Luật Giáo dục Đại học số 34/2018/QH14 được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 19 tháng 11 năm 2018. Có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2019 chính là một trong những văn bản pháp lý quan trọng điều chỉnh hoạt động giáo dục đại học tại Việt Nam. Luật này không chỉ quy định về tổ chức với quản lý các cơ sở giáo dục đại học còn xác định các quyền và nghĩa vụ của sinh viên, giảng viên, các cơ quan quản lý giáo dục.
1. Mục Tiêu và Nguyên Tắc Của Luật Giáo Dục Đại Học
Mục tiêu của Luật Giáo dục Đại học là xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục đại học chất lượng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu, đào tạo, ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước. Luật cũng nhằm đảm bảo quyền lợi của người học, người dạy, phát triển nền giáo dục đại học phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động và hội nhập quốc tế.
Nguyên tắc của Luật Giáo dục Đại học bao gồm
-
Đảm bảo quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học trong việc xác định mục tiêu, chương trình đào tạo, tổ chức các hoạt động giảng dạy, nghiên cứu.
-
Đảm bảo quyền lợi của sinh viên và phát triển người học bao gồm quyền học tập, nghiên cứu, sáng tạo, tham gia các hoạt động ngoại khóa.
-
Phát triển giáo dục đại học bền vững gắn với nhu cầu thực tiễn của xã hội và quốc gia.
2. Các Quy Định Về Tổ Chức và Quản Lý Giáo Dục Đại Học
-
Tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học: Luật quy định các cơ sở giáo dục đại học có thể được thành lập dưới nhiều hình thức bao gồm các trường công lập, tư thục, các trường đại học có vốn đầu tư nước ngoài. Mỗi cơ sở giáo dục đại học phải tuân thủ các tiêu chuẩn về chất lượng giảng dạy, nghiên cứu, cơ sở vật chất.
-
Quản lý Nhà nước về giáo dục đại học: Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý giáo dục đại học, xây dựng chính sách và pháp luật liên quan đến giáo dục đại học, cũng như kiểm tra, giám sát chất lượng giáo dục.
-
Tự chủ đại học: Một điểm đặc biệt trong Luật là việc tăng cường quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục đại học. Các trường đại học có quyền quyết định về các vấn đề như tuyển sinh, tổ chức đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính, quản lý nguồn nhân lực.
3. Quyền và Nghĩa Vụ của Sinh Viên
-
Quyền của sinh viên: Sinh viên có quyền được học tập trong môi trường giáo dục thuận lợi, có quyền tham gia các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo, có quyền yêu cầu cơ sở giáo dục đại học bảo vệ quyền lợi của mình. Sinh viên cũng có quyền tham gia các hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt cộng đồng và tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ học tập.
-
Nghĩa vụ của sinh viên: Sinh viên có nghĩa vụ tuân thủ nội quy, quy định của nhà trường, hoàn thành chương trình học, tham gia các hoạt động học tập và nghiên cứu, đóng học phí đúng hạn.
4. Chất Lượng Giáo Dục Đại Học
Luật Giáo dục Đại học quy định rõ về chất lượng giáo dục đại học, yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học phải đảm bảo chất lượng giảng dạy và nghiên cứu. Các trường phải có các biện pháp kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy, cơ sở vật chất, sự hài lòng của sinh viên.
-
Kiểm định chất lượng: Các cơ sở giáo dục đại học phải tham gia các chương trình kiểm định chất lượng giáo dục do các tổ chức kiểm định trong và ngoài nước thực hiện. Kiểm định chất lượng là một yêu cầu bắt buộc đối với các trường đại học để đảm bảo tính minh bạch và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
-
Chương trình đào tạo: Các chương trình đào tạo phải được xây dựng và cập nhật thường xuyên để đáp ứng nhu cầu xã hội và nhu cầu của người học.
5. Đào Tạo và Nghiên Cứu Khoa Học
Luật Giáo dục Đại học cũng nhấn mạnh về đào tạo và nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học
-
Đào tạo: Các cơ sở giáo dục đại học phải cung cấp chương trình đào tạo đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động và phát triển bền vững. Chương trình đào tạo cần phải gắn với thực tiễn và nhu cầu phát triển kinh tế xã hội.
-
Nghiên cứu khoa học: Các cơ sở giáo dục đại học có trách nhiệm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, phát triển các sáng kiến mới trong các lĩnh vực chuyên ngành.
6. Các Quy Định Về Tài Chính và Học Phí
-
Tài chính của các cơ sở giáo dục đại học: Các trường đại học được phép chủ động trong việc huy động nguồn lực tài chính từ các nguồn khác nhau bao gồm học phí, tài trợ từ các tổ chức, hoạt động nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, mức học phí phải được quy định theo quy định của Nhà nước.
-
Học phí: Luật quy định rằng học phí phải được điều chỉnh hợp lý và công khai, không vượt quá mức quy định của Nhà nước, đồng thời đảm bảo quyền lợi của sinh viên, đặc biệt là sinh viên có hoàn cảnh khó khăn.
7. Các Quy Định Về Đảm Bảo An Ninh và Trật Tự
Luật cũng quy định về trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đại học trong việc đảm bảo an ninh trật tự trong khuôn viên trường học. Các trường cần phải có các biện pháp bảo vệ an toàn cho sinh viên, giảng viên và các cán bộ nhân viên trong trường.
Luật Giáo dục Đại học số 34/2018/QH14 là một bước tiến quan trọng trong hoàn thiện hệ thống giáo dục đại học tại Việt Nam. Tạo ra một môi trường học tập nghiên cứu tốt hơn cho sinh viên với giảng viên. Với những quy định về tự chủ đại học, bảo vệ quyền lợi của sinh viên, nâng cao chất lượng giáo dục nên luật này sẽ đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của hệ thống giáo dục đại học Việt Nam.