Luật Tổ chức Chính phủ là một trong những văn bản pháp lý quan trọng của hệ thống pháp luật Việt Nam. Quy định về cấu trúc, quyền hạn, chức năng của các cơ quan thuộc Chính phủ, cũng như mối quan hệ giữa Chính phủ với các cơ quan nhà nước khác. Đặc biệt Luật Tổ chức Chính phủ năm 2019 là phiên bản sửa đổi bổ sung hợp nhất của các quy định về tổ chức Chính phủ nhằm nâng cao tính hiệu quả trong quản lý nhà nước đáp ứng những yêu cầu trong công tác điều hành đất nước.
1. Mục Đích với Phạm Vi Điều Chỉnh của Luật Tổ Chức Chính Phủ
Mục đích của Luật Tổ chức Chính phủ là làm rõ với cụ thể hóa quy định về tổ chức hoạt động của Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan chuyên môn, nhằm bảo đảm quyền lực của Chính phủ trong việc thực thi quyền hành pháp. Luật cũng xác định rõ các cơ quan thuộc Chính phủ, quyền hạn với trách nhiệm của các thành viên Chính phủ nhằm đảm bảo các cơ quan này hoạt động đồng bộ hiệu quả.
Phạm vi điều chỉnh của Luật Tổ chức Chính phủ bao gồm việc quy định về tổ chức, nhiệm vụ quyền hạn trách nhiệm của Chính phủ với các cơ quan nhà nước thuộc Chính phủ, các cơ quan chuyên môn cùng sự phối hợp giữa Chính phủ với các cơ quan khác trong hệ thống chính trị.
2. Những Điểm Cơ Bản trong Luật Tổ Chức Chính Phủ Hợp Nhất 2019
Luật Tổ chức Chính phủ năm 2019 là phiên bản hợp nhất của các luật cùng nghị quyết trước đó, được Quốc hội thông qua nhằm chỉnh sửa bổ sung những quy định nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Chính phủ với các cơ quan của Chính phủ. Sau đây là những điểm cơ bản của luật này
2.1. Cơ Cấu Chính Phủ
Chính phủ Việt Nam bao gồm một số cơ quan chính thức như Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, Trưởng ngành cùng các cơ quan khác thuộc Chính phủ. Cấu trúc của Chính phủ được quy định chặt chẽ đảm bảo sự phân công nhiệm vụ rõ ràng giữa các cơ quan. Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu điều hành các công việc của Chính phủ có quyền hạn quyết định nhiều vấn đề quan trọng về chính trị, kinh tế xã hội.
Bên cạnh đó, các Phó Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ Thủ tướng trong việc điều hành các công việc cụ thể. Các Bộ trưởng, Trưởng ngành chịu trách nhiệm về các lĩnh vực chuyên môn của Bộ, ngành mình phụ trách.
2.2. Quyền Hạn Trách Nhiệm Của Thủ Tướng Chính Phủ
Thủ tướng Chính phủ là người đứng đầu Chính phủ, có quyền quyết định về các vấn đề lớn của đất nước điều hành các hoạt động của Chính phủ. Thủ tướng cũng có quyền thành lập các tổ chức trong Chính phủ, phân công nhiệm vụ cho các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng cùng các Trưởng ngành. Đồng thời Thủ tướng là người chủ trì các cuộc họp Chính phủ chịu trách nhiệm cuối cùng về mọi quyết định của Chính phủ.
2.3. Bộ, Ngành, Cơ Quan Chuyên Môn
Các Bộ trưởng là người đứng đầu của các Bộ có trách nhiệm tổ chức điều hành các hoạt động của Bộ mình trong các lĩnh vực cụ thể như giáo dục, y tế, khoa học công nghệ, ngoại giao, quốc phòng, an ninh, v.v. Các Bộ chịu trách nhiệm xây dựng chính sách, quản lý hành chính cung cấp dịch vụ công cho người dân và doanh nghiệp.
Bên cạnh các Bộ, Luật Tổ chức Chính phủ còn quy định về các cơ quan chuyên môn thuộc Chính phủ chẳng hạn như các cơ quan trực thuộc Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan ngang Bộ với cơ quan chuyên môn khác.
2.4. Chính Phủ với Hệ Thống Các Cơ Quan Độc Lập
Một điểm mới trong Luật Tổ chức Chính phủ 2019 là việc quy định sự phân cấp trong quản lý giữa Chính phủ với các cơ quan nhà nước độc lập. Các cơ quan độc lập, chẳng hạn như tòa án, viện kiểm sát, thanh tra, có quyền lực riêng biệt trong việc thực thi các công việc của mình, không phụ thuộc vào sự chỉ đạo của Chính phủ.
Mặc dù Chính phủ có quyền điều hành phối hợp với các cơ quan này các cơ quan độc lập vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ công lý, quyền lợi của người dân cùng sự công bằng trong hệ thống pháp lý.
2.5. Quy Trình Bầu Cử, Kiểm Tra Của Chính Phủ
Luật Tổ chức Chính phủ năm 2019 còn quy định rõ về quy trình bầu cử cùng việc kiểm tra giám sát hoạt động của Chính phủ với các cơ quan dưới Chính phủ. Việc bầu chọn các thành viên của Chính phủ phải tuân theo các quy định của Quốc hội, trong đó việc kiểm tra giám sát của các cơ quan chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm tính minh bạch hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước.
3. Những Sự Thay Đổi Mới Mẻ trong Luật Tổ Chức Chính Phủ 2019
3.1. Tăng Cường Quyền Lực của Thủ Tướng Chính Phủ
Một trong những điểm nổi bật của Luật Tổ chức Chính phủ 2019 là việc tăng cường quyền lực của Thủ tướng Chính phủ. Thể hiện ở việc Thủ tướng có quyền quyết định trực tiếp nhiều vấn đề quan trọng trong công tác điều hành, đặc biệt trong việc phân công nhiệm vụ cho các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, Trưởng ngành.
3.2. Mở Rộng Phạm Vi Điều Hành Của Chính Phủ
Luật mới cũng đã mở rộng phạm vi hoạt động của Chính phủ trong việc điều hành quản lý các lĩnh vực từ kinh tế, xã hội đến bảo vệ môi trường ứng phó với biến đổi khí hậu. Chính phủ sẽ đóng vai trò tích cực hơn trong việc giải quyết các vấn đề toàn diện của quốc gia từ phát triển kinh tế cho đến bảo vệ các quyền lợi của người dân.
3.3. Quy Định Minh Bạch Giám Sát Chặt Chẽ Hơn
Luật Tổ chức Chính phủ 2019 cũng chú trọng đến việc tăng cường các quy định về giám sát minh bạch trong hoạt động của Chính phủ. Các cơ quan giám sát có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính công khai, minh bạch trong việc điều hành quản lý các hoạt động của Chính phủ.
Luật Tổ chức Chính phủ 2019 là một bước tiến quan trọng trong cải cách hoàn thiện tổ chức với hoạt động của Chính phủ Việt Nam. Các quy định mới về quyền hạn, nhiệm vụ của Thủ tướng, các Bộ ngành cùng các cơ quan chuyên môn sẽ giúp Chính phủ ngày càng hoạt động hiệu quả hơn trong việc quản lý nhà nước phục vụ nhân dân. Những sự thay đổi trong Luật Tổ chức Chính phủ cũng góp phần nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm hiệu quả trong công tác điều hành đất nước.