Sau nhiều năm áp dụng Luật Giao thông đường bộ năm 2008 đã chính thức được thay thế bằng hai đạo luật mới có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025. Chính là bước ngoặt lớn trong công tác quản lý giao thông tại Việt Nam phản ánh những thay đổi trong tư duy lập pháp, tổ chức bộ máy, cách tiếp cận quản lý an toàn giao thông.
Hai đạo luật mới gồm Luật Đường bộ số 35/2024/QH15 với Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ số 36/2024/QH15 không chỉ thay thế luật cũ còn mở ra hướng đi mới, hiện đại sát thực tế hơn trong điều hành với kiểm soát hoạt động giao thông đường bộ.
Tại Sao Cần Thay Thế Luật Giao Thông Đường Bộ 2008
Luật Giao thông đường bộ 2008 từng là nền tảng pháp lý cho toàn bộ lĩnh vực giao thông đường bộ trong gần hai thập kỷ. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của hạ tầng, phương tiện và nhu cầu di chuyển, cùng với yêu cầu hiện đại hóa công tác quản lý giao thông, luật này đã bộc lộ nhiều điểm bất cập.
Cụ thể, việc gộp cả hai lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật cùng hành vi tham gia giao thông trong một văn bản luật khiến việc triển khai trên thực tế bị phân tán, khó xác định trách nhiệm giữa các bộ ngành. Ngoài ra những vấn đề phát sinh như sử dụng phương tiện điện, camera giám sát, quy chuẩn an toàn trẻ em trên ô tô cũng chưa được đề cập đầy đủ trong luật cũ.
Sự Tách Bạch Rõ Ràng Trong Hai Đạo Luật Mới
Từ năm 2025 hệ thống pháp luật giao thông đường bộ được phân tách rõ ràng thông qua hai đạo luật độc lập, mỗi luật đảm nhiệm một lĩnh vực chuyên biệt.
1. Luật Đường Bộ (Luật số 35/2024/QH15)
Luật này tập trung vào các quy định liên quan đến kết cấu hạ tầng, đầu tư, quản lý với khai thác hệ thống đường bộ. Những nội dung chính của luật bao gồm:
-
Quy hoạch, xây dựng, bảo trì, quản lý và bảo vệ công trình đường bộ
-
Chính sách đầu tư và phát triển giao thông nông thôn, giao thông công cộng
-
Cơ chế hợp tác công tư trong xây dựng và vận hành hệ thống hạ tầng giao thông
-
Quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong quản lý, sử dụng đường bộ
Với luật này,vai trò của Bộ Giao thông Vận tải trong việc kiểm soát chất lượng công trình, tiêu chuẩn kỹ thuật, phân cấp quản lý được xác định rõ ràng hơn.
2. Luật Trật Tự, An Toàn Giao Thông Đường Bộ (Luật số 36/2024/QH15)
Đây là đạo luật chuyên biệt điều chỉnh hành vi của người tham gia giao thông. Nội dung bao gồm
-
Quy tắc giao thông, biển báo, tín hiệu và hiệu lệnh giao thông
-
Điều kiện và quyền hạn của người điều khiển phương tiện
-
Phòng ngừa tai nạn và biện pháp đảm bảo an toàn giao thông
-
Tổ chức tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm và trách nhiệm các lực lượng chức năng
Luật này cũng đặt trọng tâm vào cải cách phương pháp quản lý vi phạm giao thông, tăng cường áp dụng công nghệ, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân.
Những Điểm Mới Đáng Chú Ý Trong Luật Mới
Áp Dụng Hệ Thống Trừ Điểm Trên Giấy Phép Lái Xe
Đây là điểm mới quan trọng được quy định trong Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ. Mỗi bằng lái sẽ có 12 điểm. Khi người lái vi phạm điểm sẽ bị trừ tùy theo mức độ. Nếu điểm về 0, người lái phải thi lại phần lý thuyết mới được khôi phục quyền lái xe.
Hệ thống này được kỳ vọng giúp phân loại rõ ràng người điều khiển an toàn và không an toàn từ đó nâng cao tính răn đe và ý thức chấp hành luật giao thông.
Nghiêm Cấm Tuyệt Đối Sử Dụng Rượu Bia Khi Lái Xe
Luật mới không cho phép bất kỳ mức độ nào của nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện. Điều này thể hiện quyết tâm kéo giảm tai nạn do rượu bia, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây thương vong trên đường.
Quy Định Bảo Vệ Trẻ Em Trên Ô Tô
Luật yêu cầu trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 mét không được ngồi ghế trước trừ khi xe chỉ có một hàng ghế. Trẻ em phải được sử dụng ghế ngồi chuyên dụng và dây an toàn phù hợp. Quy định này phù hợp với chuẩn mực quốc tế về an toàn giao thông.
Tăng Cường Quản Lý Phương Tiện Và Thiết Bị
Luật Đường bộ quy định rõ ràng hơn về tiêu chuẩn phương tiện, quy trình đăng kiểm, trách nhiệm bảo dưỡng và sử dụng đúng mục đích. Đồng thời thúc đẩy ứng dụng công nghệ giám sát hành trình, phạt nguội qua camera và các thiết bị hỗ trợ điều hành giao thông thông minh.
Ý Nghĩa Và Tác Động Thực Tế
Việc thay thế Luật Giao thông đường bộ 2008 không đơn thuần là việc cập nhật kỹ thuật lập pháp. Đây là bước chuyển mình quan trọng trong tư duy quản lý xã hội. Việc phân tách hai luật sẽ giúp:
-
Cơ quan quản lý hạ tầng chuyên tâm vào công tác đầu tư, vận hành hiệu quả
-
Lực lượng cảnh sát giao thông và các cơ quan tuần tra kiểm soát có căn cứ rõ ràng để xử lý hành vi vi phạm
-
Người dân dễ dàng tiếp cận và thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình một cách minh bạch hơn
Đặc biệt luật mới sẽ tác động tích cực đến việc giảm tai nạn giao thông, nâng cao ý thức cộng đồng và từng bước xây dựng một xã hội giao thông hiện đại an toàn.
Từ năm 2025 mọi hoạt động liên quan đến giao thông đường bộ tại Việt Nam sẽ được điều chỉnh theo hai đạo luật mới: Luật Đường bộ với Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ. Chính là bước tiến lớn về thể chế phù hợp với nhu cầu phát triển của đất nước cùng xu hướng hội nhập quốc tế.