Việc tham gia giao thông bằng xe máy là điều rất phổ biến tại Việt Nam, nơi xe máy vẫn là phương tiện di chuyển chủ yếu. Tuy nhiên đi cùng với đó là những thách thức trong đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Chính vì vậy việc nắm vững các quy định pháp luật đặc biệt là những thay đổi mới trong Luật Giao thông Đường bộ với các nghị định hướng dẫn thi hành là điều thiết yếu với mọi người dân.
Trong năm 2024 Quốc hội với Chính phủ đã có nhiều động thái mạnh mẽ nhằm hoàn thiện khung pháp lý về giao thông đường bộ. Trong đó việc ban hành Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ mới cùng Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng. Đặc biệt Nghị định 168 quy định cụ thể các hành vi vi phạm hành chính cùng mức xử phạt tương ứng với nhiều điểm mới cần được lưu ý, nhất là đối với người điều khiển xe máy.
Từ Luật Giao Thông Đường Bộ Cũ Đến Hai Đạo Luật Mới
Trước năm 2025 Luật Giao thông Đường bộ năm 2008 là cơ sở pháp lý chính để điều chỉnh các hoạt động liên quan đến giao thông. Tuy nhiên từ ngày 1/1/2025, luật này sẽ chính thức được thay thế bằng hai đạo luật riêng biệt:
-
Luật Đường Bộ (Luật số 35/2024/QH15): điều chỉnh về hạ tầng, vận tải, phương tiện và quản lý nhà nước trong hoạt động đường bộ.
-
Luật Trật Tự, An Toàn Giao Thông Đường Bộ (Luật số 36/2024/QH15): điều chỉnh hành vi của người tham gia giao thông, quy tắc đường bộ, xử lý tai nạn, đảm bảo trật tự công cộng.
Việc chia tách luật nhằm làm rõ vai trò quản lý đảm bảo tính chuyên môn hóa và dễ áp dụng trong thực tiễn. Là bước đi quan trọng nhằm cải thiện tình hình an toàn giao thông đang có nhiều diễn biến phức tạp.
Nghị Định 168/2024/NĐ-CP: Quy Định Mới Về Xử Phạt Vi Phạm Giao Thông
Bên cạnh luật, nghị định là văn bản hướng dẫn thi hành trực tiếp có ảnh hưởng đến người dân. Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 thay thế các nghị định cũ như Nghị định 100/2019/NĐ-CP với Nghị định 123/2021/NĐ-CP.
Điểm nổi bật của Nghị định 168 là
-
Áp dụng hệ thống trừ điểm giấy phép lái xe, giúp tăng tính răn đe và quản lý hiệu quả người vi phạm tái phạm.
-
Tăng mức xử phạt đối với nhiều hành vi nguy hiểm như vượt đèn đỏ, sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện, không đội mũ bảo hiểm…
-
Bổ sung các quy định mới như cấm sử dụng điện thoại di động khi điều khiển xe máy, xử phạt nặng hành vi lạng lách, đánh võng.
Những Quy Định Quan Trọng Với Người Điều Khiển Xe Máy
Người điều khiển xe máy cần đặc biệt lưu ý các quy định sau để không bị xử phạt và đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông:
Đội mũ bảo hiểm đúng quy chuẩn
Người điều khiển và người ngồi sau xe máy bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm cài quai đúng cách. Vi phạm sẽ bị xử phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng.
Chở người đúng quy định
Chỉ được chở một người. Trong một số trường hợp ngoại lệ như chở người bệnh đi cấp cứu, chở trẻ em dưới 12 tuổi hoặc áp giải người vi phạm thì mới được chở hai người.
Không vượt đèn đỏ, không đi sai làn
Các hành vi vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, lấn làn sẽ bị xử phạt nặng hơn trước. Mức phạt có thể lên đến 2.000.000 đồng với hành vi vượt đèn đỏ và từ 2.000.000 đến 3.000.000 đồng nếu đi ngược chiều.
Không sử dụng rượu bia, điện thoại khi lái xe
Người điều khiển xe máy có nồng độ cồn trong máu hoặc hơi thở vượt mức cho phép sẽ bị xử phạt từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng thậm chí bị tước giấy phép lái xe. Ngoài ra nếu sử dụng điện thoại khi lái xe cũng có thể bị phạt đến 2.000.000 đồng.
Mang đầy đủ giấy tờ
Người điều khiển xe máy bắt buộc phải mang theo giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm trách nhiệm dân sự. Nếu thiếu một trong các loại giấy tờ này, mức phạt có thể dao động từ 100.000 đến 300.000 đồng tùy hành vi.
Mức Phạt Cụ Thể Đối Với Một Số Hành Vi Phổ Biến
Dưới đây là một số mức xử phạt theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP:
-
Không đội mũ bảo hiểm: 400.000 – 600.000 đồng
-
Vượt đèn đỏ: 1.000.000 – 2.000.000 đồng
-
Không có giấy phép lái xe: 1.000.000 – 2.000.000 đồng
-
Sử dụng điện thoại khi lái xe: 1.000.000 – 2.000.000 đồng
-
Điều khiển xe không có biển số: 300.000 – 400.000 đồng
-
Chở quá số người quy định: 400.000 – 600.000 đồng
Hệ Thống Trừ Điểm Giấy Phép Lái Xe
Một điểm mới trong Nghị định 168 là áp dụng hệ thống trừ điểm GPLX. Mỗi giấy phép có 12 điểm. Khi người điều khiển phương tiện vi phạm thì số điểm sẽ bị trừ theo mức độ nghiêm trọng. Nếu bị trừ hết 12 điểm người vi phạm sẽ phải thi lại lý thuyết để được cấp lại giấy phép.
Hệ thống này không chỉ nhấn mạnh trách nhiệm cá nhân mà còn khuyến khích người dân tuân thủ luật, hạn chế tình trạng tái phạm liên tục như hiện nay.
Với việc ban hành hai đạo luật mới với Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hệ thống pháp luật về giao thông đường bộ tại Việt Nam đang ngày càng hoàn thiện siết chặt hơn. Người điều khiển xe máy vốn chiếm đa số trong số người tham gia giao thông cần chủ động cập nhật, hiểu rõ, tuân thủ đầy đủ các quy định mới.