Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế phổ biến nhất đối với người lao động đặc biệt là trong bối cảnh mức sống cùng thu nhập ngày càng tăng. Nắm rõ các quy định pháp luật về thuế thu nhập cá nhân không chỉ giúp người lao động thực hiện đúng nghĩa vụ tài chính mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân. Nhằm thống nhất với dễ dàng áp dụng năm 2024 Văn phòng Quốc hội đã ban hành văn bản hợp nhất Luật Thuế Thu nhập Cá nhân. Bài viết này sẽ giúp người lao động hiểu rõ những nội dung cơ bản đáng chú ý trong văn bản hợp nhất mới nhất.
Thuế thu nhập cá nhân là gì
Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền mà cá nhân có thu nhập phải trích nộp từ phần thu nhập của mình cho ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật. Là loại thuế trực thu nghĩa là người có thu nhập cũng chính là người phải nộp thuế. Mục tiêu của thuế thu nhập cá nhân là điều tiết thu nhập, góp phần đảm bảo công bằng xã hội, tăng nguồn thu cho ngân sách quốc gia hỗ trợ các chính sách an sinh xã hội.
Đối tượng chịu thuế
Luật quy định rõ hai nhóm cá nhân chịu thuế
-
Cá nhân cư trú tại Việt Nam là người có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong năm hoặc có nơi ở thường xuyên như thuê nhà dài hạn hoặc có hộ khẩu.
-
Cá nhân không cư trú tại Việt Nam nhưng có thu nhập phát sinh từ nguồn tại Việt Nam.
Đối với cá nhân cư trú, thuế được tính trên thu nhập toàn cầu, trong khi đó cá nhân không cư trú chỉ phải nộp thuế cho phần thu nhập phát sinh tại Việt Nam.
Các loại thu nhập chịu thuế
Luật thuế thu nhập cá nhân hợp nhất năm 2024 liệt kê cụ thể các nguồn thu nhập chịu thuế bao gồm
-
Thu nhập từ tiền lương, tiền công.
-
Thu nhập từ hoạt động kinh doanh.
-
Thu nhập từ đầu tư vốn như lãi cho vay, cổ tức.
-
Thu nhập từ chuyển nhượng vốn bao gồm cổ phiếu, phần vốn góp.
-
Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.
-
Thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại.
-
Thu nhập từ trúng thưởng.
-
Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là tài sản.
Mỗi loại thu nhập sẽ áp dụng biểu thuế với phương pháp tính thuế khác nhau.
Các khoản miễn thuế
Một số khoản thu nhập không phải chịu thuế được quy định trong luật, giúp giảm gánh nặng tài chính cho người dân bao gồm
-
Thu nhập từ kiều hối.
-
Trợ cấp xã hội, trợ cấp hưu trí, bảo hiểm, tai nạn lao động.
-
Thu nhập từ thừa kế, quà tặng giữa các thành viên trong gia đình như cha mẹ, con cái, vợ chồng, anh chị em ruột.
-
Thu nhập từ tiền làm thêm giờ được trả cao hơn mức tiền lương bình thường.
-
Tiền thưởng từ các giải thưởng nhà nước.
Việc xác định đúng các khoản được miễn thuế giúp người nộp thuế không bị tính sai có thể yêu cầu hoàn thuế nếu bị thu không đúng.
Cách tính thuế đối với tiền lương, tiền công
Thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lương, tiền công được tính theo biểu thuế lũy tiến từng phần gồm 7 bậc từ 5% đến 35% tùy theo mức thu nhập tính thuế hàng tháng. Trước khi tính thuế, người lao động được giảm trừ một số khoản sau
-
Giảm trừ bản thân 9 triệu đồng/tháng.
-
Giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc 3,6 triệu đồng/tháng.
-
Các khoản đóng bảo hiểm bắt buộc xã hội, y tế, thất nghiệp.
-
Các khoản từ thiện, khuyến học đủ điều kiện.
Sau khi trừ các khoản giảm trừ trên, phần thu nhập còn lại là thu nhập tính thuế. Tùy theo mức thu nhập, người lao động áp dụng mức thuế tương ứng.
Thuế suất cho các khoản thu nhập khác
Đối với các loại thu nhập khác như đầu tư vốn, bản quyền, chuyển nhượng, luật quy định mức thuế suất toàn phần cụ thể
-
Đầu tư vốn 5%.
-
Bản quyền, nhượng quyền thương mại 5%.
-
Chuyển nhượng chứng khoán 0,1% trên giá bán.
-
Chuyển nhượng bất động sản 2% trên giá trị chuyển nhượng.
-
Thừa kế, quà tặng (không phải từ người thân) 10%.
-
Trúng thưởng 10%.
Những khoản thu nhập này không áp dụng biểu thuế lũy tiến mà tính theo tỷ lệ cố định.
Quy định về quyết toán, hoàn thuế
Người lao động có thu nhập từ một nguồn duy nhất đã được tổ chức chi trả thu nhập khấu trừ thuế theo đúng quy định thì không bắt buộc phải quyết toán thuế. Tuy nhiên, nếu có thu nhập từ nhiều nguồn, có người phụ thuộc chưa được đăng ký hay muốn được hoàn thuế thì phải tự quyết toán.
Thời hạn quyết toán thuế cho cá nhân trực tiếp thực hiện là ngày 30 tháng 4 hàng năm. Nếu không quyết toán đúng hạn người nộp thuế có thể bị phạt tính lãi chậm nộp.
Trường hợp nộp thừa thuế người nộp có quyền làm hồ sơ xin hoàn thuế được trả lại số tiền thừa sau khi cơ quan thuế kiểm tra xác nhận.
Những điểm lưu ý trong văn bản hợp nhất năm 2024
Văn bản hợp nhất năm 2024 không phải là một đạo luật mới nhưng tổng hợp đầy đủ các nội dung đã được sửa đổi bổ sung qua nhiều lần trước đó bao gồm
-
Các nội dung sửa đổi trong Luật số 26/2012/QH13.
-
Các chính sách mới áp dụng từ năm 2021 trở đi về giảm trừ gia cảnh.
-
Cập nhật quy định về hồ sơ, thủ tục, thời hạn quyết toán thuế.
Việc hợp nhất giúp người dân, doanh nghiệp với cơ quan chức năng dễ dàng tra cứu áp dụng đồng bộ chính xác.
Thuế thu nhập cá nhân là nghĩa vụ tài chính cần thiết. Đồng thời cũng là quyền lợi khi người dân biết cách tận dụng các chính sách giảm trừ, miễn thuế, hoàn thuế. Việc nắm vững quy định trong văn bản hợp nhất năm 2024 không chỉ giúp người lao động chủ động trong việc kê khai, nộp thuế còn góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế trong toàn xã hội. Để tránh sai sót cùng rủi ro pháp lý mỗi cá nhân cần theo dõi cập nhật chính sách mới giữ đầy đủ chứng từ liên quan với cả thực hiện kê khai thuế đúng hạn