Trong bối cảnh hệ thống tài chính ngân hàng ngày càng phức tạp luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15 ra đời nhằm nâng cao hiệu quả quản lý cũng như bảo vệ an toàn tài chính quốc gia với tăng cường sự ổn định của thị trường tín dụng. Được Quốc hội thông qua ngày 18 tháng 1 năm 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2024 với một số điều khoản áp dụng từ ngày 1 tháng 1 năm 2025. Là bản luật thay thế Luật số 47/2010/QH12 đã được áp dụng trong hơn một thập kỷ.
Bài viết này sẽ giới thiệu tổng quan về Luật Các tổ chức tín dụng 2024, điểm khác biệt so với luật cũ, mục lục chính cùng những điểm mới nổi bật cùng cách thức áp dụng hiệu quả trong thực tiễn.
1. Tổng quan Luật Các tổ chức tín dụng 2024
Luật số 32/2024/QH15 được xây dựng với mục tiêu tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đối với hoạt động của các tổ chức tín dụng tại Việt Nam bảo đảm an toàn minh bạch trong hoạt động ngân hàng. Luật này áp dụng đối với ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện tổ chức tín dụng nước ngoài tại Việt Nam.
Luật cũng quy định rõ các nguyên tắc trong tổ chức hoạt động tín dụng bao gồm quản trị nội bộ, kiểm soát rủi ro, nghĩa vụ báo cáo giám sát từ Ngân hàng Nhà nước. Một điểm nhấn quan trọng là luật này đưa ra cơ chế pháp lý hoàn chỉnh cho xử lý tổ chức tín dụng yếu kém thông qua các biện pháp như can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, sáp nhập, hợp nhất, giải thể hay phá sản.
2. Mục lục chính của luật năm 2024
Luật gồm 15 chương 210 điều được bố cục logic dễ tra cứu bám sát theo trình tự hoạt động thực tế của các tổ chức tín dụng. Các chương chính bao gồm
-
Chương I Những quy định chung
-
Chương II Thành lập cấp phép tổ chức tín dụng
-
Chương III Tổ chức hoạt động của ngân hàng thương mại
-
Chương IV Tổ chức hoạt động của tổ chức tín dụng phi ngân hàng
-
Chương V Chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện
-
Chương VI Quản trị điều hành kiểm soát nội bộ
-
Chương VII Các giới hạn, điều kiện trong hoạt động
-
Chương VIII Phòng ngừa xử lý rủi ro
-
Chương IX Can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt
-
Chương X Giải thể, chuyển giao bắt buộc, phá sản
-
Chương XI Xử lý nợ xấu tài sản đảm bảo
-
Chương XII Quản lý giám sát từ phía Ngân hàng Nhà nước
-
Chương XIII Trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân
-
Chương XIV Xử lý vi phạm
-
Chương XV Điều khoản thi hành
Việc bổ sung chương riêng cho kiểm soát đặc biệt, xử lý nợ xấu, phá sản cho thấy sự nghiêm túc trong việc phòng ngừa rủi ro hệ thống ứng phó hiệu quả với các tổ chức tín dụng gặp khó khăn.
3. So sánh với Luật tổ chức tín dụng năm 2010
Luật năm 2010 có 10 chương chỉ dừng lại ở một số quy định khái quát về hoạt động tín dụng. Sau hơn 10 năm thực hiện một số điểm đã bộc lộ hạn chế như
-
Chưa có quy định đầy đủ về xử lý tổ chức tín dụng yếu kém
-
Thiếu khung pháp lý cho phá sản tổ chức tín dụng
-
Cơ chế quản trị nội bộ còn chung chung chưa đủ sức kiểm soát rủi ro
Luật năm 2024 ra đời đã khắc phục các bất cập này thông qua
-
Bổ sung quy định về kiểm soát đặc biệt can thiệp sớm
-
Tạo hành lang pháp lý cho việc phá sản tổ chức tín dụng
-
Quy định rõ ràng về quản trị ngân hàng bao gồm vai trò hội đồng quản trị, ban kiểm soát, giám đốc điều hành
Ngoài ra Luật mới cũng tăng cường nghĩa vụ minh bạch tài chính yêu cầu tổ chức tín dụng công bố thông tin theo chuẩn quốc tế tăng cường giám sát độc lập.
4. Những điểm mới nổi bật
Một số điểm mới đáng chú ý trong Luật 2024 bao gồm
-
Cho phép Ngân hàng Nhà nước chủ động can thiệp sớm khi tổ chức tín dụng có dấu hiệu mất an toàn
-
Thiết lập cơ chế kiểm soát đặc biệt dưới sự điều hành của Ban kiểm soát do Ngân hàng Nhà nước chỉ định
-
Phân loại tổ chức tín dụng theo nhóm rủi ro để áp dụng giám sát phù hợp
-
Mở rộng quyền hạn cho tổ chức tham gia xử lý nợ xấu
-
Tạo điều kiện cho việc sáp nhập hợp nhất giữa các tổ chức tín dụng nhằm tái cấu trúc hệ thống
Những thay đổi này không chỉ hướng tới bảo vệ người gửi tiền mà còn giúp hệ thống ngân hàng vững vàng hơn trước các biến động tài chính toàn cầu.
5. Hướng dẫn áp dụng luật hiệu quả
Đối với tổ chức tín dụng cần rà soát lại toàn bộ quy trình hoạt động với quy chế nội bộ cùng báo cáo tài chính để bảo đảm tuân thủ đầy đủ các quy định mới.
Với cá nhân làm việc trong ngành ngân hàng việc nắm chắc luật 2024 là điều kiện bắt buộc để xử lý đúng quy trình khi tổ chức gặp sự cố đồng thời hiểu rõ quyền nghĩa vụ trong từng tình huống.
Các đơn vị đào tạo nên cập nhật nội dung giáo trình, tài liệu giảng dạy theo luật mới, đặc biệt ở các phần liên quan đến kiểm soát rủi ro tái cơ cấu phá sản tổ chức tín dụng.
Đối với người học có thể bắt đầu bằng việc tải bản PDF Luật 32/2024/QH15 đọc theo từng chương. Việc ghi chú nội dung mới so với luật cũ kết hợp học tình huống thực tế sẽ giúp ghi nhớ nhanh vận dụng tốt hơn.
Luật Các tổ chức tín dụng 2024 là bước đi cần thiết trong hành trình hiện đại hóa ngành ngân hàng Việt Nam. Việc bổ sung nhiều cơ chế mới như can thiệp sớm kiểm soát đặc biệt với phá sản đã cho thấy quyết tâm của nhà làm luật trong kiểm soát rủi ro hệ thống thúc đẩy minh bạch tài chính.