Trong một xã hội hiện đại công bằng thì tiếp cận công lý là một quyền cơ bản của mỗi công dân. Tuy nhiên đối với những người có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt là người nghèo, người dân tộc thiểu số, những người không đủ khả năng chi trả phí dịch vụ pháp lý từ đó bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật vẫn là một thách thức lớn. Chính vì vậy Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 đã thông qua với mục đích bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân đặc biệt là các nhóm yếu thế trong xã hội. Không chỉ giúp công dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ pháp lý còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng, nơi tất cả mọi người đều có cơ hội bình đẳng trong bảo vệ quyền lợi của mình.
Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu về Luật Trợ giúp pháp lý 2017, các quy định chính của luật với tầm quan trọng của nó trong bảo vệ quyền lợi của công dân.
1. Luật Trợ Giúp Pháp Lý 2017 Là Gì
Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 được Quốc hội Việt Nam thông qua vào ngày 20 tháng 6 năm 2017 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2018. Nhằm tạo ra một khuôn khổ pháp lý để bảo đảm rằng tất cả công dân đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn sẽ cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí hay với chi phí thấp. Mục tiêu chính của luật là giúp những người không đủ khả năng tài chính có thể tiếp cận công lý bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong các vấn đề pháp lý.
Trợ giúp pháp lý không chỉ là một dịch vụ miễn phí còn là một công cụ quan trọng giúp giảm thiểu sự bất công trong xã hội tạo cơ hội cho mọi công dân có thể tiếp cận công lý mà không phải lo lắng về chi phí. Những dịch vụ này bao gồm tư vấn pháp lý hỗ trợ trong các vụ kiện với cả đại diện hợp pháp với các dịch vụ pháp lý khác.
2. Các Đối Tượng nhận Trợ Giúp Pháp Lý
Một trong những điểm nổi bật của Luật Trợ giúp pháp lý 2017 là quy định về đối tượng được trợ giúp pháp lý. Các đối tượng này bao gồm những người thuộc diện khó khăn trong xã hội bao gồm
-
Người nghèo là đối tượng chính của trợ giúp pháp lý là những người có thu nhập thấp không đủ khả năng chi trả các dịch vụ pháp lý.
-
Người dân tộc thiểu số đặc biệt là những người sinh sống ở vùng sâu vùng xa, nơi điều kiện tiếp cận các dịch vụ pháp lý còn hạn chế.
-
Trẻ em trong các vụ kiện liên quan đến quyền lợi của mình như quyền thừa kế, quyền nuôi dưỡng hay các vụ án hình sự có liên quan.
-
Người cao tuổi và người khuyết tật. Các đối tượng này thường gặp khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ pháp lý vì nhiều lý do khác nhau.
-
Người bị tạm giam tạm giữ hay bị xét xử trong các vụ án hình sự không có khả năng chi trả cho dịch vụ luật sư.
Bên cạnh đó các tổ chức xã hội thì các tổ chức phi chính phủ với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng sẽ cung cấp trợ giúp pháp lý cho những đối tượng này.
3. Các Hình Thức Trợ Giúp Pháp Lý
Trợ giúp pháp lý có thể thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau bao gồm
-
Tư vấn pháp lý là hình thức cơ bản của trợ giúp pháp lý trong đó luật sư hay các chuyên gia pháp lý sẽ cung cấp thông tin giải đáp thắc mắc đưa ra lời khuyên về các vấn đề pháp lý mà công dân đang gặp phải.
-
Hỗ trợ giải quyết tranh chấp. Trợ giúp pháp lý cũng có thể bao gồm hỗ trợ các công dân trong các vụ tranh chấp như tranh chấp về đất đai, hôn nhân gia đình, hợp đồng lao động, v.v.
-
Bảo vệ quyền lợi trong các vụ kiện. Trong những trường hợp phức tạp hơn trợ giúp pháp lý có thể bao gồm đại diện cho công dân trong các vụ kiện tại tòa án hay các tổ chức có thẩm quyền khác.
-
Hỗ trợ trong các vấn đề hành chính. Trợ giúp pháp lý cũng bao gồm giúp công dân trong các vấn đề hành chính như làm thủ tục hành chính giải quyết tranh chấp với các cơ quan nhà nước.
Thông qua những hình thức này công dân có thể dễ dàng tiếp cận các dịch vụ pháp lý từ đó bảo vệ quyền lợi của mình một cách hiệu quả.
4. Quyền Nghĩa Vụ của Các Bên Tham Gia Trợ Giúp Pháp Lý
Luật Trợ giúp pháp lý 2017 quy định rõ quyền nghĩa vụ của các bên tham gia trợ giúp pháp lý bao gồm cơ quan cung cấp dịch vụ và người được trợ giúp. Các cơ quan cung cấp trợ giúp pháp lý có nghĩa vụ cung cấp dịch vụ một cách đầy đủ miễn phí đồng thời đảm bảo chất lượng của dịch vụ. Người nhận trợ giúp pháp lý có quyền yêu cầu hỗ trợ đầy đủ cung cấp các thông tin cần thiết để giúp quá trình trợ giúp diễn ra suôn sẻ.
Ngoài ra các tổ chức và cá nhân cung cấp trợ giúp pháp lý phải thực hiện nhiệm vụ của mình một cách công bằng bảo vệ quyền lợi của người được trợ giúp đồng thời phải tuân thủ các quy định về đạo đức nghề nghiệp.
5. Cơ Quan Cung Cấp Trợ Giúp Pháp Lý
Các cơ quan có thẩm quyền trong cung cấp trợ giúp pháp lý bao gồm
-
Các tổ chức trợ giúp pháp lý nhà nước là các cơ quan do Nhà nước thành lập điều hành có trách nhiệm cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý miễn phí cho các đối tượng khó khăn.
-
Tổ chức trợ giúp pháp lý xã hội. Các tổ chức này cũng có thể cung cấp trợ giúp pháp lý đặc biệt là các tổ chức phi chính phủ hay tổ chức xã hội.
-
Luật sư và các tổ chức hành nghề luật sư có thể tham gia vào cung cấp trợ giúp pháp lý cho các đối tượng thuộc diện được trợ giúp.
Các cơ quan có trách nhiệm đảm bảo các dịch vụ trợ giúp pháp lý được cung cấp đúng quy trình tuân thủ pháp luật đạt chất lượng.
6. Tầm Quan Trọng Của Luật Trợ Giúp Pháp Lý
Luật Trợ giúp pháp lý 2017 không chỉ tạo điều kiện cho người nghèo, người yếu thế tiếp cận công lý còn giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mọi công dân. Thực thi hiệu quả luật này sẽ góp phần tạo dựng một xã hội công bằng và văn minh, nơi mọi công dân đều có cơ hội bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật mà không phải lo lắng về chi phí.
Đặc biệt với những đối tượng như trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật thì đảm bảo quyền lợi pháp lý của họ là rất quan trọng. Giúp đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong tiếp cận công lý.
Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 là một bộ luật quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân đặc biệt là các đối tượng khó khăn trong xã hội. không chỉ tạo ra một hệ thống pháp lý vững mạnh giúp mọi công dân tiếp cận công lý còn thể hiện sự công bằng trong xã hội tạo cơ hội cho mọi người bảo vệ quyền lợi của mình trước pháp luật. Thực thi hiệu quả Luật Trợ giúp pháp lý 2017 sẽ giúp Việt Nam xây dựng một xã hội công bằng dân chủ văn minh nơi mà mọi công dân đều có thể bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình mà không bị rào cản về tài chính.