Luật Hôn nhân Gia đình là bộ luật điều chỉnh các quan hệ về hôn nhân gia đình trong xã hội. Được xây dựng phát triển dựa trên các nguồn pháp luật khác nhau. Hiểu rõ nguồn gốc, căn cứ, hệ thống văn bản pháp luật liên quan giúp việc áp dụng với nghiên cứu luật trở nên chính xác hiệu quả hơn.
1. Khái niệm nguồn của luật
Trong pháp luật thì ‘nguồn của luật’ là toàn bộ các văn bản, tài liệu, thể chế mà từ đó luật được xây dựng, phát triển áp dụng. Nó bao gồm
-
Luật định (Primary law): Các đạo luật được Quốc hội thông qua.
-
Văn bản dưới luật (Secondary law): Nghị định, thông tư, quyết định do Chính phủ và các bộ, ngành ban hành để hướng dẫn thi hành luật.
-
Tập quán pháp luật, nguyên tắc pháp lý: Các chuẩn mực xã hội được công nhận.
-
Phán quyết của tòa án: Trong một số trường hợp có thể là nguồn tham khảo.
-
Thông lệ quốc tế: Nếu Việt Nam tham gia và cam kết thực hiện.
2. Các nguồn chính của Luật Hôn nhân và Gia đình
2.1 Quốc hội Việt Nam
-
Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất có quyền ban hành các luật trong đó có Luật Hôn nhân Gia đình.
-
Các luật được Quốc hội thông qua như Luật Hôn nhân và Gia đình 1959, 1986, 2000, Luật số 52/2014/QH13 hiện hành.
2.2 Chính phủ và các Bộ, ngành
-
Ban hành các văn bản dưới luật để hướng dẫn thi hành luật như nghị định, thông tư.
-
Ví dụ: Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình về đăng ký kết hôn, ly hôn, nhận con nuôi.
2.3 Các văn bản pháp luật liên quan khác
-
Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng Dân sự, Luật Trẻ em… cũng là nguồn tham khảo hỗ trợ giải quyết các tranh chấp hôn nhân gia đình.
-
Các quy định liên quan đến bảo vệ quyền lợi trẻ em, bảo vệ phụ nữ, quyền con người…
2.4 Tập quán pháp luật
-
Ở một số vùng miền tập quán liên quan đến hôn nhân gia đình vẫn được tôn trọng nếu không trái với đạo luật.
2.5 Pháp luật quốc tế
-
Các công ước quốc tế về quyền con người hay quyền trẻ em mà Việt Nam tham gia cam kết thực hiện cũng ảnh hưởng đến Luật Hôn nhân Gia đình.
3. Hệ thống văn bản luật quan trọng liên quan đến Luật Hôn nhân Gia đình
-
Luật Hôn nhân và Gia đình số 52/2014/QH13 (hiện hành).
-
Nghị định số 123/2015/NĐ-CP về đăng ký kết hôn, ly hôn.
-
Thông tư hướng dẫn thi hành các quy định của Luật.
-
Bộ luật Dân sự về tài sản chung, quyền thừa kế.
-
Luật Trẻ em về quyền và bảo vệ trẻ em.
-
Luật Phòng chống bạo lực gia đình.
4. Ý nghĩa của việc hiểu rõ nguồn luật
-
Đảm bảo áp dụng luật đúng đắn tránh nhầm lẫn sai sót trong giải quyết các vụ việc liên quan đến hôn nhân và gia đình.
-
Giúp cá nhân, tổ chức, cơ quan chức năng hiểu được phạm vi quyền hạn nghĩa vụ theo pháp luật.
-
Tạo điều kiện cho việc cập nhật sửa đổi luật phù hợp với xu thế xã hội và thực tiễn.
Nguồn của Luật Hôn nhân Gia đình bao gồm các văn bản luật do Quốc hội ban hành, các văn bản dưới luật của Chính phủ, các văn bản pháp luật liên quan, tập quán pháp luật cùng các cam kết quốc tế. Hiểu rõ nguồn luật giúp việc nghiên cứu, áp dụng, thực thi luật được chính xác hiệu quả. Góp phần bảo vệ quyền lợi các thành viên trong gia đình thúc đẩy sự phát triển xã hội bền vững.
Tag: nguồn của luật hôn nhân và gia đình