Ngày 29 tháng 11 năm 2024 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Phòng cháy chữa cháy cứu nạn cứu hộ số 55/2024/QH15. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2025 thay thế các văn bản pháp luật trước đó liên quan đến lĩnh vực phòng cháy chữa cháy cứu nạn cứu hộ. Việc ban hành luật mới nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn nâng cao hiệu quả công tác phòng cháy chữa cháy cứu nạn cứu hộ trong tình hình hiện nay.
Tổng quan về Luật số 55/2024/QH15
Luật Phòng cháy chữa cháy cứu nạn cứu hộ số 55/2024/QH15 gồm 8 chương và 55 điều quy định về
-
Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
-
Lực lượng, phương tiện, bảo đảm điều kiện hoạt động.
-
Quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có liên quan trong hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
Luật này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân hoạt động, sinh sống trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Những điểm mới nổi bật của Luật
1. Bổ sung hành vi bị nghiêm cấm
Luật đã bổ sung một số hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và đảm bảo an toàn cho cộng đồng. Các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm
-
Cố ý gây cháy, nổ, tai nạn, sự cố hoặc kích động, xúi giục, dụ dỗ người khác gây cháy, nổ, tai nạn, sự cố.
-
Xúc phạm, đe dọa, cản trở, chống đối lực lượng thực hiện nhiệm vụ và người tham gia phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.
-
Lợi dụng, lạm dụng việc thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
-
Báo cháy giả; báo tình huống cứu nạn, cứu hộ giả.
-
Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hàng hóa, chất, vật phẩm nguy hiểm về cháy, nổ.
2. Quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể
Luật quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Cụ thể
-
Cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có trách nhiệm thực hiện các biện pháp phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ theo quy định của pháp luật.
-
Người đứng đầu cơ sở có trách nhiệm tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục kiến thức, pháp luật về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ; xây dựng, tổ chức thực tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ.
-
Chủ phương tiện giao thông có trách nhiệm bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy trong quá trình hoạt động của phương tiện giao thông.
3. Tăng cường ứng dụng khoa học và công nghệ
Luật khuyến khích, tạo điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân nghiên cứu, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ trong hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Việc đầu tư, xây dựng, chuyển giao hệ thống, phương tiện, thiết bị phục vụ hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ được ưu tiên phát triển.
4. Quy định về hợp tác quốc tế
Luật quy định Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện hợp tác quốc tế về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, cùng có lợi; tuân thủ pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và thỏa thuận quốc tế có liên quan.
5. Chính sách của Nhà nước
Luật quy định chính sách của Nhà nước về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ bao gồm
-
Bảo đảm ngân sách nhà nước, cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị hiện đại, nguồn nhân lực, chế độ, chính sách, các điều kiện hoạt động cho lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
-
Huy động, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
-
Đào tạo, bồi dưỡng, bảo đảm nguồn nhân lực trực tiếp thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.
-
Bố trí lực lượng, phương tiện phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ phù hợp với từng địa bàn cơ sở.
-
Khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân xây dựng, tham gia, duy trì các mô hình an toàn về phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ tại cộng đồng.
Hiệu lực thi hành
Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ số 55/2024/QH15 có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2025. Các văn bản pháp luật trước đó liên quan đến lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ sẽ hết hiệu lực kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.
Việc ban hành Luật Phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ số 55/2024/QH15 là bước tiến quan trọng trong hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ ở Việt Nam. Luật đã cập nhật và bổ sung nhiều quy định quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ. Đồng thời tăng cường trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ.