Cờ vây là một trò chơi chiến lược cổ điển có nguồn gốc từ Trung Quốc đã được yêu thích trên khắp thế giới đặc biệt là ở các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc cùng các nước phương Tây. Không chỉ đơn giản là một trò chơi giải trí còn là một môn thể thao trí tuệ nơi mà người chơi phải thể hiện khả năng suy nghĩ chiến lược với tư duy xa. Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về luật chơi cờ vây đặc biệt là luật chơi cờ vây Trung Quốc và luật ăn quân cờ vây.
1. Giới Thiệu Về Cờ Vây
Cờ vây hay còn gọi là Go là một trò chơi chiến lược giữa hai người chơi, trong đó mỗi người sẽ lần lượt đặt các quân cờ lên một bàn cờ có hình lưới. Mục tiêu của trò chơi là chiếm được nhiều lãnh thổ nhất trên bàn cờ bằng cách bao vây các quân cờ của đối thủ rồi chiếm lấy chúng.
Có lịch sử lâu dài bắt đầu từ khoảng 2.500 năm trước tại Trung Quốc. Cờ vây không có các quân cờ phức tạp như cờ vua mà thay vào đó người chơi chỉ sử dụng hai màu quân cờ gồm quân đen với quân trắng. Mỗi người chơi sẽ có một màu quân cờ riêng lần lượt đi cờ để xây dựng chiến lược chiếm lãnh thổ.
2. Luật Chơi Cờ Vây Trung Quốc
Cờ vây có thể có nhiều biến thể luật chơi khác nhau tùy thuộc vào quốc gia hay vùng lãnh thổ. Một trong những biến thể phổ biến nhất là luật chơi cờ vây Trung Quốc được áp dụng rộng rãi ở Trung Quốc với các nước khác trong khu vực Đông Á.
2.1. Bàn Cờ Và Quân Cờ
Bàn cờ vây có thể có nhiều kích thước khác nhau nhưng phổ biến nhất là bàn cờ 19×19 tức là có 19 đường ngang và 19 đường dọc tạo ra một lưới gồm 361 điểm. Ngoài ra còn có các bàn cờ cỡ nhỏ hơn như 13×13 hay 9×9 dành cho những người mới chơi hoặc các ván chơi nhanh.
Mỗi người chơi sẽ sử dụng một màu quân cờ đen hoặc trắng. Quân cờ được đặt vào các điểm giao nhau trên bàn cờ mà không được đặt vào các ô trống trên bàn.
2.2. Cách Đi Cờ
Người chơi sẽ thay phiên nhau đi cờ. Mỗi lần đi cờ người chơi sẽ đặt một quân cờ của mình lên một điểm giao nhau trên bàn cờ. Quân cờ không thể đặt vào các điểm đã có quân của đối phương (trừ khi ăn quân đối thủ). Quân cờ của người chơi có thể liên kết với nhau theo chiều ngang, dọc hay chéo tạo thành các nhóm quân cờ.
2.3. Quy Tắc Về Tự Do (Liberties)
Mỗi quân cờ hoặc nhóm quân cờ cần có ít nhất một tự do hoặc liberty để không bị bao vây. Tự do là các điểm giao nhau trống mà quân cờ có thể di chuyển đến. Nếu một nhóm quân cờ không còn tự do thì nó sẽ bị ăn rồi bị loại khỏi bàn cờ.
2.4. Ăn Quân (Capturing Stones)
Khi một quân cờ hay nhóm quân cờ của đối thủ không còn tự do nào để di chuyển nghĩa là nhóm quân đó bị bao vây hoàn toàn, người chơi có thể ăn quân cờ đó. Cụ thể người chơi sẽ lấy đi các quân cờ bị bao vây loại bỏ chúng khỏi bàn cờ đồng thời ghi điểm cho quân cờ bị ăn.
2.5. Quy Tắc Ko (Ko)
Quy tắc Ko là một trong những quy tắc quan trọng trong cờ vây. Quy định rằng không được phép tạo ra một tình huống trên bàn cờ mà có thể dẫn đến một sự lặp lại vô hạn của các bước đi. Ví dụ nếu một quân cờ bị ăn có thể ngay lập tức được đặt lại vào vị trí cũ, người chơi không thể tiếp tục đi cờ ở đó ngay lập tức. Thay vào đó người chơi phải đi nước khác rồi quay lại ăn quân sau đó.
2.6. Kết Thúc Trò Chơi
Trò chơi kết thúc khi cả hai người chơi đồng ý rằng không còn nước đi nào có thể tạo ra sự thay đổi lớn trên bàn cờ khi một trong hai bên bỏ cuộc. Sau đó cả hai bên sẽ tính điểm dựa trên số lãnh thổ chiếm được với số quân cờ đối thủ đã bị ăn. Người chơi có số điểm cao hơn sẽ là người thắng cuộc.
3. Luật Ăn Quân Cờ Vây
Trong cờ vây một trong những yếu tố quan trọng nhất là việc ăn quân của đối thủ. Là cơ hội để giành điểm kiểm soát bàn cờ. Tuy nhiên ăn quân không đơn giản mà yêu cầu người chơi phải có chiến lược cùng khả năng bao vây đối phương.
3.1. Cách Ăn Quân
Để ăn quân cờ đối thủ bạn cần bao vây hoàn toàn nhóm quân của đối phương tức là không cho quân đối thủ có bất kỳ tự do nào. Khi tất cả các điểm tự do của nhóm quân đối phương đã bị chiếm thì nhóm quân đó sẽ bị ăn rồi bị loại khỏi bàn cờ.
3.2. Ăn Quân Theo Nhóm
Trong cờ vây các quân cờ không chỉ được tính đơn lẻ mà có thể tạo thành các nhóm. Mỗi nhóm quân có thể bao gồm nhiều quân cờ cùng màu nằm gần nhau. Để ăn một nhóm quân người chơi cần phải bao vây tất cả các quân cờ trong nhóm đó khiến chúng không còn tự do để di chuyển. Việc ăn quân theo nhóm mang lại lợi thế lớn hơn vì giúp người chơi thu về nhiều điểm hơn.
3.3. Ăn Quân Đơn Lẻ Và Nhóm Quân Lớn
Việc ăn quân có thể xảy ra với các quân cờ đơn lẻ hoặc nhóm quân lớn. Trong trường hợp ăn nhóm quân lớn người chơi sẽ giành được nhiều điểm hơn vì mỗi quân cờ bị ăn đều được tính vào điểm số của người chơi. Tuy nhiên ăn nhóm quân lớn cũng có thể gây nguy hiểm nếu đối phương có chiến lược trả đũa hiệu quả.
3.4. Quy Tắc Ko với Ăn Quân
Quy tắc Ko cũng ảnh hưởng đến quá trình ăn quân trong cờ vây. Nếu một tình huống xảy ra khiến quân cờ bị ăn sau đó có thể được đặt lại vào vị trí tương tự ngay lập tức, người chơi không thể đi nước cờ này ngay lập tức. Giúp tránh các tình huống lặp lại vô tận giữ cho trò chơi công bằng và thú vị.
Cờ vây là một trò chơi đậm tính chiến lược, nơi người chơi phải kết hợp tư duy sắc bén với khả năng tính toán chính xác để bao vây đối thủ giành chiến thắng. Mặc dù có vẻ đơn giản với hai màu quân cờ đen và trắng nhưng cờ vây lại là một trong những trò chơi phức tạp thú vị nhất với vô số biến thể và chiến lược có thể áp dụng. Nếu bạn mới bắt đầu chơi cờ vây thì hiểu rõ luật chơi và các quy tắc ăn quân sẽ giúp bạn nhanh chóng nâng cao kỹ năng tận hưởng trò chơi này.