Luật Thể dục thể thao là nền tảng pháp lý điều chỉnh toàn bộ hoạt động thể thao tại Việt Nam. Từ khi được ban hành vào năm 2006 đến nay luật đã trải qua một quá trình hoàn thiện không ngừng để bắt kịp sự phát triển của xã hội. Lần sửa đổi năm 2018 và văn bản hợp nhất sau đó đã đánh dấu bước tiến quan trọng trong cụ thể hóa chính sách thể thao mở rộng phạm vi điều chỉnh tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho thể thao phát triển theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, bền vững.
Sự ra đời với mục tiêu của luật
Luật Thể dục thể thao ban đầu được Quốc hội khóa XI thông qua ngày hai mươi chín tháng mười một năm hai nghìn lẻ sáu có hiệu lực từ ngày một tháng bảy năm hai nghìn lẻ bảy. Mục tiêu của luật là xây dựng một hệ thống pháp luật toàn diện đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của tổ chức cá nhân trong việc tham gia tổ chức quản lý hoạt động thể dục thể thao.
Luật xác định rõ vai trò của thể dục thể thao trong việc nâng cao thể chất tinh thần của nhân dân góp phần xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh và phát triển con người toàn diện. Đây cũng là cơ sở để hình thành các chính sách khuyến khích đầu tư xã hội hóa thể thao phát triển thể thao thành tích cao và hội nhập với thể thao khu vực và thế giới.
Những thay đổi quan trọng trong luật sửa đổi năm 2018
Trải qua hơn mười năm áp dụng, luật đã bộc lộ một số bất cập như phạm vi điều chỉnh chưa đầy đủ chưa kịp thời điều chỉnh các hoạt động thể thao mới phát sinh đặc biệt là thể thao chuyên nghiệp và hoạt động kinh doanh thể thao có điều kiện. Vì vậy, Luật sửa đổi một số điều của Luật Thể dục thể thao năm 2018 được Quốc hội khóa XIV thông qua nhằm cập nhật thực tiễn và cải thiện hiệu quả quản lý nhà nước.
Một trong những thay đổi quan trọng là bổ sung quy định về hoạt động kinh doanh đặt cược thể thao. Theo đó nhà nước cho phép tổ chức đặt cược thể thao đối với một số môn thi đấu cụ thể. Hoạt động này phải tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch, có kiểm soát chặt chẽ và đảm bảo sử dụng đồng tiền Việt Nam trong giao dịch. Đây là bước đi có tính chiến lược nhằm kiểm soát hoạt động cá cược thể thao vốn tồn tại nhiều năm nhưng chưa có hành lang pháp lý rõ ràng.
Ngoài ra, luật cũng bổ sung chính sách ưu tiên cho các vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn. Nhà nước sẽ hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực cho những khu vực này nhằm nâng cao khả năng tiếp cận thể thao cho người dân từ đó giảm chênh lệch về điều kiện rèn luyện thể chất giữa các vùng miền.
Một điểm mới nữa là luật quy định rõ trách nhiệm của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trong việc tổ chức phổ cập bơi và phòng chống đuối nước nhất là đối với trẻ em. Đây là một trong những nội dung phản ánh đúng nhu cầu thực tiễn khi tình trạng đuối nước trẻ em còn diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương.
Luật cũng sửa đổi bổ sung quy định về thể thao quần chúng nhấn mạnh đây là hoạt động tự nguyện nhằm nâng cao sức khỏe cho mọi người. Khuyến khích cá nhân, tổ chức tham gia tổ chức hoạt động thể thao trong cộng đồng, nơi làm việc, trường học, khu dân cư và cả trong môi trường doanh nghiệp.
Văn bản hợp nhất và lợi ích trong áp dụng
Sau khi luật sửa đổi có hiệu lực, Văn phòng Quốc hội đã ban hành văn bản hợp nhất Luật Thể dục thể thao nhằm thuận tiện cho việc áp dụng và tra cứu. Văn bản hợp nhất kết nối nội dung luật gốc năm 2006 với luật sửa đổi năm 2018 thành một chỉnh thể thống nhất giúp cơ quan nhà nước, tổ chức cá nhân áp dụng đồng bộ, tránh nhầm lẫn hoặc thiếu sót.
Việc hợp nhất cũng giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động thể thao. Các nhà đầu tư, câu lạc bộ thể thao, trung tâm huấn luyện có thể căn cứ vào văn bản hợp nhất để thực hiện thủ tục đăng ký hoạt động, xin giấy phép, thực hiện nghĩa vụ tài chính và đảm bảo các điều kiện cần thiết một cách rõ ràng.
Ngoài ra văn bản hợp nhất còn tạo điều kiện cho các địa phương xây dựng chính sách thể thao cụ thể hơn dựa trên khung luật chung. Những chương trình đầu tư hỗ trợ hoặc tổ chức giải đấu thể thao cấp tỉnh, thành phố từ đó cũng được thực hiện hiệu quả và minh bạch hơn.
Tác động đến phát triển thể thao và xã hội
Việc sửa đổi luật và ban hành văn bản hợp nhất đã tạo ra bước ngoặt trong phát triển thể thao theo hướng toàn diện. Với cơ sở pháp lý đầy đủ, các chương trình thể thao học đường, thể thao quần chúng được triển khai sâu rộng hơn. Nhiều trường học đã đưa giáo dục thể chất vào chương trình chính khóa một cách nghiêm túc tạo nền tảng thể chất cho học sinh ngay từ nhỏ.
Đối với thể thao chuyên nghiệp, luật tạo điều kiện cho các câu lạc bộ thể thao hoạt động đúng pháp luật có chế độ đãi ngộ rõ ràng cho vận động viên, huấn luyện viên. Việc kinh doanh thể thao trở nên minh bạch hơn từ đó tăng sự tin tưởng của người dân và doanh nghiệp khi tham gia đầu tư vào lĩnh vực này.
Trong lĩnh vực thể thao thành tích cao, luật xác lập rõ quyền lợi vận động viên về chế độ dinh dưỡng, bảo hiểm y tế, chăm sóc sức khỏe và khen thưởng. Những quy định này giúp bảo vệ quyền lợi người lao động trong lĩnh vực thể thao, nâng cao tinh thần và hiệu suất thi đấu.
Một số hạn chế và định hướng hoàn thiện
Mặc dù luật đã có nhiều bước tiến nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế. Việc thực thi ở cơ sở còn chưa đồng đều, một số địa phương chưa có đủ cơ sở vật chất hoặc nhân lực để triển khai hiệu quả. Công tác thanh tra giám sát hoạt động kinh doanh thể thao, nhất là đặt cược thể thao, vẫn cần tiếp tục hoàn thiện.
Trong tương lai, việc xây dựng hệ thống dữ liệu thể thao quốc gia, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý thể thao và nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ ngành thể thao cần được ưu tiên. Đồng thời, cần có chính sách mở rộng hợp tác quốc tế để nâng cao chất lượng vận động viên và huấn luyện viên Việt Nam trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.
Luật Thể dục thể thao hợp nhất cùng những sửa đổi năm 2018 là bước tiến quan trọng trong xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh cho thể thao Việt Nam. Những điều chỉnh phù hợp với thực tiễn không chỉ góp phần thúc đẩy thể thao phát triển còn nâng cao chất lượng sống với sức khỏe cộng đồng. Trong giai đoạn hội nhập chuyển đổi số, việc tiếp tục hoàn thiện với thực thi hiệu quả luật thể dục thể thao là nền tảng để đưa thể thao Việt Nam vươn xa hơn trong khu vực và quốc tế.