Pháp luật không chỉ là công cụ điều chỉnh các mối quan hệ trong xã hội còn là nền tảng để xây dựng một quốc gia dân chủ văn minh phát triển bền vững. Nhận thức rõ vai trò đó Nhà nước Việt Nam đã chọn ngày 9 tháng 11 hàng năm làm Ngày Pháp luật Việt Nam. Là một dịp quan trọng nhằm tôn vinh giá trị của pháp luật nâng cao ý thức sống với cả làm việc theo pháp luật trong mọi tầng lớp nhân dân.
Nguồn gốc và ý nghĩa lịch sử
Ngày 9 tháng 11 năm 1946, Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được Quốc hội thông qua. Là văn kiện pháp lý đánh dấu bước khởi đầu chính thức của nền lập hiến xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam. Hiến pháp năm 1946 đặt nền móng cho tư tưởng thượng tôn pháp luật khẳng định quyền làm chủ của nhân dân.
Để ghi nhớ dấu mốc quan trọng đó, ngày 9 tháng 11 được chọn làm Ngày Pháp luật Việt Nam. Quy định này chính thức được ghi nhận trong Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 được tổ chức thường niên từ năm 2013 đến nay. Mục tiêu là khuyến khích toàn xã hội học tập, hiểu biết với tuân thủ pháp luật từ đó thúc đẩy quá trình hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Mục tiêu của Ngày Pháp luật Việt Nam
Việc tổ chức Ngày Pháp luật không đơn thuần chỉ mang ý nghĩa lễ kỷ niệm mà hướng đến những mục tiêu thực tiễn. Trước tiên là tuyên truyền, phổ biến sâu rộng trong nhân dân về vai trò, vị trí, ý nghĩa của Hiến pháp và pháp luật trong đời sống xã hội. Thứ hai là giáo dục tinh thần thượng tôn pháp luật, ý thức tôn trọng chấp hành pháp luật của từng cá nhân, tổ chức.
Ngoài ra ngày này còn là dịp để đánh giá lại hiệu quả công tác phổ biến giáo dục pháp luật, phát hiện những tồn tại, hạn chế để có giải pháp khắc phục. Việc tổ chức các hoạt động hưởng ứng còn tạo điều kiện để các cơ quan, tổ chức, đoàn thể đổi mới hình thức truyền thông pháp luật sao cho thiết thực hiệu quả hơn.
Các hoạt động hưởng ứng phổ biến
Vào dịp Ngày Pháp luật, các cơ quan từ trung ương đến địa phương đều triển khai nhiều hoạt động thiết thực. Có thể kể đến như tổ chức mít tinh, hội thảo, tọa đàm, thi tìm hiểu pháp luật, diễn đàn pháp lý, tư vấn pháp luật miễn phí, triển lãm sách pháp luật phát hành các tài liệu phổ biến.
Ở nhiều nơi, các buổi nói chuyện chuyên đề, các lớp tập huấn pháp luật được mở ra để bồi dưỡng kiến thức pháp lý cho cán bộ, công chức, người lao động. Các cơ sở giáo dục cũng tích cực tổ chức sinh hoạt chuyên đề, lồng ghép nội dung pháp luật vào các buổi ngoại khóa, góp phần giáo dục pháp luật cho học sinh sinh viên ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Một trong những hình thức hiệu quả là tổ chức thi tìm hiểu pháp luật qua hình thức trực tuyến, ứng dụng công nghệ số để tạo sức lan tỏa rộng rãi đến mọi tầng lớp nhân dân, nhất là giới trẻ. Bên cạnh đó, nhiều địa phương tổ chức các đội tuyên truyền lưu động, chiếu phim tài liệu pháp lý, phát thanh tuyên truyền qua loa truyền thanh tại các khu dân cư.
Tác động đến đời sống xã hội
Ngày Pháp luật không chỉ mang ý nghĩa chính trị pháp lý mà còn tạo nên sự chuyển biến rõ rệt trong đời sống xã hội. Khi người dân hiểu luật, họ sẽ hành xử đúng mực tránh vi phạm có thể tự bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Đối với các doanh nghiệp, việc hiểu với tuân thủ pháp luật giúp họ hoạt động minh bạch, hạn chế rủi ro pháp lý, nâng cao uy tín trên thị trường.
Đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, nhận thức pháp luật là chìa khóa giúp người dân thích ứng với môi trường mới. Thay vì chỉ biết pháp luật khi xảy ra tranh chấp, người dân cần chủ động học luật để phòng ngừa rủi ro nâng cao năng lực pháp lý cá nhân.
Ngoài ra, việc tổ chức Ngày Pháp luật còn góp phần tăng cường kỷ cương, kỷ luật trong bộ máy hành chính nhà nước. Cán bộ công chức từ đó có ý thức tuân thủ pháp luật tốt hơn, hạn chế tình trạng lạm quyền, nhũng nhiễu hay xử lý công việc không đúng quy định. Tạo ra niềm tin của nhân dân vào chính quyền thúc đẩy quá trình cải cách hành chính một cách bền vững.
Những thách thức và giải pháp
Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng công tác phổ biến pháp luật vẫn còn đối mặt với một số khó khăn. Một bộ phận người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế về khả năng tiếp cận thông tin pháp luật. Hình thức tuyên truyền ở một số nơi còn đơn điệu, chưa đổi mới phù hợp với từng nhóm đối tượng. Đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật vẫn còn thiếu về số lượng chưa đồng đều về chất lượng.
Để khắc phục những hạn chế này cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền pháp luật. Cần phát triển các nền tảng pháp lý trực tuyến, ứng dụng di động, kênh video chuyên đề để người dân dễ dàng tiếp cận. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo kỹ năng cho cán bộ làm công tác phổ biến, đặc biệt là những người trực tiếp tham gia giảng dạy hay tư vấn pháp luật.
Một giải pháp quan trọng khác là phát huy vai trò của các tổ chức xã hội, các đoàn thể và đội ngũ luật sư, tư vấn viên pháp luật. Khi toàn xã hội cùng tham gia vào quá trình phổ biến pháp luật thì hiệu quả truyền thông sẽ được nhân lên từ đó góp phần xây dựng văn hóa pháp lý vững chắc.
Ngày Pháp luật Việt Nam 9 tháng 11 là biểu tượng cho sự trưởng thành của hệ thống pháp lý nước ta. Là lời nhắc nhở về trách nhiệm của mỗi công dân trong việc hiểu tuân thủ với cả bảo vệ pháp luật. Tôn vinh ngày này không chỉ là sự kiện hình thức mà là hành động cụ thể góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Mỗi cá nhân, mỗi tổ chức cần xem việc tìm hiểu với thực hành pháp luật là một phần không thể thiếu trong cuộc sống. Chỉ khi toàn dân cùng nâng cao ý thức pháp luật thì đất nước mới thực sự phát triển bền vững hội nhập thành công trong một thế giới hiện đại đầy biến động. Ngày Pháp luật không khép lại sau mỗi dịp tổ chức mà sẽ tiếp tục lan tỏa trong từng hành vi ứng xử hằng ngày của mỗi người dân Việt Nam.
Từ khóa ngày pháp luật vn