chương một
Cơ sở lý luận và tổng quan vấn đề nghiên cứu
Phân tích các khái niệm pháp lý có liên quan
Hệ thống hóa văn bản pháp luật, án lệ, lý thuyết học thuật có liên quan
Đánh giá mức độ hoàn chỉnh của cơ sở pháp lý hiện hành
Chương hai
Phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng
Nêu tình hình thực tế liên quan đến đề tài
Đánh giá mức độ hiệu quả, bất cập, nguyên nhân và hậu quả
So sánh với một số quốc gia nếu cần
Chương ba
Đề xuất giải pháp hoàn thiện
Đề xuất sửa đổi văn bản pháp luật cụ thể
Xây dựng cơ chế thi hành hiệu quả
Đề xuất chính sách hoặc mô hình quản lý mới
Kiến nghị cơ quan lập pháp, hành pháp và các bên liên quan
Kết luận
Tóm tắt những phát hiện chính
Khẳng định lại giá trị của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo
Tài liệu tham khảo
Liệt kê các văn bản pháp luật, sách chuyên khảo, tạp chí, trang thông tin điện tử và công trình nghiên cứu liên quan
Phụ lục nếu có
Biểu mẫu khảo sát
Văn bản trích dẫn
Tài liệu hỗ trợ quá trình phân tích
Kinh nghiệm triển khai đề tài hiệu quả
Để viết luận văn hiệu quả, học viên nên xây dựng tiến độ thực hiện rõ ràng theo từng giai đoạn
Giai đoạn đầu nên dành thời gian đọc tài liệu, hệ thống hóa cơ sở pháp lý
Tiếp theo là khảo sát thực tiễn, ghi chép dữ liệu thống kê phỏng vấn nếu cần
Cuối cùng là quá trình viết chỉnh sửa trao đổi thường xuyên với người hướng dẫn để nhận góp ý kịp thời
Không nên đợi đến gần thời hạn mới bắt đầu viết vì rất dễ thiếu hụt thời gian
Việc tham gia các hội thảo chuyên đề, tọa đàm khoa học hay các nhóm nghiên cứu cũng giúp học viên mở rộng góc nhìn hoàn thiện đề tài tốt hơn
Luận văn thạc sĩ ngành luật không chỉ là bài kiểm tra học thuật còn là dấu mốc cho khả năng nghiên cứu với tư duy pháp lý của mỗi học viên. Một đề tài tốt một đề cương khoa học cùng quá trình triển khai nghiêm túc sẽ tạo nền tảng cho sự phát triển trong lĩnh vực chuyên môn sau này. Khi định hướng đúng ngay từ bước đầu việc hoàn thành luận văn sẽ không còn quá khó khăn mà trở thành cơ hội thể hiện bản thân đóng góp vào cải thiện hệ thống pháp luật quốc gia.