Bằng lái xe máy hạng A1 là giấy phép phổ biến nhất tại Việt Nam vì đại đa số người dân sử dụng xe gắn máy trong sinh hoạt và lao động. Trước đây việc học với thi bằng A1 khá đơn giản ít thay đổi trong nhiều năm. Tuy nhiên với sự ra đời của Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ năm 2024 hiệu lực từ đầu năm 2025 nên quy trình thi với cấp bằng hạng A1, A và B1 đã có nhiều điều chỉnh lớn. Những thay đổi này không chỉ liên quan đến phân hạng xe được điều khiển còn ảnh hưởng trực tiếp tới đề thi, tổ chức thi, quyền miễn thi với thủ tục cấp đổi. Người dân cần nắm rõ những điểm mới này để chủ động chuẩn bị hồ sơ, học luật với thi đúng quy định.
Thời điểm áp dụng luật mới
Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ năm 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025. Từ thời điểm này tất cả các quy định cũ về cấp, đổi, thu hồi hay sát hạch bằng lái xe đều được thay thế bằng quy trình mới theo hướng siết chặt trách nhiệm tăng tính minh bạch nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông của người dân. Đây là lần thay đổi lớn nhất trong gần hai thập kỷ qua liên quan đến giấy phép lái xe.
Phân loại lại hạng bằng lái xe máy
Trước kia, người có bằng A1 được phép điều khiển xe mô tô hai bánh có dung tích dưới 175 cm khối. Tuy nhiên theo luật mới bằng A1 chỉ áp dụng cho xe có dung tích từ trên 50 đến không quá 125 cm khối. Nếu người điều khiển phương tiện có dung tích trên 125 cm khối bắt buộc phải thi bằng hạng A. Quy định này giúp phân loại rõ đối tượng điều khiển xe phân khối lớn đồng thời thúc đẩy người dân nâng cao năng lực lái xe nếu có nhu cầu sử dụng phương tiện có công suất cao.
Đối với xe máy ba bánh hoặc xe chuyên dùng cho người khuyết tật, bằng lái thuộc hạng B1. Hạng này cũng được tách biệt với các loại xe mô tô hai bánh thông thường để dễ quản lý tổ chức sát hạch riêng.
Bằng cũ có còn hiệu lực
Nếu bạn đã được cấp bằng lái trước ngày 1 tháng 1 năm 2025, bằng vẫn giữ nguyên giá trị sử dụng đến khi hết thời hạn ghi trên giấy phép. Trong trường hợp bằng bị mất hoặc hết hạn sau mốc thời gian này, bạn sẽ được cấp bằng mới theo mẫu mới trong đó giới hạn điều khiển xe được ghi rõ là đến 125 cm khối đối với hạng A1.
Điểm quan trọng là khi đổi bằng hoặc cấp lại, người dân không cần thi lại nếu bằng còn giá trị hợp lệ chỉ cần làm thủ tục hành chính tại cơ quan công an hoặc trung tâm tiếp nhận hồ sơ đã được công bố.
Miễn thi lý thuyết nếu có bằng ô tô
Một trong những điểm mới đáng chú ý là người đã có bằng ô tô từ các hạng B trở lên, còn hiệu lực, khi thi lấy bằng A1 hoặc A sẽ được miễn phần thi lý thuyết. Người này chỉ cần tham gia sát hạch thực hành trong hình để đánh giá khả năng điều khiển xe hai bánh. Chính sách này không chỉ giúp rút ngắn thời gian ôn tập mà còn giảm tải cho các trung tâm sát hạch tiết kiệm chi phí công sức cho người dân.
Hệ thống điểm trên giấy phép lái xe
Từ năm 2025, giấy phép lái xe sẽ áp dụng cơ chế điểm vi phạm. Mỗi bằng lái có 12 điểm. Khi người điều khiển phương tiện vi phạm luật giao thông, điểm sẽ bị trừ theo từng lỗi. Khi bị trừ hết điểm, giấy phép sẽ tạm thời bị thu hồi. Người vi phạm phải chờ ít nhất sáu tháng học lại lý thuyết rồi thi lại phần sát hạch mới được cấp lại bằng.
Đây là cơ chế quản lý chặt chẽ hơn nhằm nâng cao ý thức của người tham gia giao thông đồng thời tăng tính răn đe đối với hành vi vi phạm nghiêm trọng như vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ hoặc sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện.
Thi rớt lý thuyết vẫn được thi thực hành
Một thay đổi mang tính hỗ trợ người học là nếu bạn không vượt qua phần thi lý thuyết, vẫn có thể tham gia thi thực hành trong hình. Kết quả phần thực hành sẽ được bảo lưu trong một năm, bạn chỉ cần thi lại phần lý thuyết trong thời gian này để được cấp bằng. Quy định này giúp giảm áp lực cho thí sinh đồng thời khuyến khích người học hoàn thành từng phần sát hạch thay vì phải làm lại toàn bộ từ đầu như trước kia.
Đề thi lý thuyết với thực hành theo hướng cập nhật
Đề thi lý thuyết bằng A1 vẫn giữ số lượng 25 câu hỏi trắc nghiệm, trong đó có một câu điểm liệt. Bạn phải trả lời đúng tối thiểu 23 câu không sai câu điểm liệt để đậu. Nội dung câu hỏi tập trung vào luật giao thông cơ bản, kỹ năng xử lý tình huống và các lỗi nghiêm trọng.
Phần thực hành trong hình gồm các bài chạy số 8 với dừng đúng vị trí rồi tăng tốc qua vạch cả xử lý tình huống cơ bản. Việc luyện tập thường xuyên tuân thủ hướng dẫn của giáo viên tại trung tâm sát hạch sẽ giúp thí sinh vượt qua phần thi này một cách dễ dàng hơn.
Đổi bằng tại xã phường từ tháng ba
Từ tháng 3 năm 2025, người dân có thể thực hiện thủ tục đổi bằng tại các điểm tiếp nhận hồ sơ do công an xã, phường, thị trấn đảm nhiệm. Điều này giúp giảm tải cho các sở giao thông và công an cấp tỉnh đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho người dân ở nông thôn hoặc vùng sâu vùng xa tiếp cận dịch vụ công dễ dàng hơn.
Những thay đổi trong luật thi với cấp bằng lái xe máy từ năm 2025 không chỉ làm rõ phân hạng phương tiện còn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân thông qua các chính sách miễn thi bảo lưu kết quả cả phân cấp cấp đổi với quản lý bằng lái bằng cơ chế điểm vi phạm. Đây là bước cải cách quan trọng góp phần nâng cao chất lượng đào tạo siết chặt quản lý xây dựng một môi trường giao thông an toàn, văn minh hơn.
Người dân cần chủ động cập nhật thông tin lựa chọn phương thức học với cả sát hạch phù hợp để không gặp khó khăn khi tham gia giao thông sau thời điểm luật mới có hiệu lực.