Trong môi trường giáo dục thì xây dựng kỷ luật không chỉ để đảm bảo nề nếp học đường còn là một phần quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách với trách nhiệm cho học sinh. Tuy nhiên kỷ luật học sinh không đơn thuần là việc xử phạt mà cần được thực hiện đúng nguyên tắc, đúng quy trình, trên hết là mang tính giáo dục.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm kỷ luật học sinh, các hình thức kỷ luật hiện hành, vai trò của hội đồng kỷ luật học sinh, quy trình ban hành quyết định kỷ luật một cách minh bạch, công bằng.
Kỷ Luật Học Sinh Là Gì
Kỷ luật học sinh là hình thức xử lý do nhà trường thực hiện đối với những hành vi vi phạm nội quy, quy định của học sinh trong quá trình học tập và rèn luyện tại trường.
Mục tiêu chính của kỷ luật học sinh không phải là trừng phạt, mà là giáo dục, giúp học sinh nhận ra sai lầm, điều chỉnh hành vi và hình thành nhân cách tốt.
Theo Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, mọi hình thức kỷ luật học sinh phải được thực hiện trên tinh thần tôn trọng nhân phẩm, đối thoại, công khai và minh bạch.
Các Hình Thức Kỷ Luật Học Sinh
Thông tư 32 quy định rõ 04 hình thức kỷ luật học sinh trong các trường trung học, cụ thể như sau
1. Nhắc nhở, hỗ trợ tại chỗ
Áp dụng khi học sinh vi phạm nội quy lần đầu, mức độ nhẹ. Giáo viên sẽ nhắc nhở, hướng dẫn ngay tại thời điểm xảy ra vi phạm để học sinh nhận biết và sửa đổi.
2. Khiển trách
Thực hiện khi học sinh tái phạm hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng hơn. Việc khiển trách cần được thực hiện bằng văn bản, có thông báo với phụ huynh.
3. Thực hiện nhiệm vụ lao động vì cộng đồng tại trường
Là hình thức “giáo dục thông qua hành động”. Học sinh sẽ thực hiện các công việc như: vệ sinh lớp học, chăm sóc cây xanh, hỗ trợ thư viện… để bù đắp lỗi vi phạm. Hình thức này phải phù hợp với lứa tuổi, sức khỏe và không mang tính làm nhục.
4. Tạm dừng học tập ở trường có thời hạn
Áp dụng với học sinh vi phạm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an toàn, trật tự học đường. Thời hạn tạm dừng tối đa 2 tuần/lần và tối đa 4 tuần/năm học. Trong thời gian này, nhà trường phải phối hợp với phụ huynh và chính quyền địa phương để hỗ trợ học sinh điều chỉnh hành vi.
Lưu ý: Không còn hình thức đuổi học có thời hạn như các quy định trước đây. Bộ Giáo dục đã loại bỏ hình thức này để đảm bảo quyền được học tập của học sinh.
Hội Đồng Kỷ Luật Học Sinh Là Gì
Hội đồng kỷ luật học sinh là tổ chức được thành lập bởi hiệu trưởng trong trường hợp cần xử lý những vi phạm nghiêm trọng, có tính hệ thống, phức tạp, có tranh chấp, khiếu nại.
Thành phần hội đồng thường bao gồm
-
Hiệu trưởng (chủ tịch hội đồng)
-
Giáo viên chủ nhiệm lớp học sinh vi phạm
-
Tổng phụ trách Đội/Đoàn
-
Đại diện tổ chức công đoàn hoặc ban đại diện cha mẹ học sinh (nếu cần)
-
Giáo viên bộ môn có liên quan
Nhiệm vụ của hội đồng
-
Xem xét toàn bộ hồ sơ vụ việc
-
Tổ chức buổi họp lắng nghe tường trình, giải trình
-
Phân tích nguyên nhân, hậu quả
-
Đề xuất hình thức kỷ luật phù hợp
Việc thành lập hội đồng là để đảm bảo tính dân chủ, công khai, minh bạch và khách quan trong xử lý vi phạm.
Quyết Định Kỷ Luật Học Sinh: Quy Trình Ban Hành
Sau khi hội đồng kỷ luật họp và thống nhất ý kiến, hiệu trưởng sẽ ban hành quyết định xử lý kỷ luật đối với học sinh. Quyết định cần tuân thủ các yêu cầu sau:
Nội dung quyết định gồm
-
Họ tên, lớp, thông tin cá nhân của học sinh
-
Hành vi vi phạm cụ thể
-
Hình thức kỷ luật áp dụng
-
Thời gian có hiệu lực của quyết định
-
Các biện pháp giáo dục, hỗ trợ đi kèm
Quy trình ban hành quyết định
-
Lập biên bản ghi nhận hành vi vi phạm
-
Thông báo và lấy ý kiến phụ huynh
-
Họp hội đồng kỷ luật (nếu cần)
-
Ban hành quyết định chính thức bằng văn bản
-
Gửi quyết định đến học sinh, phụ huynh, giáo viên chủ nhiệm và lưu trong hồ sơ lớp
Nguyên tắc quan trọng
-
Không xúc phạm danh dự, nhân phẩm học sinh
-
Không công khai hình thức xử lý trước toàn trường nếu không cần thiết
-
Đảm bảo học sinh có quyền được trình bày và bảo vệ chính mình
Những Điều Cần Tránh Khi Kỷ Luật Học Sinh
-
Phạt học sinh đứng lớp, ghi tên lên bảng với thái độ mỉa mai
-
Tăng nặng hình phạt vì cảm xúc cá nhân
-
Áp đặt hình phạt mà không có đối thoại
-
Gây tổn thương tâm lý học sinh
-
Không phối hợp với phụ huynh trong suốt quá trình
Kỷ luật đúng cách là một nghệ thuật – giáo viên là người nghệ sĩ định hình nhân cách học trò, không phải người thực thi mệnh lệnh.
Kỷ luật học sinh không phải là chuyện “phạt ai đó vì sai” mà là giáo dục ai đó để biết làm đúng. Việc xử lý vi phạm trong nhà trường cần dựa trên tinh thần thấu hiểu, công bằng, có lý – có tình. Chỉ khi mỗi hình thức kỷ luật đều gắn liền với thông điệp giáo dục, khi học sinh được lắng nghe, được hỗ trợ và được trao cơ hội sửa sai – lúc đó, kỷ luật mới thực sự có giá trị.