Trong kỷ nguyên công nghệ số đổi mới sáng tạo trở thành yếu tố sống còn với sự phát triển kinh tế khẳng định vị thế quốc gia. Tại Việt Nam Luật Công nghệ cao năm 2008 là một cột mốc quan trọng đánh dấu sự hiện diện rõ nét của tư duy chiến lược trong việc hình thành nền kinh tế tri thức. Đặt ra khuôn khổ pháp lý đầu tiên để định hướng điều tiết hỗ trợ các hoạt động liên quan đến công nghệ cao. Sau hơn một thập kỷ triển khai, các chính sách phát triển công nghệ cao tiếp tục được cập nhật hoàn thiện phù hợp với xu thế hội nhập với chuyển đổi số mạnh mẽ trên toàn cầu.
Tổng quan về Luật Công nghệ cao 2008
Luật Công nghệ cao được Quốc hội ban hành ngày 13 tháng 11 năm 2008 chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2009. Là văn bản pháp luật đầu tiên tại Việt Nam chuyên biệt điều chỉnh các hoạt động nghiên cứu phát triển ứng dụng và thương mại hóa công nghệ cao. Luật xác định rõ vai trò trung tâm của công nghệ cao trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước đồng thời mở đường cho hàng loạt chính sách ưu đãi đầu tư phát triển lĩnh vực then chốt này.
Theo luật, công nghệ cao được hiểu là công nghệ có hàm lượng khoa học lớn tích hợp nhiều thành tựu kỹ thuật tiên tiến có khả năng tạo ra sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao. Những công nghệ thuộc danh mục ưu tiên bao gồm công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tự động hóa và công nghệ vũ trụ.
Các chính sách hỗ trợ ưu đãi
Một trong những nội dung nổi bật của Luật Công nghệ cao là cơ chế ưu đãi hỗ trợ mạnh mẽ dành cho tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động công nghệ cao. Những doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nghiên cứu chuyển giao công nghệ cao sẽ được miễn giảm thuế với ưu đãi tín dụng cùng hỗ trợ hạ tầng đất đai cùng với tiếp cận vốn từ quỹ phát triển khoa học công nghệ quốc gia.
Luật cũng đề cập đến các chương trình quốc gia về công nghệ cao nhằm thúc đẩy đầu tư trọng điểm. Là cơ sở để nhà nước bố trí ngân sách giao nhiệm vụ nghiên cứu triển khai dự án mẫu thúc đẩy hợp tác giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, các khu công nghệ cao được quy định là khu vực tập trung hoạt động nghiên cứu phát triển ươm tạo công nghệ cao được nhà nước đầu tư hệ thống hạ tầng đồng bộ có cơ chế quản lý linh hoạt phù hợp với đặc thù đổi mới sáng tạo.
Phát triển doanh nghiệp với nguồn nhân lực công nghệ cao
Luật Công nghệ cao không chỉ định hướng phát triển sản phẩm mà còn chú trọng xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Một phần quan trọng trong đó là thúc đẩy hình thành phát triển doanh nghiệp công nghệ cao. Doanh nghiệp được công nhận đạt tiêu chí về công nghệ, nhân lực cùng hoạt động nghiên cứu phát triển và sản phẩm đầu ra sẽ được hỗ trợ đặc biệt.
Cùng với doanh nghiệp, luật cũng nhấn mạnh đến vai trò của nguồn nhân lực chất lượng cao. Là yếu tố quyết định sự thành công của chiến lược phát triển công nghệ. Luật tạo cơ chế cho các tổ chức đào tạo trong và ngoài nước phối hợp bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia, kỹ sư và nhà nghiên cứu. Đồng thời các chính sách thu hút người tài từ nước ngoài về làm việc trong lĩnh vực công nghệ cao cũng được khuyến khích.
Hệ thống quản lý giám sát
Luật giao Bộ Khoa học và Công nghệ làm đầu mối quản lý nhà nước về công nghệ cao. Các bộ ngành khác sẽ phối hợp theo chức năng chuyên ngành. Vai trò của địa phương cũng được mở rộng trong việc lập kế hoạch, bố trí quỹ đất xây dựng hạ tầng hỗ trợ các dự án đầu tư công nghệ cao tại địa phương.
Để đảm bảo tính minh bạch, luật yêu cầu các hoạt động trong lĩnh vực công nghệ cao phải được thẩm định, kiểm tra định kỳ. Những trường hợp sai phạm trong sử dụng ngân sách lợi dụng ưu đãi để trục lợi làm ảnh hưởng đến an ninh, môi trường sẽ bị xử lý nghiêm minh.
Những đổi mới cập nhật trong chính sách
Sau hơn mười năm thực hiện, Luật Công nghệ cao đã có những bổ sung quan trọng thông qua các văn bản hướng dẫn điều chỉnh liên quan. Trong đó có các quy định mới về ưu đãi thuế theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, chính sách đầu tư theo Luật Đầu tư sửa đổi hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo theo các chương trình quốc gia.
Đặc biệt từ năm 2023, Việt Nam đã bước vào giai đoạn thúc đẩy công nghiệp công nghệ số. Một số lĩnh vực mới như trí tuệ nhân tạo, blockchain, công nghệ lượng tử và công nghệ sản xuất thông minh đang được xem xét bổ sung vào danh mục công nghệ cao được ưu tiên phát triển.
Ngoài ra chính phủ cũng đang hoàn thiện dự thảo luật mới về đổi mới sáng tạo, trong đó kế thừa mở rộng nhiều nội dung từ Luật Công nghệ cao hướng đến một hành lang pháp lý toàn diện cho nền kinh tế tri thức.
Luật Công nghệ cao 2008 đã và đang đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Từ khuôn khổ pháp lý này Việt Nam đã hình thành nên hệ sinh thái công nghệ cao với nhiều doanh nghiệp tiên phong, khu công nghệ chuyên biệt cùng đội ngũ nhân lực chất lượng cao.
Tag luật công nghệ cao mới nhất