Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của thiên tai đặc biệt là bão, lũ, hạn hán với sạt lở đất. Với vị trí địa lý nằm trong khu vực chịu tác động của các hiện tượng thiên nhiên cực đoan cho nên công tác phòng chống thiên tai tại Việt Nam luôn là một thách thức lớn đối với chính phủ, các cơ quan chức năng và cộng đồng. Để đối phó với những tác động này Luật Phòng chống thiên tai số 33/2013/QH13 đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua vào năm 2013. Tuy nhiên với sự thay đổi nhanh chóng của tình hình thiên tai với biến đổi khí hậu luật này đã có những sửa đổi bổ sung quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa ứng phó.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Luật Phòng chống thiên tai số 33/2013/QH13 những điểm mới trong bản sửa đổi với cả làm rõ các vấn đề liên quan đến công tác phòng ngừa ứng phó với thiên tai trong bối cảnh hiện nay.
1. Luật Phòng Chống Thiên Tai số 33/2013/QH13 và Các Quy Định Cơ Bản
Luật Phòng chống thiên tai số 33/2013/QH13 thông qua nhằm tạo ra một cơ sở pháp lý vững chắc bảo vệ người dân và tài sản trước những tác động của thiên tai. Một trong những mục tiêu chính của luật là bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người dân, tài sản và cơ sở hạ tầng của đất nước trong các tình huống thiên tai.
1.1. Phạm Vi Điều Chỉnh
Điều chỉnh các vấn đề liên quan đến công tác phòng ngừa ứng phó khắc phục hậu quả thiên tai bao gồm các loại thiên tai như bão, lũ, động đất, sóng thần, hạn hán rồi cả sạt lở đất… Các hoạt động phòng chống thiên tai của các cơ quan chức năng từ cấp trung ương đến địa phương đều quy định rõ ràng trong Luật này.
1.2. Định Nghĩa Thiên Tai
Luật định nghĩa thiên tai là các hiện tượng tự nhiên gây thiệt hại cho con người, tài sản và môi trường. Các thiên tai này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống xã hội từ sản xuất rồi sinh hoạt đến môi trường sống.
1.3. Cơ Cấu Quản Lý Phòng Chống Thiên Tai
Một điểm quan trọng của Luật Phòng chống thiên tai là xác định rõ các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác phòng ngừa ứng phó với thiên tai. Bao gồm các bộ, ngành như Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn, Bộ Tài nguyên Môi trường cũng như các cơ quan chính quyền địa phương cấp tỉnh, huyện, xã.
1.4. Phương Án Phòng Chống Thiên Tai
Công tác phòng ngừa thiên tai phải thực hiện qua các phương án cụ thể như dự báo cảnh báo sớm về thiên tai với di dời dân cư cũng như bảo vệ cơ sở hạ tầng giảm thiểu thiệt hại về tài sản. Xây dựng cập nhật thường xuyên để ứng phó kịp thời với các tình huống thiên tai.
2. Những Điểm Mới cùng Sửa Đổi Cập Nhật Trong Luật Phòng Chống Thiên Tai
Với tình hình thiên tai ngày càng phức tạp khắc nghiệt cho nên sửa đổi bổ sung cải tiến các quy định trong Luật Phòng chống thiên tai số 33/2013/QH13 là điều cần thiết. Những thay đổi không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa ứng phó còn làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng với cộng đồng trong giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
2.1. Cập Nhật Quy Định Về Biến Đổi Khí Hậu
Biến đổi khí hậu là một trong những yếu tố quan trọng làm gia tăng tần suất với mức độ nghiêm trọng của thiên tai. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão mạnh, lũ lụt hay hạn hán kéo dài đang xảy ra ngày càng thường xuyên lại khó lường. Trong Luật sửa đổi quy định về ứng phó với biến đổi khí hậu đã bổ sung để kịp thời đối phó với những biến đổi khí hậu đang diễn ra đồng thời đưa ra các biện pháp phòng ngừa giảm thiểu tác động.
2.2. Tăng Cường Công Tác Dự Báo Cảnh Báo
Trong bối cảnh thiên tai diễn biến nhanh khó dự đoán cho nên công tác dự báo cảnh báo sớm trở nên vô cùng quan trọng. Luật sửa đổi đã chú trọng đến phát triển các hệ thống cảnh báo sớm giúp người dân nhận được thông tin kịp thời có biện pháp ứng phó nhanh chóng. Các hệ thống thông tin sẽ cải thiện để tăng độ chính xác cùng khả năng tiếp cận của thông tin đến cộng đồng.
2.3. Công Tác Cứu Hộ Hỗ Trợ Nhân Đạo
Công tác cứu hộ cứu nạn sau thiên tai cũng quy định rõ hơn trong Luật sửa đổi. Các biện pháp hỗ trợ nhân đạo cho người dân bị ảnh hưởng đặc biệt là cung cấp thực phẩm, thuốc men, chỗ ở tạm thời và phương tiện di chuyển sẽ triển khai nhanh chóng hơn. Chính phủ cũng sẽ có các chính sách hỗ trợ phục hồi cho người dân với cộng đồng sau thiên tai.
2.4. Hệ Thống Quản Lý Tài Nguyên và Quỹ Phòng Chống Thiên Tai
Một điểm mới quan trọng trong Luật sửa đổi là thành lập các quỹ phòng chống thiên tai ở cấp quốc gia và địa phương. Sẽ được sử dụng cho các hoạt động phòng ngừa khắc phục hậu quả thiên tai bao gồm xây dựng duy trì cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai cũng như hỗ trợ người dân bị thiệt hại.
3. Thực Thi Luật Phòng Chống Thiên Tai Những Thách Thức với Cơ Hội
Mặc dù có nhiều cải tiến trong Luật sửa đổi nhưng mà thực thi các quy định vẫn gặp phải không ít thách thức. Ứng phó với thiên tai đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước với chính quyền địa phương với cả cộng đồng.
3.1. Cơ Sở Hạ Tầng Phòng Chống Thiên Tai Còn Thiếu
Một trong những vấn đề lớn hiện nay là sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng phòng chống thiên tai đặc biệt là tại các vùng dễ bị thiên tai như ven biển, miền núi hay các khu vực chịu ảnh hưởng của lũ lụt. Các công trình đê điều, đập thủy điện, hệ thống cống thoát nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu đòi hỏi phải có sự đầu tư mạnh mẽ hơn nữa.
3.2. Phối Hợp Giữa Các Cơ Quan Nhà Nước với Cộng Đồng
Công tác phối hợp giữa các cơ quan nhà nước và cộng đồng trong việc phòng chống thiên tai vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Các cơ quan chức năng ở các cấp thường xuyên gặp phải vấn đề về sự phối hợp chậm trễ thiếu đồng bộ trong công tác tổ chức ứng phó khi thiên tai xảy ra. Nâng cao năng lực quản lý phối hợp giữa các cơ quan chức năng là rất cần thiết.
3.3. Tăng Cường Nhận Thức Cộng Đồng
Một trong những yếu tố quan trọng giúp công tác phòng chống thiên tai đạt hiệu quả là nhận thức cộng đồng. Mặc dù đã có nhiều chiến dịch tuyên truyền nhưng nhận thức của một bộ phận người dân về phòng chống thiên tai vẫn còn thiếu. Các chương trình đào tạo huấn luyện về cách ứng phó với thiên tai cần triển khai rộng rãi đặc biệt là ở các vùng sâu vùng xa.
Luật Phòng chống thiên tai số 33/2013/QH13 đã tạo ra một nền tảng pháp lý quan trọng cho công tác phòng ngừa ứng phó với thiên tai tại Việt Nam. Với những sửa đổi bổ sung trong Luật chúng ta kỳ vọng sẽ có một hệ thống phòng chống thiên tai hiệu quả hơn giúp bảo vệ tính mạng tài sản của người dân. Tuy nhiên để luật đi vào cuộc sống đạt kết quả như mong muốn cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng, nguồn lực tài chính cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước với cộng đồng. Công tác phòng chống thiên tai không chỉ là nhiệm vụ của chính phủ còn là trách nhiệm của toàn xã hội.