Luật Tố tụng Hành chính là một phần quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Không chỉ đóng vai trò là nền tảng để giải quyết các tranh chấp hành chính giữa công dân, tổ chức với cơ quan nhà nước luật này còn là môn học trọng điểm trong các kỳ thi tuyển công chức, thi luật sư với đào tạo chuyên sâu tại các trường luật. Trong quá trình học tập ôn luyện thì dạng câu hỏi nhận định đúng sai là hình thức phổ biến nhằm kiểm tra khả năng ghi nhớ, hiểu áp dụng pháp luật của người học. Tuy nhiên để làm tốt dạng bài này không chỉ cần ghi nhớ điều luật mà còn cần hiểu sâu sắc bản chất từng quy định.
1. Tại sao cần học dạng nhận định đúng sai
Dạng bài nhận định đúng sai giúp kiểm tra không chỉ kiến thức thuộc lòng mà còn khả năng phân tích quy phạm pháp luật trong từng ngữ cảnh cụ thể. Người học cần xác định chính xác xem nhận định đưa ra có phù hợp với quy định hiện hành hay không, đồng thời biết viện dẫn hay giải thích rõ căn cứ pháp lý. Đây là kỹ năng quan trọng để làm việc thực tế trong ngành luật, nơi mà mỗi quyết định hành chính hay phán quyết của tòa án đều phải dựa trên việc hiểu với áp dụng đúng quy định.
Không những vậy việc học qua nhận định đúng sai còn giúp người học tránh nhầm lẫn giữa các quy định tương tự, ví dụ như giữa tố tụng dân sự với hành chính giữa thẩm quyền của các cấp tòa án giữa quyền của người khởi kiện cùng người bị kiện.
2. Các dạng nhận định phổ biến trong Luật Tố tụng Hành chính
Dưới đây là các nhóm chủ đề thường xuyên xuất hiện trong các bài tập nhận định đúng sai
Nhóm 1 Về chủ thể có quyền khởi kiện
Ví dụ nhận định: Chỉ cá nhân mới có quyền khởi kiện vụ án hành chính.
Nhận định này là sai. Theo luật, không chỉ cá nhân mà tổ chức cũng có quyền khởi kiện nếu quyền hay lợi ích hợp pháp bị ảnh hưởng bởi quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của cơ quan nhà nước.
Nhóm 2 Về thẩm quyền giải quyết vụ án
Ví dụ nhận định: Tòa án cấp huyện có thẩm quyền xét xử tất cả các vụ án hành chính.
Nhận định này là sai. Luật quy định rõ thẩm quyền theo từng loại vụ việc theo cấp hành chính bao gồm cả Tòa án nhân dân cấp tỉnh với Tòa án nhân dân cấp huyện. Việc phân định thẩm quyền phụ thuộc vào chủ thể ban hành quyết định hành chính bị khiếu kiện.
Nhóm 3 Về thủ tục khởi kiện thụ lý
Ví dụ nhận định: Tòa án có thể thụ lý vụ án hành chính bằng miệng nếu người khởi kiện không biết viết.
Nhận định này là sai. Tòa án chỉ thụ lý khi đơn khởi kiện được lập bằng văn bản theo mẫu quy định, kể cả trường hợp người khởi kiện không biết chữ thì phải có người viết hộ ký tên theo đúng quy trình.
Nhóm 4 Về quyền nghĩa vụ của các bên
Ví dụ nhận định: Người bị kiện không bắt buộc phải tham dự phiên tòa sơ thẩm.
Nhận định này là sai. Người bị kiện có nghĩa vụ tham gia phiên tòa. Nếu vắng mặt không có lý do chính đáng tòa án vẫn có thể xét xử vắng mặt theo quy định.
Nhóm 5 Về chứng cứ, thủ tục xét xử
Ví dụ nhận định: Chứng cứ chỉ được thu thập trong giai đoạn chuẩn bị xét xử.
Nhận định này là sai. Chứng cứ có thể được thu thập ở nhiều giai đoạn khác nhau từ khi thụ lý vụ án đến khi xét xử sơ thẩm hoặc thậm chí cả trong giai đoạn phúc thẩm.
3. Cách học dạng nhận định đúng sai hiệu quả
Để học tốt dạng nhận định đúng sai, người học nên áp dụng một số phương pháp sau
Phân tích điều luật
Mỗi nhận định đều có cơ sở từ một hay nhiều điều luật cụ thể. Khi làm bài cần xác định ngay nhận định đó thuộc chương nào, điều khoản nào. Đọc lại quy định trong luật để so sánh nội dung giữa nhận định với luật hiện hành.
Hệ thống hóa kiến thức theo chủ đề
Nên chia nội dung Luật Tố tụng Hành chính thành các nhóm như nguyên tắc tố tụng, chủ thể tiến hành tố tụng, quy trình khởi kiện, xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, thi hành án, khiếu nại tố cáo. Với mỗi nhóm, ghi nhớ các nhận định phổ biến đúng sai sẽ giúp rút ngắn thời gian tư duy khi làm bài.
Học qua ví dụ thực tiễn
Học từ các vụ án hành chính thực tế giúp người học hình dung rõ hơn nội dung luật. Khi thấy cách tòa án xét xử một vụ kiện hành chính, người học sẽ dễ hiểu vì sao một nhận định là đúng hay sai.
Sử dụng câu hỏi luyện tập
Có thể luyện với bộ đề gồm 30 đến 50 câu nhận định, sau mỗi câu cần giải thích rõ vì sao nhận định đúng hay sai. Việc này không chỉ giúp nhớ lâu mà còn rèn kỹ năng giải thích pháp lý, rất hữu ích cho người học chuyên ngành luật.
4. Một số lưu ý về cập nhật luật
Luật Tố tụng Hành chính năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 55/2019/QH14 cập nhật hợp nhất qua văn bản năm 2024. Do đó, khi học nhận định đúng sai, cần chú ý tới các điểm mới như
-
Quy định về chứng cứ điện tử
-
Mở rộng quyền của kiểm toán nhà nước trong tố tụng
-
Thủ tục rút gọn giám đốc thẩm
-
Các quy định thi hành án hành chính rõ ràng hơn
Nếu học theo giáo trình hoặc tài liệu cũ có thể dẫn đến hiểu sai nội dung pháp luật hiện hành, ảnh hưởng đến kết quả làm bài.
Dạng câu hỏi nhận định đúng sai trong Luật Tố tụng Hành chính là công cụ hữu hiệu để kiểm tra toàn diện kiến thức cùng khả năng tư duy pháp lý của người học. Để học tốt dạng bài này không chỉ cần ghi nhớ từng điều luật còn cần biết vận dụng linh hoạt trong ngữ cảnh thực tế. Việc phân tích nhận định, so sánh với luật gốc, học qua ví dụ với cả luyện tập thường xuyên sẽ giúp người học nắm chắc kiến thức ứng dụng hiệu quả trong thi cử lẫn công việc thực tế. Nếu có định hướng làm việc trong ngành tư pháp, hành chính hay luật sư thì đây chính là kỹ năng không thể thiếu để hành nghề vững vàng hiệu quả.