Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam (Quỹ BTTEVN) là Quỹ duy nhất của nhà nước thành lập theo Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (05/4/1992) để huy động nguồn lực trong nước và quốc tế hỗ trợ thực hiện các mục tiêu vì trẻ em của Chính phủ Việt Nam – Thực hiện Quyền trẻ em theo Công ước Quyền trẻ em mà Việt Nam đã ký và phê chuẩn (1990).
Ngay sau khi ký và phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền trẻ em năm 1990, Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng liên quan đến lĩnh vực trẻ em như Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Luật Phổ cập giáo dục tiểu học, xây dựng và thông qua Chương trình hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn 1991-2000, kiện toàn hệ thống Uỷ ban Bảo vệ và chăm sóc trẻ em (Ủy ban BVCSTE) từ Trung ương tới cơ sở. Điều này đã thể hiện sự quan tâm to lớn của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Đồng thời để tăng cường hiệu quả về huy động nguồn lực ở trong nước và quốc tế hỗ trợ cho các mục tiêu chương trình bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, ngày 4/5/1992 Chủ nhiệm Uỷ ban BVCSTE Việt Nam đã ban hành Quyết định thành lập Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam (Quỹ BTTEVN) và ngày 19/4/1994 ban hành Điều lệ Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam số 150/UB. Quỹ BTTEVN ra đời trên cơ sở Luật Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em năm 1991 theo Điều 22 Luật Bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em (nay là Luật trẻ em năm 2016).
Theo Luật Trẻ em năm 2016 có hiệu lực từ ngày 01/7/2017 thay thế Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em tại Điều 95 quy định: “Quỹ Bảo trợ trẻ em được thành lập nhằm mục đích vận động sự đóng góp tự nguyện của cơ quan, tổ chức, cá nhân ở trong nước và nước ngoài, viện trợ quốc tế và hỗ trợ của ngân sách nhà nước trong trường hợp cần thiết để thực hiện các mục tiêu về trẻ em được nhà nước ưu tiên”.
Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam (Quỹ BTTE Việt Nam) có Hội đồng Bảo trợ, hiện nay đồng chí Đặng Thị Ngọc Thịnh – Phó Chủ tịch nước CHXHCNVN là Chủ tịch Hội đồng Bảo trợ và 20 thành viên là những chính khách, người có uy tín, vị thế cao là đại diện lãnh đạo Bộ, ngành LĐTBXH, Tài chính, Ngân hàng, Ngoại giao, Giáo dục, Y tế, Nội vụ, các tập đoàn kinh tế lớn…
Trong hơn 26 năm hoạt động, với phương châm “Tận tâm – Minh bạch – Kịp thời – Cùng tham gia”, Quỹ BTTE Việt Nam đã vận động được hơn 1.150 tỷ đồng cùng hàng trăm ngàn tấn hàng hóa và hàng triệu lượt người tham gia bảo vệ, chăm sóc và giáo dục cho trên 7 triệu lượt trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn, Quỹ Bảo trợ trẻ em các cấp đã huy động được gần 6.500 tỷ đồng hỗ trợ cho trên 30 triệu lượt trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn trên toàn quốc. Từ khi thành lập đến nay, Quỹ BTTE Việt Nam đã và đang làm tốt vai trò, sứ mệnh của mình là cầu nối giữa những tấm lòng vàng với trẻ em Việt Nam nói chung và trẻ em nghèo, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt nói riêng. Với những thành tích đạt được, Quỹ BTTE Việt Nam xứng đáng với các phần thưởng cao quý của Đảng, Chính phủ trao tặng như Huân chương Lao động Hạng Ba, Hạng Hai, Hạng Nhất; Cờ Thi đua Chính phủ; Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ…
Giai đoạn từ năm 1992 – 2002 (thuộc Ủy ban Bảo vệ và chăm sóc trẻ em Việt Nam quản lý)
Hệ thống Quỹ BTTE giai đoạn này đã được thành lập tại 431/609 tỉnh thành. Số lượng cán bộ làm việc chuyên trách của Quỹ BTTE từ Trung ương đến cơ sở có gần 1.000 người. Tổng số kinh phí huy động được trong giai đoạn này là khoảng 435 tỷ đồng. Trong đó, Quỹ BTTE Việt Nam huy động được khoảng 100 tỷ đồng. Tổng số lượt trẻ em được hỗ trợ là khoảng 3 triệu em (trung bình hỗ trợ khoảng 300.000 em/năm). Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam đã vinh dự được đón nhận Huân chương Lao động Hạng III của Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam (Quyết định số 36/KT-CT ngày 05/02/2001).
Giai đoạn từ năm 2002 – 2007 (thuộc Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em quản lý)
Năm 2002 hợp nhất Uỷ Ban BVCSTEVN và Uỷ Ban Quốc gia Dân số, Kế hoạch hoá gia đình thành Uỷ ban Dân số, Gia đình và Trẻ em. Theo Quyết định của Quốc hội, Quỹ đã hoạt động theo Quyết định số135/2003/QĐ-TTg ngày 09 tháng 7 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ về củng cố, phát triển Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam.
Tính đến năm 2007, số lượng Quỹ BTTE thành lập ở cấp huyện chiếm 95% và số lượng Quỹ BTTE thành lập ở cấp xã phường chiếm 90% trên tổng số. Số lượng cán bộ chuyên trách từ Trung ương tới xã là hơn 10.000 người. Tổng số kinh phí huy động trong giai đoạn này là hơn 1.471 tỷ đồng (trong đó Quỹ BTTEVN huy động được 203 tỷ đồng). Tổng số lượt trẻ em được hỗ trợ là khoảng 12 triệu em (Trung bình hỗ trợ khoảng 2 triệu em/năm)
Trong giai đoạn này, Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam đã vinh dự được Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng Nhì (Quyết định số 1004/KT-CT ngày 8/7/2009).
Trong hai giai đoạn trên, hoạt động hỗ trợ trẻ em tập trung vào: Cấp phát sữa, thực phẩm bổ sung để phòng chống suy dinh dưỡng, thuốc, trang thiết bị phục vụ chăm sóc sức khỏe (dây truyền sản xuất vắc xin viêm não, trạm y tế các xã vùng đặc biệt khó khăn, trang thiết bị phục hồi chức năng, phẫu thuật tim…), phục hồi chức năng cho trẻ em nạn nhân chất độc da cam, hỗ trợ học bổng, ngăn ngừa trẻ em lang thang, đưa trẻ em lang thang hồi gia, xây dựng công trình nước sạch, điểm vui chơi ở vùng biên giới, Tây nguyên…
Giai đoạn từ tháng 8/2007 đến nay (Thuộc Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quản lý)
Năm 2007 thực hiện Quyết định số 1001/QĐ- TTg ngày 08/8/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc giải thể Uỷ ban DSGĐTE. Quỹ BTTE Việt Nam là đơn vị tổ chức sự nghiệp Nhà nước thuộc Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội (Bộ LĐTBXH), theo Nghị định số 186/2007/NĐ-CP ngày 25/12/2007của Chính phủ (hiện nay là Nghị định 106/2012/NĐ-CP ngày 20/12/2012).
Tính đến năm 2013, số lượng Quỹ BTTE thành lập ở cấp huyện chiếm 87% (618/708 huyện có Quỹ BTTE) và số lượng Quỹ BTTE thành lập ở cấp xã phường chiếm 60% (6.632/11.162 xã có Quỹ BTTE). Số lượng cán bộ làm việc tại hệ thống Quỹ là 1.250 người. Tính đến hết năm 2014, tổng số kinh phí huy động trong giai đoạn này là hơn 3.110 tỷ đồng (trong đó Quỹ BTTEVN vận động được 515 tỷ). Tổng số lượt trẻ em được hỗ trợ là khoảng 15 triệu em (Trung bình hỗ trợ khoảng 2,14 triệu lượt trẻ em/năm)
Hoạt động của Quỹ tập trung vào hỗ trợ thực hiện Quyền trẻ em đối với nhóm trẻ em có hoàn có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn thông qua các hoạt động: Chăm sóc sức khoẻ và dinh dưỡng – Thực hiện Quyền được sống (phẫu thuật tim, phẫu thuật mắt, phẫu thuật nụ cười, phẫu thuật dị tật vận động, xây dựng công trình nước sạch, cấp phát sữa và chế phẩm dinh dưỡng…); Hỗ trợ giáo dục – Thực hiện Quyền được phát triển (Hỗ trợ học bổng, chương trình “Cùng em đến trường”, Hỗ trợ đỡ đầu và bảo trợ dài hạn, Cung cấp dụng cụ học tập, cấp xe đạp, Xây dựng sửa chữa lớp học và nhà nội trú…); Hoạt động Bảo vệ trẻ em – Thực hiện Quyền được bảo vệ (Hỗ trợ Trung tâm Phục hồi chức năng tại cộng đồng, cấp xe lăn, cặp phao cứu sinh…); Hoạt động thực hiện Quyền được tham gia của trẻ em – thực hiện Quyền được tham gia (Hỗ trợ điểm vui chơi, hỗ trợ trẻ em tham gia các sự kiện…); Hỗ trợ đột xuất và các hỗ trợ hướng dẫn khác.