Khi gửi tiền vào ngân hàng người dân không chỉ kỳ vọng vào mức lãi suất hấp dẫn còn đặc biệt quan tâm đến độ an toàn của khoản tiền đó. Trong thực tế không ít người từng đặt ra câu hỏi rằng nếu ngân hàng phá sản thì tiền gửi có được bảo vệ không? Chính sách bảo hiểm tiền gửi ra đời chính là để giải quyết câu hỏi đó. Tại Việt Nam Luật Bảo hiểm tiền gửi số 06/2012/QH13 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2013 đã đặt nền tảng pháp lý cho bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền đồng thời góp phần đảm bảo an toàn ổn định hệ thống tài chính quốc gia.
Bảo hiểm tiền gửi là gì
Bảo hiểm tiền gửi là một công cụ tài chính do Nhà nước thiết lập để bảo vệ một phần hoặc toàn bộ tiền gửi của người dân khi ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng gặp sự cố dẫn đến mất khả năng chi trả. Thay vì để người dân tự chịu rủi ro, Nhà nước thông qua tổ chức bảo hiểm tiền gửi sẽ chi trả cho người gửi tiền trong phạm vi quy định.
Ở Việt Nam, bảo hiểm tiền gửi không phải là lựa chọn tùy ý mà là hình thức bắt buộc đối với mọi tổ chức tín dụng nhận tiền gửi từ cá nhân. Điều này thể hiện rõ vai trò chủ động của Nhà nước trong việc bảo vệ lợi ích của người dân giữ vững niềm tin vào hệ thống ngân hàng.
Mục tiêu với phạm vi điều chỉnh của luật
Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012 được ban hành với ba mục tiêu chính
-
Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
-
Góp phần duy trì sự ổn định của tổ chức tín dụng.
-
Tăng cường sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Luật áp dụng đối với tổ chức bảo hiểm tiền gửi, tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và người gửi tiền cá nhân. Đáng chú ý, chỉ các khoản tiền gửi bằng đồng Việt Nam của cá nhân mới thuộc phạm vi bảo hiểm. Các khoản tiền gửi bằng ngoại tệ hoặc tiền gửi của tổ chức không phải là cá nhân không được bảo hiểm.
Những nội dung cơ bản của luật
Tiền gửi được bảo hiểm
Theo luật tiền gửi được bảo hiểm là các khoản tiền gửi hợp pháp của cá nhân bằng đồng Việt Nam tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Bao gồm các loại tài khoản tiết kiệm, tài khoản thanh toán, chứng chỉ tiền gửi cùng các hình thức khác được ngân hàng phát hành hợp pháp.
Ngược lại tiền gửi không hợp pháp hoặc không đúng đối tượng sẽ không được bảo hiểm. Đây là điểm quan trọng để người dân cần phân biệt rõ ràng trước khi gửi tiền.
Hạn mức bảo hiểm
Hạn mức chi trả là số tiền tối đa mà tổ chức bảo hiểm tiền gửi chi trả cho một cá nhân khi tổ chức tín dụng nơi người đó gửi tiền bị mất khả năng chi trả hoặc phá sản. Hạn mức này không tính trên tổng số tài khoản mà tính trên mỗi người gửi tại mỗi tổ chức.
Tính đến nay hạn mức bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam là 125 triệu đồng. Nếu tổng số tiền gửi của một người tại một ngân hàng vượt quá mức này, phần còn lại sẽ không được bảo hiểm. Quy định này nhằm tạo sự cân bằng giữa bảo vệ người dân quản lý rủi ro hệ thống.
Phí bảo hiểm tiền gửi
Tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải đóng phí định kỳ hàng quý. Phí được tính dựa trên tổng số dư tiền gửi bình quân của tiền gửi được bảo hiểm. Việc này không ảnh hưởng trực tiếp đến người gửi tiền vì chi phí do ngân hàng chi trả.
Tuy nhiên trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn, người gửi tiền vẫn được chi trả đầy đủ trong giới hạn bảo hiểm đã quy định, bất kể ngân hàng đó đã đóng đủ phí hay chưa.
Chi trả bảo hiểm tiền gửi
Khi một ngân hàng bị phá sản hoặc bị rút giấy phép hoạt động, tổ chức bảo hiểm tiền gửi sẽ tiến hành chi trả cho người gửi tiền trong thời hạn nhất định kể từ khi có quyết định chính thức của cơ quan quản lý. Người gửi tiền cần nộp hồ sơ hợp lệ để được nhận tiền trong thời gian sớm nhất.
Tổ chức bảo hiểm tiền gửi cũng được quyền tham gia thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng bị phá sản để thu hồi phần chi trả trước cho người gửi tiền.
Vai trò của luật trong hệ thống tài chính
Luật Bảo hiểm tiền gửi không chỉ là lá chắn cho người dân mà còn là công cụ kiểm soát rủi ro hệ thống tài chính. Khi người gửi tiền yên tâm, làn sóng rút tiền hàng loạt sẽ khó xảy ra, kể cả khi có tin đồn thất thiệt về ngân hàng. Giúp ổn định tâm lý thị trường bảo vệ an toàn cho toàn hệ thống ngân hàng.
Đối với các tổ chức tín dụng việc tham gia bảo hiểm tiền gửi tạo động lực để họ hoạt động minh bạch, lành mạnh. Bởi nếu vi phạm bị rút giấy phép hay phá sản thì họ không chỉ mất danh tiếng mà còn gây thiệt hại lớn cho người gửi tiền và xã hội.
Những điều người dân cần lưu ý
-
Chỉ gửi tiền tại các tổ chức tín dụng có tham gia bảo hiểm tiền gửi.
-
Không nên dồn toàn bộ tiền gửi vào một ngân hàng, nhất là khi số tiền vượt mức bảo hiểm hiện hành.
-
Thường xuyên kiểm tra thông tin về tình trạng hoạt động của ngân hàng.
-
Giữ lại đầy đủ chứng từ khi gửi tiền để làm cơ sở nhận bồi thường nếu xảy ra rủi ro.
Luật Bảo hiểm tiền gửi số 06/2012/QH13 đã tạo hành lang pháp lý vững chắc để bảo vệ người gửi tiền góp phần vào sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Đối với người dân thì hiểu rõ nội dung luật sẽ giúp nâng cao ý thức phòng ngừa rủi ro với lựa chọn địa chỉ gửi tiền an toàn. Với vai trò là công cụ phòng vệ quan trọng của nền kinh tế nên luật này không chỉ bảo vệ từng người dân còn củng cố niềm tin vào hệ thống tài chính quốc gia.
Tag 06 qh13