Quốc hội khóa XV đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán số năm 2024 chuyển từ Luật số 54 năm 2019 Quốc hội thông qua luật mới vào cuối tháng 11 năm 2024 và luật này chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2025. Văn bản mới không phải là một luật hoàn toàn mà là sửa đổi một số nội dung quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán Việt Nam.
Luật sửa đổi là Luật số 56 năm 2024 và quy định cụ thể các bổ sung, sửa đổi nhằm khắc phục những điểm còn thiếu và nâng cao tính công khai minh bạch chất lượng thị trường. Nội dung sửa đổi cũng nằm trong khuôn khổ các lĩnh vực như kế toán kiểm toán độc lập ngân sách nhà nước cùng nhiều luật khác tuy nhiên phần sửa đổi về chứng khoán là tâm điểm để nâng cấp cơ chế quản lý và điều kiện hoạt động cho các chủ thể trên thị trường.
Những điểm mới nổi bật trong Luật sửa đổi 2024
-
Luật nêu rõ hành vi thao túng thị trường chứng khoán là hành vi bị nghiêm cấm và đưa ra các dấu hiệu xác định như đặt lệnh mua bán liên tục để tạo cung cầu giả thao túng giá cổ phiếu hoặc tung tin đồn gây ảnh hưởng giá cổ phiếu.
-
Luật cho phép công ty đại chúng được mua lại cổ phiếu của người lao động mà không cần phải giảm vốn điều lệ tương ứng như trước đây điều này nhằm gia tăng linh hoạt cho doanh nghiệp.
-
Luật cập nhật hướng dẫn đối tượng được coi là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp trong giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cá nhân được công nhận nếu trái phiếu chuyển đổi có tài sản bảo đảm hoặc có xếp hạng tín nhiệm.
-
Luật bổ sung thêm giám sát hồ sơ chào bán chứng khoán ra công chúng bao gồm yêu cầu báo cáo vốn điều lệ đã góp và hợp đồng đại diện trái chủ đối với trái phiếu.
-
Luật quy định chi tiết quyền đình chỉ hoặc hủy bỏ đợt chào bán chứng khoán riêng lẻ giao cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
-
Luật sửa đổi định thay đổi hiệu lực áp dụng với một số quy định mới như những thay đổi về nhà đầu tư chuyên nghiệp và vốn chủ sở hữu có hiệu lực từ đầu năm 2026.
Những thay đổi này không chỉ cập nhật mà còn nhấn mạnh khía cạnh quản trị rủi ro nâng cao chất lượng và tính minh bạch của thị trường.
Hiệu lực và chuyển tiếp
-
Luật sửa đổi có hiệu lực từ ngày một tháng một năm 2025.
-
Một số nội dung sẽ được áp dụng từ năm 2026 theo quy định chuyển tiếp.
-
Công ty đại chúng và tổ chức phát hành trái phiếu cần rà soát lại hoạt động từ chào bán đến niêm yết để tuân thủ các quy định mới.
-
Trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát hành trước năm 2026 và đang lưu hành sẽ tiếp tục được áp dụng theo quy định cũ cho đến khi hoàn thành trả nợ.
Tác động đến thị trường, đầu tư và quản lý
Bổ sung quy định về thao túng thị trường giúp cơ quan quản lý có cơ sở pháp lý rõ ràng để xử lý mạnh tay hơn các hành vi vi phạm. Xác định rõ nhà đầu tư chuyên nghiệp và yêu cầu hồ sơ chào bán đầy đủ giúp gia tăng tính minh bạch và trách nhiệm pháp lý của các bên tham gia.
Việc loại bỏ yêu cầu giảm vốn điều lệ khi mua lại cổ phiếu của người lao động đem lại sự linh hoạt hơn trong quản trị vốn, hỗ trợ doanh nghiệp giảm gánh nặng thủ tục. Đồng thời bổ sung cơ chế đình chỉ hủy bỏ đợt chào bán riêng lẻ giúp Ủy ban Chứng khoán Nhà nước dễ dàng kiểm soát các đợt phát hành không đủ điều kiện.
Thách thức trong triển khai
Việc thực thi thành công luật sửa đổi đòi hỏi hướng dẫn chi tiết thêm thông qua nghị định thông tư. Đặc biệt các nghiệp vụ mới như xác định hành vi thao túng cần có hệ thống công nghệ giám sát phù hợp để phát hiện và xử lý kịp thời.
Trong giai đoạn đầu áp dụng luật từ năm 2025 đến 2026 cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ để rà soát điều chỉnh hoạt động, hoàn thiện hồ sơ pháp lý, điều chỉnh quy tắc nội bộ nhằm phù hợp với quy định mới.
Luật sửa đổi Luật Chứng khoán năm 2024 là bước tiến quan trọng để nâng cao năng lực quản trị pháp lý cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Luật không chỉ tinh gọn và cập nhật các quy định về phát hành giao dịch mà còn tập trung bảo vệ nhà đầu tư, phòng chống hành vi gian lận và thúc đẩy thị trường phát triển minh bạch và bền vững.
Luật mới sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2025 với một số nội dung áp dụng từ năm 2026 doanh nghiệp và tổ chức cần nhanh chóng hoàn thiện quy trình để thích ứng. Đây là cơ hội và cũng là thách thức để xây dựng thị trường chứng khoán lành mạnh, hiệu quả và tiệm cận chuẩn quốc tế.