Thừa kế theo pháp luật là một trong những phương thức phân chia tài sản khi một người qua đời mà không để lại di chúc hợp pháp hay di chúc không rõ ràng. Trong hệ thống pháp luật Việt Nam thừa kế theo pháp luật được quy định rõ trong Bộ luật Dân sự 2015. Là cơ sở để phân chia tài sản của người đã khuất cho các thân nhân hợp pháp của họ. Cùng tìm hiểu về thừa kế theo pháp luật, các nguyên tắc chia tài sản thừa kế, các trường hợp thừa kế theo pháp luật.
Thừa Kế Theo Pháp Luật Là Gì
Thừa kế theo pháp luật là việc phân chia tài sản của người đã mất cho những người thân thiết hợp pháp của họ khi không có di chúc hợp pháp hoặc di chúc không thể thực hiện được. Nếu người chết không để lại di chúc, pháp luật sẽ căn cứ vào các quy định về thừa kế để xác định ai là người có quyền hưởng tài sản với phần tài sản của mỗi người thừa kế.
Đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các thành viên trong gia đình, đồng thời tránh được tình trạng tranh chấp tài sản khi không có sự định đoạt rõ ràng từ người chết.
Ví Dụ Về Thừa Kế Theo Pháp Luật
Ví dụ về thừa kế theo pháp luật
-
Ví dụ 1: Một người đàn ông qua đời mà không để lại di chúc. Người đó có vợ cùng hai con. Theo quy định của pháp luật, tài sản của người đàn ông sẽ được chia cho vợ với hai con. Vợ cùng mỗi con cái sẽ nhận một phần tài sản như nhau. Phần thừa kế của vợ và con cái sẽ được xác định dựa trên tỷ lệ phân chia của hàng thừa kế thứ nhất.
-
Ví dụ 2: Một người qua đời để lại di sản gồm một ngôi nhà. Người đó có cha mẹ nhưng không có vợ con. Theo thừa kế theo pháp luật, cha mẹ sẽ là người thừa kế tài sản của người đã chết. Tài sản sẽ được chia đều giữa cha mẹ.
Quyền Thừa Kế Theo Pháp Luật
Quyền thừa kế theo pháp luật bao gồm quyền của các cá nhân được thừa kế tài sản của người chết theo quy định của pháp luật, nếu người chết không để lại di chúc hay di chúc không hợp pháp.
Người thừa kế theo pháp luật có quyền nhận tài sản từ người đã khuất nếu họ thuộc các hàng thừa kế quy định trong Bộ luật Dân sự 2015. Bao gồm việc yêu cầu chia tài sản rồi tham gia vào quá trình chia tài sản được bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Chia Thừa Kế Theo Pháp Luật
Chia thừa kế theo pháp luật được thực hiện theo thứ tự hàng thừa kế với suất thừa kế. Hàng thừa kế được chia thành các nhóm theo mối quan hệ huyết thống với người đã chết. Các người thừa kế sẽ được chia tài sản theo tỷ lệ nhất định tùy thuộc vào số lượng cùng mối quan hệ của họ đối với người đã khuất.
Nguyên Tắc Chia Thừa Kế Theo Pháp Luật
-
Chia tài sản cho các hàng thừa kế: Tài sản được chia theo các hàng thừa kế đã được xác định trong pháp luật. Hàng thừa kế đầu tiên được chia đều cho các thành viên trong gia đình bao gồm vợ/chồng, con cái, cha mẹ.
-
Công bằng, bình đẳng: Tài sản sẽ được chia đều cho các thành viên trong cùng một hàng thừa kế. Ví dụ, nếu có hai con, mỗi đứa sẽ nhận được một phần tài sản như nhau.
-
Các quyền lợi hợp pháp của người thừa kế: Các người thừa kế không thể bị tước đoạt quyền thừa kế của mình, trừ khi có lý do hợp pháp theo quy định của pháp luật (ví dụ: hành vi phạm tội liên quan đến người chết).
Công Thức Chia Thừa Kế Theo Pháp Luật
Công thức chia thừa kế theo pháp luật không có một công thức cố định, nhưng cơ bản tài sản sẽ được chia đều cho những người thừa kế theo các hàng thừa kế.
-
Hàng thừa kế thứ nhất gồm vợ/chồng, con cái, cha mẹ. Nếu có vợ/chồng con cái thì tài sản sẽ được chia cho vợ/chồng cùng các con.
-
Hàng thừa kế thứ hai gồm ông bà, anh chị em ruột của người đã chết. Nếu không còn ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất, tài sản sẽ được chia cho những người này.
Trong mỗi hàng thừa kế, tài sản sẽ được chia đều cho các thành viên có quyền thừa kế.
Người Thừa Kế Theo Pháp Luật
Người thừa kế theo pháp luật được xác định dựa trên mối quan hệ huyết thống hoặc hôn nhân với người đã chết. Cụ thể, các đối tượng thừa kế theo pháp luật sẽ được phân chia thành hàng thừa kế như sau
-
Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ/chồng, con cái, cha mẹ của người đã chết.
-
Hàng thừa kế thứ hai. Nếu không có ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất thì tài sản sẽ được chia cho ông bà, anh chị em ruột.
-
Hàng thừa kế thứ ba. Cháu, cô, dì, chú, bác có thể thừa kế nếu không có ai thuộc hai hàng thừa kế trước.
Các Trường Hợp Thừa Kế Theo Pháp Luật
-
Không có di chúc hợp pháp: Trong trường hợp người chết không có di chúc hoặc di chúc không hợp lệ, tài sản sẽ được phân chia theo pháp luật cho những người thừa kế hợp pháp.
-
Di chúc không rõ ràng hoặc không hợp lệ: Nếu di chúc có điều khoản không hợp pháp hoặc không rõ ràng về việc phân chia tài sản, tài sản có thể được chia theo pháp luật.
-
Tình huống không có người thừa kế hợp pháp: Trong trường hợp không có người thừa kế hợp pháp theo quy định của pháp luật, tài sản sẽ được chuyển về cho Nhà nước.
Diện Những Người Thừa Kế Theo Pháp Luật Bao Gồm
Những người thừa kế theo pháp luật bao gồm
-
Vợ/chồng, con cái, cha mẹ (hàng thừa kế thứ nhất).
-
Ông bà, anh chị em ruột (hàng thừa kế thứ hai).
-
Cháu, cô, dì, chú, bác (hàng thừa kế thứ ba).
Những người này sẽ có quyền thừa kế tài sản nếu thuộc các hàng thừa kế được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015.
Suất Thừa Kế Theo Pháp Luật
Suất thừa kế là phần tài sản mà mỗi người thừa kế nhận được. Tỷ lệ phân chia tài sản giữa các người thừa kế sẽ căn cứ vào các hàng thừa kế. Ví dụ nếu tài sản của người đã chết là 100 triệu đồng có 2 con thì mỗi con sẽ nhận 50 triệu đồng.
-
Trong hàng thừa kế thứ nhất. Con cái, vợ/chồng sẽ có quyền thừa kế ngang nhau (chia đều tài sản trong hàng).
-
Trong hàng thừa kế thứ hai. Nếu không có ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất thì tài sản sẽ được chia cho ông bà, anh chị em ruột tùy theo quy định.
Thời Điểm Mở Thừa Kế Theo Pháp Luật
Thời điểm mở thừa kế theo pháp luật là thời điểm người để lại di sản qua đời. Tại thời điểm này quyền thừa kế của các cá nhân sẽ được phát sinh. Việc phân chia tài sản sẽ được thực hiện từ thời điểm người chết, dựa trên các quy định của pháp luật hay di chúc (nếu có).
Thừa kế theo pháp luật là một phần quan trọng của hệ thống pháp lý. Giúp xác định quyền lợi của người thừa kế khi không có di chúc. Việc hiểu rõ các quy định về hàng thừa kế, suất thừa kế với công thức chia tài sản sẽ giúp tránh tranh chấp còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của những người có liên quan.