Vào cuối năm 2023 Quốc hội đã thông qua Luật Nhà ở số 27/2023/QH15. Đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong lĩnh vực quản lý phát triển nhà ở tại Việt Nam. Luật này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025 thay thế Luật Nhà ở năm 2014 mang đến nhiều thay đổi cập nhật nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội phù hợp với các xu hướng phát triển mới của đất nước. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các điểm mới của Luật Nhà ở 2023 với cả so sánh với những quy định của Luật Nhà ở 2014.
Luật Nhà ở 2023 Những Điểm Mới Quan Trọng
Luật Nhà ở 2023 được xây dựng với mục tiêu nâng cao chất lượng sống của người dân đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản. Một số điểm mới đáng chú ý của Luật Nhà ở 2023 có thể kể đến như sau
1. Phạm vi điều chỉnh được mở rộng
Luật Nhà ở 2023 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh so với Luật Nhà ở 2014. Trước đây Luật chỉ đề cập đến các loại hình nhà ở phổ biến như nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ. Tuy nhiên với Luật Nhà ở 2023 phạm vi điều chỉnh đã được bổ sung thêm các loại hình nhà ở như nhà ở công nhân khu công nghiệp, nhà ở lực lượng vũ trang, nhà ở thuộc tài sản công. Cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng của Nhà nước đối với việc phát triển nhà ở cho các nhóm đối tượng đặc biệt góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người lao động, lực lượng vũ trang với công chức.
2. Quy định về nhà chung cư trở nên chi tiết hơn
Trong Luật Nhà ở 2023 quy định về việc quản lý sử dụng nhà chung cư được chú trọng hơn rất nhiều. Các hành vi vi phạm như việc không đóng góp đầy đủ kinh phí bảo trì, gây ô nhiễm tiếng ồn, hay làm thay đổi kết cấu, kiến trúc của tòa nhà đều bị nghiêm cấm một cách rõ ràng. Ngoài ra Luật cũng quy định chặt chẽ hơn về việc quản lý vận hành các chung cư, đặc biệt là với các vấn đề liên quan đến chi phí dịch vụ cùng hợp đồng quản lý tòa nhà. Sẽ giúp tạo ra môi trường sống an toàn ổn định hơn cho cư dân.
3. Quy định về nhà ở xã hội
Một trong những điểm đáng chú ý khác trong Luật Nhà ở 2023 là các quy định về việc chuyển nhượng nhà ở xã hội. Theo đó những người đã mua hay thuê mua nhà ở xã hội chỉ được phép bán lại nhà trong thời gian 5 năm kể từ khi nhận bàn giao. Ngoài ra việc chuyển nhượng này phải tuân theo các quy định chặt chẽ, chỉ được phép bán cho các đối tượng đủ điều kiện hay chủ đầu tư của dự án nhà ở xã hội. Điều này nhằm đảm bảo rằng nhà ở xã hội thực sự đến tay những người có thu nhập thấp tránh tình trạng đầu cơ bán chênh giá.
4. Tăng cường quản lý tài sản công
Với mục tiêu sử dụng tài sản công hiệu quả hơn Luật Nhà ở 2023 cũng đưa ra các quy định chặt chẽ hơn về việc quản lý các loại hình nhà ở thuộc tài sản công. Nhà nước sẽ phân cấp rõ ràng hơn về trách nhiệm quản lý sử dụng tài sản công cho các cơ quan, tổ chức có liên quan như Bộ Xây dựng, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với các đơn vị khác. Điều này giúp đảm bảo rằng tài sản công sẽ được sử dụng đúng mục đích tránh tình trạng lãng phí tài nguyên công.
5. Cải tiến hệ thống dữ liệu quản lý nhà ở
Một điểm quan trọng khác trong Luật Nhà ở 2023 là việc cải tiến chuẩn hóa hệ thống quản lý dữ liệu về nhà ở. Luật yêu cầu các cơ quan chức năng xây dựng một hệ thống dữ liệu thống nhất về nhà ở, giúp việc quản lý, kiểm tra, giám sát triển khai các chính sách nhà ở trở nên hiệu quả hơn. Hệ thống này sẽ giúp các cơ quan nhà nước dễ dàng truy cập thông tin từ đó đưa ra các quyết định chính sách đúng đắn kịp thời.
So Sánh Luật Nhà ở 2023 và Luật Nhà ở 2014
Mặc dù Luật Nhà ở 2023 thay thế hoàn toàn Luật Nhà ở 2014 song vẫn có một số điểm khác biệt quan trọng giữa hai bản luật này.
1. Về phạm vi điều chỉnh
Luật Nhà ở 2014 chỉ điều chỉnh các vấn đề liên quan đến nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ. Tuy nhiên Luật Nhà ở 2023 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh bao gồm thêm các loại hình nhà ở như nhà ở công nhân khu công nghiệp, nhà ở lực lượng vũ trang, nhà ở thuộc tài sản công. Điều này cho thấy sự thay đổi trong cách tiếp cận, quan tâm đến các nhóm đối tượng khác nhau trong xã hội.
2. Về nhà ở xã hội
Trong khi Luật Nhà ở 2014 chỉ có quy định chung về việc mua bán nhà ở xã hội thì Luật Nhà ở 2023 lại đưa ra các quy định chi tiết hơn về việc chuyển nhượng nhà ở xã hội. Theo đó những người mua nhà ở xã hội chỉ được phép bán lại sau 5 năm phải đảm bảo rằng nhà ở này được chuyển nhượng cho đối tượng đủ điều kiện. Quy định này giúp ngăn chặn tình trạng đầu cơ, kiếm lời từ việc mua bán nhà ở xã hội.
3. Về nhà chung cư
Với Luật Nhà ở 2014 các quy định về nhà chung cư còn khá chung chung, chưa có sự phân định rõ ràng về trách nhiệm của các bên liên quan. Trong khi đó Luật Nhà ở 2023 đã bổ sung thêm nhiều quy định chi tiết về việc quản lý sử dụng nhà chung cư. Các hành vi vi phạm trong chung cư sẽ bị xử lý nghiêm túc từ việc không đóng góp phí bảo trì cho đến việc làm thay đổi kết cấu của tòa nhà.
4. Về tài sản công
Luật Nhà ở 2014 không đề cập rõ về việc quản lý tài sản công liên quan đến nhà ở. Tuy nhiên Luật Nhà ở 2023 đã đưa ra các quy định rõ ràng hơn về quản lý tài sản công, phân cấp trách nhiệm cho các cơ quan chức năng trong việc sử dụng, bảo vệ chuyển nhượng tài sản công.
Luật Nhà ở 2023 ra đời là một bước tiến quan trọng trong cải thiện hệ thống quản lý nhà ở tại Việt Nam. Những thay đổi trong các quy định liên quan đến nhà ở xã hội, nhà ở chung cư, tài sản công với việc quản lý dữ liệu sẽ giúp tạo ra một thị trường nhà ở minh bạch, công bằng bền vững hơn. Tuy nhiên việc triển khai thực thi các quy định của Luật Nhà ở 2023 sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng cùng sự vào cuộc của toàn xã hội. Khi Luật chính thức có hiệu lực từ năm 2025 hy vọng rằng những quy định này sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho người dân góp phần giải quyết các vấn đề nhà ở, đặc biệt là đối với các nhóm yếu thế trong xã hội.