Bảo hiểm y tế là một trong những chính sách an sinh xã hội trụ cột. Có vai trò thiết yếu trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Qua nhiều lần sửa đổi luật Bảo hiểm Y tế đã được hoàn thiện để phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội cùng nhu cầu thực tiễn. Gần đây nhất ngày 27/11/2024 Quốc hội đã thông qua Luật số 51/2024/QH15 đánh dấu một bước tiến quan trọng mở rộng quyền lợi nâng cao hiệu quả quản lý bảo hiểm y tế.
Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp những điểm mới nổi bật của Luật Bảo hiểm Y tế hiện hành, phân tích các tác động quan trọng của luật mới đến người dân tổ chức cùng hệ thống y tế.
Luật Bảo hiểm Y tế hiện hành
Luật Bảo hiểm Y tế lần đầu được ban hành vào năm 2008 đã qua nhiều lần sửa đổi. Phiên bản hiện hành trước khi có hiệu lực của Luật số 51/2024/QH15 là bản sửa đổi được hợp nhất và cập nhật liên tục từ các lần điều chỉnh vào các năm 2013, 2014, 2015 gần đây nhất là 2023.
Các nội dung chính của luật hiện hành bao gồm
-
Quy định về đối tượng tham gia bảo hiểm y tế
-
Mức đóng và phương thức đóng bảo hiểm
-
Phạm vi hưởng quyền lợi bảo hiểm y tế
-
Tổ chức khám chữa bệnh và chi trả bảo hiểm
-
Trách nhiệm của các bên liên quan trong tổ chức thực hiện
Luật hiện hành đã mở rộng quyền lợi và tăng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế hướng đến mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân.
Những điểm mới trong Luật số 51/2024/QH15
Luật số 51/2024/QH15 được ban hành để cập nhật các quy định liên quan, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo công bằng xã hội trong tiếp cận chăm sóc sức khỏe.
Bổ sung khái niệm “mức tham chiếu”
Lần đầu tiên luật đưa ra khái niệm “mức tham chiếu” làm căn cứ để tính mức đóng, mức hưởng bảo hiểm y tế cho một số đối tượng. Điều này giúp việc tính toán chi phí trở nên linh hoạt và phù hợp với từng nhóm người tham gia.
Điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế
Thay vì quy định cứng mức đóng mới được xác định dựa trên tỷ lệ phần trăm thu nhập hoặc mức tham chiếu tùy theo từng nhóm đối tượng. Quy định này hướng tới sự công bằng và chia sẻ trách nhiệm tài chính theo khả năng đóng góp.
Mở rộng đối tượng bắt buộc tham gia
Luật bổ sung một số đối tượng mới phải tham gia bảo hiểm y tế, như nhân viên y tế thôn bản, lực lượng bảo vệ dân phố, người hoạt động không chuyên trách ở cơ sở… Điều này khẳng định nỗ lực mở rộng độ bao phủ của bảo hiểm y tế, không bỏ sót nhóm dân cư nào.
Cấp thẻ BHYT bằng giấy và điện tử
Người dân sẽ có thể sử dụng thẻ bảo hiểm y tế dưới dạng giấy hoặc điện tử có giá trị tương đương. Là bước đi phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong ngành y tế giúp giảm thủ tục, nâng cao trải nghiệm sử dụng.
Tăng cường ứng dụng công nghệ
Luật yêu cầu các cơ sở khám chữa bệnh và cơ quan bảo hiểm áp dụng công nghệ thông tin để quản lý, chia sẻ dữ liệu, kết nối hệ thống thông tin khám chữa bệnh và bảo hiểm. Việc này nhằm minh bạch hóa quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Quy định chặt chẽ về chậm, trốn đóng BHYT
Luật bổ sung chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân chậm hoặc trốn đóng bảo hiểm y tế. Ngoài việc phải nộp đủ số tiền còn thiếu, bên vi phạm có thể bị phạt hành chính hoặc xử lý hình sự. Biện pháp này nhằm bảo vệ quyền lợi người tham gia và bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.
Phân bổ lại quỹ BHYT
Luật quy định rõ ràng việc phân bổ quỹ bảo hiểm y tế: 92% dùng chi trả khám chữa bệnh, 8% dành cho quỹ dự phòng và các chi phí quản lý. Cách phân bổ này giúp duy trì tính bền vững và minh bạch trong sử dụng quỹ.
Mở rộng quyền lợi người tham gia
Người có thẻ bảo hiểm y tế sẽ được hưởng quyền lợi trong nhiều loại hình dịch vụ hơn như khám chữa bệnh tại nhà, phục hồi chức năng, khám từ xa, khám thai định kỳ, sinh con… Đây là một bước tiến lớn trong chính sách y tế hướng tới lấy người dân làm trung tâm.
Tác động của Luật mới
Với những cải cách trên Luật số 51/2024/QH15 được kỳ vọng sẽ
-
Tăng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế
-
Cải thiện chất lượng khám chữa bệnh
-
Giảm gánh nặng tài chính cho người dân
-
Tăng tính minh bạch trong quản lý quỹ bảo hiểm
-
Tăng cường chuyển đổi số ngành y tế
Tuy nhiên luật mới cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với các cơ sở khám chữa bệnh, cơ quan bảo hiểm xã hội và người dân trong việc tuân thủ quy định nâng cao năng lực thực hiện phối hợp.
Luật Bảo hiểm Y tế và đặc biệt là Luật số 51/2024/QH15 là bước tiến quan trọng trong hành trình hoàn thiện chính sách bảo hiểm y tế toàn dân tại Việt Nam. Những điểm mới của luật không chỉ mở rộng quyền lợi còn giúp nâng cao chất lượng cùng hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế. Người dân hay doanh nghiệp với cơ quan chức năng cần chủ động cập nhật để đảm bảo thực hiện đúng quyền nghĩa vụ trong bối cảnh pháp lý mới.