Luật hình sự là bộ phận quan trọng trong hệ thống pháp luật. Có vai trò điều chỉnh các quan hệ xã hội liên quan đến xử lý các hành vi vi phạm nghiêm trọng. Hiểu được đối tượng điều chỉnh với phương pháp điều chỉnh của luật hình sự sẽ giúp bạn nhận thức rõ cách luật này hoạt động trong thực tế.
Luật hình sự điều chỉnh là gì
Luật hình sự điều chỉnh là hoạt động pháp lý mà luật hình sự dùng để điều chỉnh các quan hệ xã hội có liên quan đến tội phạm và xử lý tội phạm. Cụ thể, luật hình sự điều chỉnh các quan hệ về việc phòng ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật hình sự (tội phạm) thông qua việc quy định về các tội phạm, hình phạt, biện pháp xử lý và các nguyên tắc áp dụng hình phạt.
Nói ngắn gọn, luật hình sự điều chỉnh các quan hệ xã hội liên quan đến việc phát hiện và xử lý các hành vi nguy hiểm cho xã hội mà pháp luật cấm.
Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là gì
Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là những quan hệ xã hội được luật hình sự điều chỉnh trực tiếp bao gồm:
-
Quan hệ xã hội phát sinh từ hành vi nguy hiểm cho xã hội, được xác định là tội phạm theo quy định của luật hình sự.
-
Quan hệ về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể liên quan trong việc phòng ngừa, phát hiện, xử lý tội phạm bao gồm quyền hạn của Nhà nước và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức.
-
Quan hệ về việc áp dụng các biện pháp hình sự bao gồm các hình phạt, biện pháp xử lý hành chính trong lĩnh vực hình sự, biện pháp tư pháp,…
Tóm lại, đối tượng điều chỉnh của luật hình sự là các hành vi và quan hệ liên quan đến tội phạm và xử lý tội phạm.
Phương pháp điều chỉnh của luật hình sự là gì
Phương pháp điều chỉnh của luật hình sự là cách thức mà luật hình sự sử dụng để tác động và điều chỉnh các quan hệ xã hội liên quan đến tội phạm, nhằm đạt được mục đích duy trì trật tự xã hội và bảo vệ lợi ích hợp pháp.
Phương pháp điều chỉnh trong luật hình sự thể hiện qua:
-
Phương pháp bắt buộc (ép buộc): Luật hình sự quy định các biện pháp cưỡng chế bắt buộc đối với những ai vi phạm pháp luật hình sự, như hình phạt tù, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, các biện pháp xử lý hành chính,…
-
Phương pháp trừng phạt và phòng ngừa: Mục đích không chỉ để trừng phạt người phạm tội mà còn nhằm răn đe, phòng ngừa tội phạm chung trong xã hội.
-
Phương pháp pháp lý đặc thù: Bao gồm các nguyên tắc đặc biệt trong luật hình sự như nguyên tắc vô tội cho đến khi bị kết án, nguyên tắc trả thù lao hợp lý,…
Xác định phương pháp điều chỉnh của luật hình sự
Để xác định phương pháp điều chỉnh của luật hình sự, cần lưu ý:
-
Luật hình sự điều chỉnh bằng biện pháp cưỡng chế: Khi phát hiện hành vi vi phạm nghiêm trọng, pháp luật áp dụng biện pháp cưỡng chế để xử lý.
-
Đặc trưng bắt buộc: Không phải ai cũng có thể tự nguyện tuân thủ luật hình sự mà bắt buộc phải tuân thủ, nếu vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm.
-
Tính đặc thù của luật hình sự: So với các lĩnh vực pháp luật khác, phương pháp điều chỉnh luật hình sự nghiêng về biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc hơn nhằm bảo vệ trật tự xã hội.
-
Kết hợp giữa trừng phạt và giáo dục: Phương pháp không chỉ trừng trị mà còn nhằm mục đích cải tạo, giáo dục người phạm tội.
Luật hình sự điều chỉnh các quan hệ xã hội liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật hình sự thông qua phương pháp cưỡng chế bắt buộc, trừng phạt, phòng ngừa. Đối tượng điều chỉnh là các hành vi nguy hiểm cho xã hội với các quan hệ quyền nghĩa vụ của các chủ thể trong quá trình xử lý tội phạm.
Hiểu đúng về đối tượng cùng phương pháp điều chỉnh của luật hình sự giúp cho việc học tập, nghiên cứu, áp dụng luật trở nên hiệu quả chính xác hơn.