Ngày 13 tháng 6 năm 2014 quốc hội chính thức thông qua Luật số 46/2014/QH13 nhằm sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm Y tế năm 2008. Được xem là cột mốc đáng chú ý trong tiến trình hoàn thiện chính sách bảo hiểm y tế hướng tới mục tiêu bao phủ toàn dân.
Sự ra đời của luật sửa đổi này đáp ứng yêu cầu cải thiện chất lượng dịch vụ y tế cũng như mở rộng tiếp cận y tế công bằng hợp lý đồng thời tăng cường hiệu quả sử dụng quỹ bảo hiểm y tế quốc gia.
Mục tiêu của việc sửa đổi luật
Luật số 46/2014/QH13 được ban hành nhằm khắc phục những bất cập của luật hiện hành. Các mục tiêu cụ thể bao gồm
-
Mở rộng đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế
-
Tạo điều kiện cho người dân tiếp cận dễ dàng hơn với dịch vụ y tế
-
Thiết lập cơ chế tài chính minh bạch bền vững cho quỹ bảo hiểm y tế
-
Khuyến khích tham gia bảo hiểm theo hộ gia đình thay vì cá nhân rời rạc
Thông qua đó luật giúp tạo động lực cải cách hệ thống y tế theo hướng công bằng hiệu quả hơn.
Những điểm mới nổi bật trong Luật 46/2014/QH13
Mở rộng đối tượng tham gia
Một trong những thay đổi lớn nhất là việc mở rộng nhóm đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế. Không chỉ dừng lại ở người lao động, học sinh sinh viên, người về hưu hay trẻ em luật bổ sung thêm các nhóm như người cận nghèo, người sinh sống ở xã đảo, huyện đảo cùng nhiều nhóm khác trong cộng đồng.
Góp phần nâng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế trên toàn quốc làm nền tảng để đạt được mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân trong tương lai gần.
Đóng bảo hiểm theo hộ gia đình
Luật đưa ra cơ chế đóng bảo hiểm theo hộ gia đình với mức giảm dần cho từng thành viên
-
Người thứ nhất đóng 100%
-
Người thứ hai đóng 70%
-
Người thứ ba đóng 60%
-
Người thứ tư đóng 50%
-
Người thứ năm trở đi chỉ đóng 40%
Không chỉ khuyến khích tham gia đồng loạt trong gia đình còn giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân nhất là những hộ có nhiều thành viên.
Điều chỉnh mức hưởng bảo hiểm y tế
Luật sửa đổi bổ sung quyền lợi cho người tham gia. Những cá nhân có thời gian tham gia bảo hiểm từ 5 năm liên tục trở lên có chi phí đồng chi trả vượt quá 6 tháng lương cơ sở trong năm sẽ được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh.
Ngoài ra người dân khám chữa bệnh tại tuyến xã, trẻ em dưới 6 tuổi cũng được hưởng toàn bộ chi phí. Là một bước cải thiện rõ rệt trong chính sách chia sẻ chi phí điều trị với người dân.
Quản lý thẻ bảo hiểm y tế
Luật quy định rõ ràng hơn về việc cấp, đổi, cấp lại cũng như sử dụng thẻ bảo hiểm y tế. Thời hạn sử dụng thẻ được xác định rõ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế công đảm bảo quyền lợi liên tục.
Tăng cường tính minh bạch trong quản lý quỹ
Quỹ bảo hiểm y tế được điều chỉnh để vận hành minh bạch công khai hơn. Việc chi trả, dự phòng, sử dụng cho khám chữa bệnh thì chi phí quản lý đều phải theo nguyên tắc rõ ràng với giám sát chặt chẽ.
Tăng cường minh bạch không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ mà còn củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống bảo hiểm y tế.
Tác động thực tế của Luật 46/2014/QH13
Từ khi luật có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2015 hệ thống bảo hiểm y tế đã có những chuyển biến đáng kể. Tỷ lệ bao phủ tăng lên rõ rệt đặc biệt ở khu vực nông thôn, miền núi.
Cơ chế đóng bảo hiểm theo hộ gia đình được người dân đón nhận tích cực. Cải thiện mức hưởng cũng góp phần giảm gánh nặng chi phí y tế nhất là trong các trường hợp bệnh mãn tính hay điều trị dài hạn.
Tuy nhiên thực tiễn triển khai cũng phát sinh một số thách thức như
-
Sự phối hợp giữa các cơ quan y tế với bảo hiểm xã hội chưa thật sự hiệu quả
-
Một số người dân vẫn chưa nhận thức đầy đủ về quyền lợi nghĩa vụ
-
Năng lực phục vụ tại tuyến y tế cơ sở còn hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng khám chữa bệnh ban đầu
Luật Bảo hiểm Y tế số 46/2014/QH13 là một bước tiến lớn trong nỗ lực xây dựng chính sách y tế toàn diện, công bằng lại hiệu quả tại Việt Nam. Những sửa đổi quan trọng về đối tượng tham gia, cơ chế đóng, mức hưởng cùng quản lý quỹ đã tạo ra một hệ thống bảo hiểm y tế gần gũi bền vững hơn.
Để tiếp tục phát huy hiệu quả của luật cần có sự đồng bộ từ cơ chế quản lý, truyền thông chính sách đến cải thiện năng lực cung cấp dịch vụ tại tuyến y tế cơ sở. Chỉ khi người dân cảm thấy được bảo vệ, được chăm sóc với được chia sẻ gánh nặng y tế thì mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân mới thực sự thành hiện thực.