Trong quá trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế pháp luật của các quốc gia lớn như Mỹ không chỉ có phạm vi điều chỉnh trong nước còn tác động mạnh mẽ đến hoạt động của các tổ chức và cá nhân ở nhiều nước khác. Nhiều đạo luật của Mỹ đã trở thành khuôn mẫu pháp lý quốc tế hay được áp dụng rộng rãi trên toàn cầu thông qua các cơ chế hợp tác song phương và đa phương. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những đạo luật tiêu biểu gồm FATCA Sarbanes Oxley RICO Dodd Frank Magnitsky với đạo luật Act 93 để hiểu rõ nội dung phạm vi điều chỉnh cũng như ảnh hưởng thực tế của chúng.
Đạo luật FATCA
FATCA viết tắt của cụm từ Foreign Account Tax Compliance Act là đạo luật về tuân thủ thuế đối với tài khoản nước ngoài được Mỹ ban hành vào năm 2010. Mục đích của đạo luật này là nhằm ngăn chặn hành vi trốn thuế thông qua việc chuyển tài sản và thu nhập ra nước ngoài.
Theo quy định của FATCA tất cả công dân và cư dân Mỹ nếu có tài khoản tài chính ở nước ngoài với giá trị vượt ngưỡng quy định sẽ phải khai báo với Sở Thuế vụ Mỹ IRS. Ngoài ra các tổ chức tài chính nước ngoài cũng có trách nhiệm xác minh và báo cáo thông tin về các khách hàng mang quốc tịch Mỹ hoặc cư trú tại Mỹ. Các tổ chức không tuân thủ có thể bị áp dụng thuế khấu trừ 30 phần trăm trên các khoản thanh toán có nguồn gốc từ Mỹ.
FATCA đã buộc hàng ngàn ngân hàng và tổ chức tài chính trên thế giới ký kết thỏa thuận hợp tác với chính phủ Mỹ từ đó mở rộng phạm vi thực thi pháp luật thuế vượt khỏi biên giới quốc gia.
Đạo luật Sarbanes Oxley
Sau các vụ bê bối tài chính nghiêm trọng tại Mỹ vào đầu những năm 2000 như vụ Enron WorldCom chính phủ Mỹ đã ban hành đạo luật Sarbanes Oxley nhằm siết chặt kiểm soát tài chính doanh nghiệp và bảo vệ nhà đầu tư.
Đạo luật này yêu cầu các công ty đại chúng niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ phải tăng cường tính minh bạch trong công bố báo cáo tài chính đồng thời áp đặt trách nhiệm cá nhân rất cao lên ban lãnh đạo doanh nghiệp đặc biệt là giám đốc điều hành và giám đốc tài chính.
Một điểm nổi bật của đạo luật là yêu cầu kiểm toán độc lập và thiết lập Ủy ban kiểm toán nội bộ. Các hình phạt cho việc khai man báo cáo tài chính có thể lên đến hàng chục năm tù. Nhờ đó đạo luật Sarbanes Oxley góp phần củng cố niềm tin thị trường và nâng cao đạo đức doanh nghiệp.
Đạo luật RICO
RICO viết tắt của Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act là đạo luật được ban hành từ năm 1970 nhằm chống lại các tổ chức tội phạm có tổ chức như mafia băng đảng và các nhóm tội phạm xuyên quốc gia.
RICO cho phép cơ quan công tố truy tố các cá nhân hoặc tổ chức nếu thực hiện từ hai hành vi phạm pháp trở lên trong vòng mười năm và các hành vi đó thuộc danh mục hành vi cấu thành phạm tội có tổ chức. Đây là một công cụ pháp lý mạnh vì nó cho phép xử lý không chỉ cá nhân mà cả hệ thống tổ chức đứng sau.
Ngày nay đạo luật RICO còn được áp dụng trong các vụ kiện dân sự về gian lận tài chính lừa đảo qua mạng và các vụ án có yếu tố cấu kết tội phạm trong kinh doanh.
Đạo luật Dodd Frank
Sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 Quốc hội Mỹ đã thông qua đạo luật Dodd Frank nhằm cải tổ hệ thống tài chính và bảo vệ người tiêu dùng khỏi các hành vi lạm dụng tín dụng.
Dodd Frank đã tạo ra các cơ quan giám sát mới như Văn phòng bảo vệ tài chính người tiêu dùng CFPB và Hội đồng giám sát ổn định tài chính FSOC. Ngoài ra đạo luật cũng yêu cầu các ngân hàng lớn phải lập kế hoạch phá sản có trật tự tránh tình trạng sụp đổ dây chuyền làm rối loạn hệ thống tài chính.
Một nội dung quan trọng khác là kiểm soát chặt chẽ hơn các công cụ tài chính phái sinh vốn được xem là nguyên nhân góp phần tạo nên khủng hoảng tài chính. Dodd Frank đến nay vẫn là cơ sở pháp lý chính trong quản lý rủi ro tài chính tại Mỹ.
Đạo luật Magnitsky
Được đặt theo tên của luật sư Sergei Magnitsky người bị chết trong trại giam ở Nga sau khi tố cáo tham nhũng đạo luật Magnitsky ban đầu chỉ áp dụng với các quan chức Nga. Tuy nhiên sau này Mỹ mở rộng thành Đạo luật Magnitsky Toàn cầu cho phép áp dụng biện pháp trừng phạt với bất kỳ cá nhân nước ngoài nào có liên quan đến vi phạm nhân quyền hoặc tham nhũng nghiêm trọng.
Các biện pháp trừng phạt bao gồm đóng băng tài sản cấm nhập cảnh vào Mỹ và cấm giao dịch tài chính với các tổ chức của Mỹ. Đạo luật này đã trở thành công cụ hữu hiệu trong chính sách đối ngoại của Mỹ nhằm thúc đẩy bảo vệ nhân quyền toàn cầu.
Nhiều quốc gia khác như Canada Vương quốc Anh Liên minh châu Âu cũng đã ban hành các đạo luật tương tự tạo nên một mạng lưới pháp lý toàn cầu về trừng phạt cá nhân vi phạm nhân quyền.
Đạo luật Act 93
Không giống như các đạo luật liên bang ở trên Act 93 là đạo luật cấp tiểu bang tại Pennsylvania Mỹ. Đây là đạo luật quy định về tiền lương và chế độ đãi ngộ của các nhân viên quản lý trong hệ thống trường học công lập.
Mặc dù phạm vi áp dụng hẹp đạo luật này lại rất quan trọng với giới giáo dục vì nó tạo cơ sở pháp lý để thương lượng hợp đồng lao động giữa hội đồng trường và hiệu trưởng hoặc các vị trí lãnh đạo khác.
Act 93 cho thấy rằng hệ thống pháp luật Mỹ rất phân tầng với sự tồn tại song song của luật liên bang luật bang và các quy định địa phương. Điều này làm tăng tính linh hoạt nhưng cũng tạo ra thách thức trong việc tuân thủ pháp luật đa cấp độ.
Từ FATCA chống trốn thuế đến Sarbanes Oxley bảo vệ thị trường tài chính RICO đấu tranh chống tội phạm tổ chức Dodd Frank cải cách tài chính Magnitsky bảo vệ nhân quyền và Act 93 quản lý giáo dục ở cấp địa phương các đạo luật của Mỹ cho thấy phạm vi với chiều sâu điều chỉnh rộng lớn của hệ thống pháp luật nước này.