Phòng chống tham nhũng luôn là một trong những vấn đề được Đảng Nhà nước Việt Nam quan tâm đặc biệt vì nó ảnh hưởng sâu rộng đến hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước với sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong công tác phòng chống tham nhũng thì Luật Phòng chống tham nhũng số 36/2018/QH14 đã được Quốc hội thông qua vào ngày 20 tháng 11 năm 2018 chính thức có hiệu lực từ ngày 01 tháng 07 năm 2019. Luật này thay thế Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005 có những điều chỉnh quan trọng nhằm đáp ứng với tình hình thực tế giúp công tác phòng chống tham nhũng đạt hiệu quả cao hơn.
1. Tổng quan về Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018
Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 gồm 10 chương với 96 điều điều chỉnh toàn diện các vấn đề về phòng chống tham nhũng trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước. Có sự mở rộng về đối tượng cùng phạm vi áp dụng bổ sung các quy định mới về minh bạch tài sản, thu nhập, giám sát, trách nhiệm giải trình trong phòng chống tham nhũng. Ngoài ra Luật cũng quy định rõ về trách nhiệm của các cơ quan tổ chức trong việc thực hiện các biện pháp phòng chống tham nhũng.
2. Những Quy Định Quan Trọng của Luật Phòng chống tham nhũng 2018
a. Quy định về minh bạch tài sản, thu nhập
Một trong những điểm mới quan trọng nhất trong Luật Phòng chống tham nhũng 2018 là quy định về việc minh bạch tài sản với thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức. Không chỉ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu tham nhũng mà còn góp phần nâng cao tính công khai minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước.
Các đối tượng phải kê khai tài sản, thu nhập bao gồm
-
Cán bộ, công chức, viên chức.
-
Người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, xã hội.
-
Các đối tượng khác theo yêu cầu của các cơ quan có thẩm quyền.
Điều này có nghĩa là không chỉ các quan chức cấp cao mà ngay cả những người làm việc ở các cấp dưới cũng phải thực hiện việc kê khai tài sản, thu nhập. Nhằm mục đích phòng ngừa các hành vi tham nhũng thông qua việc kiểm soát giám sát tài sản của cán bộ công chức.
b. Tăng cường vai trò giám sát của người dân với cơ quan truyền thông
Luật Phòng chống tham nhũng 2018 còn mở rộng quy định về vai trò giám sát của công dân cùng cơ quan truyền thông trong công tác phòng chống tham nhũng. Người dân có quyền giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước trong đó có việc thực hiện các quy định về kê khai tài sản giải quyết các vụ việc tham nhũng.
Cơ quan truyền thông cũng có trách nhiệm phát hiện tố cáo phản ánh về các hành vi tham nhũng trong xã hội. Đây là một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao ý thức cộng đồng thúc đẩy tính công khai, minh bạch trong các hoạt động của cơ quan nhà nước.
c. Mở rộng phạm vi xử lý tham nhũng
Luật Phòng chống tham nhũng 2018 mở rộng phạm vi xử lý tham nhũng không chỉ đối với cán bộ, công chức còn bao gồm cả doanh nghiệp nhà nước với các tổ chức xã hội. Các hành vi tham nhũng trong các tổ chức này sẽ được xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh việc xử lý các hành vi tham nhũng trong các cơ quan nhà nước luật cũng quy định rõ về việc xử lý tham nhũng trong các hoạt động kinh doanh đặc biệt là trong các giao dịch liên quan đến đất đai, tài nguyên, hợp đồng công. Giúp đảm bảo rằng công tác phòng chống tham nhũng không bị giới hạn chỉ trong khu vực công còn có thể kiểm soát được cả khu vực tư.
d. Quy định về bảo vệ người tố cáo tham nhũng
Để đảm bảo công tác phòng chống tham nhũng có hiệu quả thì Luật Phòng chống tham nhũng 2018 quy định bảo vệ người tố cáo tham nhũng khỏi các hành vi trả thù quấy rối. Các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bảo vệ người tố cáo trong quá trình xử lý vụ việc tham nhũng. Nhằm khuyến khích người dân với cán bộ công chức tham gia tố cáo hành vi tham nhũng mà không sợ bị trù dập, trả thù.
3. Tác Động Của Luật Phòng chống tham nhũng 2018
a. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
Với những quy định về minh bạch tài sản cùng thu nhập với giám sát quyền lực nên chắc chắn Luật Phòng chống tham nhũng 2018 sẽ giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước. Khi các cán bộ công chức phải kê khai tài sản với thu nhập sẽ giúp giảm thiểu tình trạng tham nhũng trong các cơ quan nhà nước đồng thời giúp phát hiện sớm các hành vi vi phạm. Các cơ quan nhà nước cũng sẽ phải chịu trách nhiệm giải trình về các quyết định, hành động của mình giúp giảm thiểu sự lạm quyền tham nhũng.
b. Tạo niềm tin trong xã hội
Một tác động quan trọng của Luật Phòng chống tham nhũng 2018 là nó góp phần xây dựng niềm tin trong xã hội. Khi người dân thấy rằng các hành vi tham nhũng được xử lý nghiêm minh công khai họ sẽ cảm thấy yên tâm hơn trong việc tham gia vào các hoạt động xã hội kinh tế. Giúp tăng cường sự gắn kết xã hội thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững.
c. Đảm bảo tính minh bạch công bằng trong các hoạt động công
Các quy định của Luật Phòng chống tham nhũng 2018 giúp các cơ quan nhà nước với các tổ chức, doanh nghiệp công khai hơn trong hoạt động của mình. Việc kê khai tài sản, thu nhập công khai thông tin về các dự án, giao dịch tài chính sẽ giúp giảm thiểu các hành vi tham nhũng đồng thời đảm bảo tính công bằng minh bạch trong các hoạt động công.
Luật Phòng chống tham nhũng 2018 đã có những thay đổi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống tham nhũng tại Việt Nam. Những quy định về minh bạch tài sản, bảo vệ người tố cáo, xử lý tham nhũng trong khu vực công với tư là những bước tiến quan trọng giúp giảm thiểu tham nhũng trong xã hội. Không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn xây dựng niềm tin trong cộng đồng thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.