Thị trường bảo hiểm Việt Nam hiện nay đang trên đà phát triển mạnh mẽ với sự tham gia của hàng loạt doanh nghiệp trong lẫn ngoài nước. Để có được sự trưởng thành với quy chuẩn như hiện nay thì ngành bảo hiểm đã trải qua nhiều giai đoạn pháp lý khác nhau trong đó không thể không nhắc tới Luật Kinh doanh Bảo hiểm số 24/2000/QH10. Là văn bản pháp lý đầu tiên đặt nền móng cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam.
Luật được Quốc hội khóa X thông qua ngày 9 tháng 12 năm 2000 chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 4 năm 2001. Trải qua hơn hai thập kỷ luật này đã tạo cơ sở pháp lý cho sự hình thành phát triển của một thị trường bảo hiểm hiện đại, cạnh tranh, minh bạch.
Bối cảnh ra đời
Trước năm 2000, hoạt động bảo hiểm ở Việt Nam diễn ra chưa có khung pháp lý thống nhất. Các quy định liên quan còn rời rạc và chủ yếu mang tính hành chính. Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới kinh tế, việc ban hành một bộ luật riêng về bảo hiểm là yêu cầu cấp thiết nhằm đảm bảo an toàn cho người dân, doanh nghiệp và toàn hệ thống tài chính.
Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2000 ra đời nhằm định hướng và quy chuẩn hóa hoạt động bảo hiểm. Đây là bước ngoặt giúp hình thành một ngành bảo hiểm hoạt động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
Cấu trúc và nội dung chính
Luật bao gồm 7 chương với 128 điều quy định chi tiết về các vấn đề sau
-
Những nguyên tắc cơ bản của hoạt động kinh doanh bảo hiểm.
-
Các loại hình doanh nghiệp bảo hiểm và điều kiện thành lập.
-
Quy định về đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm.
-
Hợp đồng bảo hiểm cần điều kiện giao kết, nội dung, quyền nghĩa vụ của các bên.
-
Tài chính, kế toán và quản lý tài sản trong doanh nghiệp bảo hiểm.
-
Trách nhiệm và quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước.
-
Các điều khoản thi hành và chuyển tiếp.
Đây là lần đầu tiên khái niệm hợp đồng bảo hiểm, quyền lợi bảo hiểm, phí bảo hiểm và trách nhiệm bồi thường được định nghĩa một cách pháp lý rõ ràng.
Vai trò và tác động của Luật
Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2000 đã mang lại nhiều ảnh hưởng tích cực cho thị trường bảo hiểm
-
Tạo môi trường pháp lý minh bạch, thống nhất để doanh nghiệp hoạt động và phát triển.
-
Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người tham gia bảo hiểm.
-
Thúc đẩy sự ra đời và mở rộng hoạt động của nhiều loại hình bảo hiểm như bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ, tái bảo hiểm.
-
Thu hút đầu tư nước ngoài thông qua việc cho phép thành lập chi nhánh, liên doanh bảo hiểm.
Từ năm 2001 đến trước khi bị thay thế, Luật này đã góp phần nâng số lượng doanh nghiệp bảo hiểm tăng đáng kể, thúc đẩy nhận thức của người dân về bảo hiểm và tăng tỷ lệ thâm nhập của bảo hiểm vào nền kinh tế.
Những lần sửa đổi và bổ sung
Trong suốt thời gian hiệu lực luật đã được sửa đổi hai lần nhằm phù hợp hơn với thực tế
-
Năm 2010 Quốc hội thông qua Luật số 61/2010/QH12 nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến điều kiện kinh doanh, sản phẩm bảo hiểm và giám sát tài chính.
-
Năm 2019 Luật số 42/2019/QH14 tiếp tục điều chỉnh các quy định liên quan đến tài chính, bảo vệ người tiêu dùng và ứng dụng công nghệ trong kinh doanh bảo hiểm.
Những sửa đổi này cho thấy sự linh hoạt của hệ thống pháp luật nhằm theo kịp sự phát triển nhanh chóng của thị trường.
Bị thay thế bởi Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022
Từ ngày 1 tháng 1 năm 2023, Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2000 chính thức hết hiệu lực, được thay thế bởi Luật Kinh doanh Bảo hiểm số 08/2022/QH15. Luật mới với 157 điều đã cập nhật toàn diện và hiện đại hóa các quy định nhằm đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế và chuyển đổi số.
Dù không còn hiệu lực nhưng Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2000 vẫn là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử ngành bảo hiểm Việt Nam. Đặt nền móng cho mọi chính sách với hoạt động sau này.
Luật Kinh doanh Bảo hiểm số 24/2000/QH10 là văn bản pháp lý đầu tiên. Tạo lập khung pháp lý toàn diện cho ngành bảo hiểm Việt Nam. Trong hơn hai thập kỷ tồn tại Luật đã đóng vai trò không thể thay thế trong xây dựng thị trường bảo hiểm hiện đại bảo vệ quyền lợi người dân rồi thì thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội.