Từ năm 2009 đến nay Luật Giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 đã là nền tảng pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động liên quan đến giao thông đường bộ tại Việt Nam. Chính là văn bản pháp luật quan trọng có vai trò thiết lập trật tự an toàn giao thông. Quy định về hạ tầng, phương tiện, hành vi của người tham gia giao thông.
Tuy nhiên bước sang năm 2025 có một sự thay đổi mang tính bước ngoặt đã diễn ra. Luật Giao thông đường bộ 2008 chính thức hết hiệu lực. Thay vào đó hệ thống pháp luật giao thông đường bộ được tái cấu trúc bằng hai đạo luật riêng biệt. Phản ánh nhu cầu phát triển xã hội cũng như yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về việc Luật Giao thông đường bộ 2008 không còn hiệu lực, các văn bản pháp lý thay thế cùng ý nghĩa thực tiễn của sự thay đổi này.
Luật Giao Thông Đường Bộ 2008: Vai Trò Và Hạn Chế
Luật Giao thông đường bộ 2008 được Quốc hội thông qua vào ngày 13 tháng 11 năm 2008 và có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2009. Luật này bao gồm các nội dung liên quan đến:
-
Quy định về kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
-
Quy tắc giao thông và hành vi của người tham gia
-
Phương tiện giao thông, vận tải và kiểm soát kỹ thuật
-
Quản lý nhà nước về giao thông đường bộ
Trong nhiều năm luật này đóng vai trò chủ đạo trong việc định hình hệ thống giao thông Việt Nam, hỗ trợ giảm thiểu tai nạn và nâng cao ý thức pháp luật của người dân. Tuy nhiên sau hơn 15 năm áp dụng nhiều nội dung của luật không còn phù hợp với thực tiễn. Cơ cấu quản lý lồng ghép cả hạ tầng và hành vi trong một luật duy nhất khiến việc triển khai thực tế gặp nhiều vướng mắc.
Ngoài ra những thay đổi trong hạ tầng, phương tiện, công nghệ giao thông cũng như các yêu cầu hội nhập quốc tế đã đặt ra đòi hỏi cần có những điều chỉnh lớn mang tính hệ thống.
Luật Giao Thông Đường Bộ 2008 Đã Hết Hiệu Lực Từ Khi Nào
Luật Giao thông đường bộ 2008 chính thức hết hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2025. Việc chấm dứt hiệu lực của luật này không phải là hủy bỏ hoàn toàn nội dung, mà là tái tổ chức lại hệ thống pháp luật giao thông theo hướng chuyên biệt, minh bạch, hiệu quả hơn.
Thay vì một luật điều chỉnh toàn bộ hoạt động giao thông như trước đây, hai đạo luật mới được ban hành để chia tách rõ ràng phạm vi điều chỉnh:
-
Luật Đường bộ số 35/2024/QH15
-
Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ số 36/2024/QH15
Việc tách luật là xu hướng hiện đại hóa trong xây dựng pháp luật, giúp từng cơ quan quản lý chuyên ngành có thể thực hiện chức năng của mình một cách chủ động, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc triển khai, giám sát với xử lý vi phạm.
Luật Đường Bộ 2024: Tập Trung Vào Hạ Tầng Và Quản Lý Phương Tiện
Luật Đường bộ 2024 là văn bản thay thế phần lớn nội dung liên quan đến quy hoạch, đầu tư, xây dựng, quản lý và bảo trì hạ tầng giao thông đường bộ. Đồng thời, luật này cũng điều chỉnh các vấn đề liên quan đến đăng kiểm phương tiện, vận tải đường bộ, trách nhiệm của doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước về hạ tầng.
Những điểm đáng chú ý bao gồm:
-
Quy định về quản lý hành lang an toàn giao thông đường bộ
-
Trách nhiệm đầu tư và bảo trì hạ tầng do Nhà nước và tư nhân cùng tham gia
-
Hỗ trợ phát triển vận tải thông minh, ứng dụng công nghệ số
Luật này là cơ sở pháp lý vững chắc cho việc phát triển hệ thống giao thông hiện đại, bền vững, đồng bộ với các loại hình vận tải khác như đường sắt, hàng không với đường thủy.
Luật Trật Tự An Toàn Giao Thông Đường Bộ 2024: Điều Chỉnh Hành Vi Tham Gia Giao Thông
Khác với Luật Đường bộ thì Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ 2024 tập trung điều chỉnh hành vi của người tham gia giao thông. Luật quy định rõ về:
-
Quy tắc giao thông đường bộ
-
Điều kiện điều khiển phương tiện (bao gồm bằng lái, sức khỏe, độ tuổi)
-
Hành vi bị nghiêm cấm trong giao thông
-
Biện pháp bảo đảm an toàn cho người đi bộ, người khuyết tật, trẻ em
-
Quản lý lực lượng tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm
Một điểm mới quan trọng là luật này lần đầu tiên quy định về hệ thống trừ điểm giấy phép lái xe. Mỗi người lái có một số điểm ban đầu. Khi vi phạm, điểm sẽ bị trừ. Nếu hết điểm thì người vi phạm phải thi lại phần lý thuyết để được phục hồi.
Ngoài ra quy định về nồng độ cồn trong máu, hành vi sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện và đội mũ bảo hiểm đúng cách cũng được cụ thể hóa và áp dụng chế tài nghiêm khắc hơn.
Ý Nghĩa Thực Tiễn Của Sự Thay Đổi
Việc thay thế Luật Giao thông đường bộ 2008 bằng hai đạo luật mới không chỉ là sự thay đổi về hình thức pháp lý còn là bước tiến trong tư duy quản lý. Những lợi ích có thể thấy rõ bao gồm:
-
Phân định rõ trách nhiệm giữa cơ quan quản lý hạ tầng và an toàn giao thông
-
Tăng cường hiệu quả trong việc xử lý vi phạm nhờ hệ thống điểm và giám sát hành vi lái xe
-
Đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa hạ tầng và công nghệ giao thông thông minh
-
Tạo điều kiện xây dựng một nền giao thông an toàn, minh bạch, có trách nhiệm
Đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ tai nạn giao thông vẫn ở mức cao, nhiều vụ việc nghiêm trọng do vi phạm quy tắc an toàn, sự thay đổi này được kỳ vọng sẽ góp phần cải thiện rõ rệt tình hình.
Sau hơn 15 năm tồn tại và phát huy vai trò của mình thì Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử. Được thay thế bằng hai đạo luật mới phản ánh rõ ràng hơn sự phân công quản lý nhà nước cũng như định hướng phát triển hệ thống giao thông hiện đại.
Từ năm 2025 người dân cần cập nhật các quy định mới trong Luật Đường bộ với Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ để không bị lạc hậu trong thực tiễn đồng thời chủ động điều chỉnh hành vi. Góp phần xây dựng một xã hội giao thông an toàn, văn minh, tiến bộ. Đây là trách nhiệm không chỉ của cơ quan chức năng mà của toàn thể công dân đang từng ngày sử dụng phụ thuộc vào hệ thống giao thông đường bộ trong đời sống hàng ngày.