Hôn nhân không chỉ là sự kiện cá nhân mang tính chất gắn kết giữa hai con người còn là một định chế pháp lý được pháp luật công nhận điều chỉnh. Ở Mỹ quyền kết hôn được xem là quyền công dân quan trọng đồng thời là vấn đề từng gây tranh cãi sâu sắc trong lịch sử pháp lý và xã hội của quốc gia này. Từ những quy định cơ bản về điều kiện kết hôn đến cuộc chiến pháp lý kéo dài để công nhận hôn nhân đồng giới, hệ thống pháp luật Mỹ đã có những chuyển biến mạnh mẽ phản ánh rõ rệt xu hướng tiến bộ trong tư duy nhân quyền bình đẳng giới.
Những điều kiện kết hôn cơ bản tại Mỹ
Pháp luật kết hôn ở Mỹ do từng tiểu bang quy định tuy nhiên có một số điểm chung về điều kiện để được công nhận là một cuộc hôn nhân hợp pháp. Trước hết cả hai bên phải đạt độ tuổi tối thiểu theo quy định của bang thông thường là từ 18 tuổi trở lên. Một số bang cho phép kết hôn dưới 18 tuổi nếu có sự đồng ý của cha mẹ hoặc quyết định của tòa án nhưng cũng có bang tuyệt đối cấm kết hôn dưới 16 tuổi trong mọi trường hợp.
Ngoài ra hai người muốn kết hôn không được có quan hệ huyết thống gần như cha con, mẹ con, anh chị em ruột, ông cháu, cô cháu… Đây là quy định phổ biến nhằm tránh các hệ lụy di truyền với xung đột đạo đức. Họ cũng phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự mà không bị mất năng lực do tâm thần hoặc các lý do khác.
Một yêu cầu pháp lý không thể thiếu là phải có giấy phép kết hôn do cơ quan chức năng cấp thường là văn phòng quận hạt. Sau khi được cấp giấy phép, cặp đôi phải tổ chức nghi lễ hôn nhân với sự chứng kiến của người có thẩm quyền như thẩm phán, mục sư, linh mục hoặc người được pháp luật công nhận.
Kết hôn ở Mỹ không bắt buộc phải theo tôn giáo hay tổ chức lễ cưới truyền thống mà có thể được thực hiện dưới hình thức dân sự với các nghi thức đơn giản. Điều quan trọng là giấy phép kết hôn phải được hoàn tất nộp lại đúng hạn để được ghi nhận chính thức.
Quyền kết hôn đồng giới và bước ngoặt pháp lý lịch sử
Trong nhiều thập kỷ hôn nhân đồng giới không được công nhận ở Mỹ tại một số bang còn bị coi là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên mọi chuyện bắt đầu thay đổi mạnh mẽ từ những năm đầu thế kỷ XXI khi các cuộc đấu tranh pháp lý và xã hội nhằm bảo vệ quyền lợi của cộng đồng LGBTQ+ ngày càng được đẩy mạnh.
Bước ngoặt lớn nhất trong lịch sử hôn nhân đồng giới tại Mỹ đến vào ngày 26 tháng 6 năm 2015 khi Tòa án Tối cao Mỹ đưa ra phán quyết trong vụ án Obergefell kiện Hodges. Theo đó Tòa tuyên bố rằng việc cấm kết hôn đồng giới là vi phạm Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ vốn bảo đảm quyền được đối xử bình đẳng trước pháp luật và quyền tự do cá nhân. Phán quyết này buộc tất cả 50 bang phải công nhận cấp phép hôn nhân cho các cặp đôi đồng giới đánh dấu một chiến thắng mang tính lịch sử cho phong trào bình đẳng hôn nhân.
Tuy nhiên nỗi lo về việc phán quyết này có thể bị đảo ngược bởi các biến động chính trị và tư pháp khiến Quốc hội Mỹ năm 2022 thông qua Đạo luật Tôn trọng Hôn nhân (Respect for Marriage Act). Đạo luật này yêu cầu các bang phải công nhận hôn nhân đồng giới và hôn nhân khác chủng tộc được thực hiện hợp pháp tại các bang khác. Đây được coi là một bước củng cố vững chắc cho quyền kết hôn của các cặp đôi không theo mô hình truyền thống.
Hệ quả pháp lý và quyền lợi của các cặp đôi kết hôn hợp pháp
Khi một cuộc hôn nhân được pháp luật Mỹ công nhận dù là giữa người khác giới hay đồng giới thì các bên sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi như nhau. Các quyền lợi này bao gồm quyền thừa kế, quyền quyết định y tế, quyền được khai thuế chung, quyền nhận trợ cấp xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm hưu trí và nhiều quyền lợi liên bang khác.
Đặc biệt trong lĩnh vực di trú hôn nhân hợp pháp với công dân Mỹ là cơ sở để người nước ngoài được bảo lãnh xin thẻ xanh và tiến tới quốc tịch Mỹ. Việc công nhận hôn nhân đồng giới giúp đảm bảo rằng các cặp đôi LGBTQ+ cũng có quyền bình đẳng trong tiếp cận các chính sách di trú.
Ở khía cạnh khác hôn nhân còn ảnh hưởng đến việc nhận con nuôi, phân chia tài sản khi ly hôn, quyền nuôi con và trách nhiệm cấp dưỡng. Việc pháp luật công nhận bình đẳng giữa các hình thức hôn nhân giúp tránh được những xung đột pháp lý tạo sự ổn định cho đời sống gia đình.
Một số lưu ý về thực tiễn kết hôn tại Mỹ
Mặc dù kết hôn là quyền cơ bản mà mỗi bang tại Mỹ vẫn có sự khác biệt nhất định về trình tự và thủ tục do đó những người có ý định kết hôn tại Mỹ đặc biệt là người nước ngoài cần tìm hiểu kỹ các quy định cụ thể tại nơi mình cư trú. Việc thiếu hiểu biết hoặc chủ quan có thể dẫn đến việc kết hôn không hợp lệ gây ảnh hưởng đến quyền lợi pháp lý sau này.
Thêm vào đó hôn nhân giả để nhập cư hoặc lợi dụng hôn nhân vì mục đích không chính đáng là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng có thể bị truy tố và trục xuất. Chính vì vậy hôn nhân phải xuất phát từ sự tự nguyện trung thực với mong muốn xây dựng đời sống gia đình thực sự.
Luật pháp kết hôn ở Mỹ thể hiện rõ nét nguyên tắc bình đẳng tôn trọng tự do cá nhân. Từ những quy định cơ bản đến sự công nhận hôn nhân đồng giới, hệ thống pháp luật nước này không ngừng thay đổi để phản ánh nhu cầu và giá trị xã hội đương đại. Tuy nhiên việc thực hiện quyền kết hôn phải đi đôi với hiểu biết pháp lý để đảm bảo đúng thủ tục tránh rơi vào những rắc rối không đáng có.