Giáo dục nghề nghiệp là một phần quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân. Góp phần phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13 được Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27/11/2014 đã tạo ra khung pháp lý cơ bản cho hoạt động giáo dục nghề nghiệp tại Việt Nam. Bài viết này sẽ phân tích những nội dung chính của luật đồng thời cập nhật các sửa đổi bổ sung mới nhất nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục nghề nghiệp trong bối cảnh đổi mới với hội nhập.
Tổng quan về Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13
Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014 được xây dựng nhằm quy định rõ ràng các nguyên tắc, mục tiêu, quyền nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Luật đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc phát triển hệ thống đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã hội thị trường lao động.
Luật có phạm vi áp dụng rộng bao gồm các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập cũng như ngoài công lập, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đào tạo, quản lý, kiểm định chất lượng phát triển giáo dục nghề nghiệp.
Những điểm chính trong Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13
1. Mục tiêu với nguyên tắc giáo dục nghề nghiệp
Mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp là đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật có trình độ phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế xã hội. Luật đề cao nguyên tắc công bằng, minh bạch, hiệu quả phát triển bền vững trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp.
2. Hệ thống đào tạo nghề nghiệp
Luật phân định rõ hệ thống giáo dục nghề nghiệp bao gồm các trình độ sau
-
Trình độ sơ cấp.
-
Trình độ trung cấp.
-
Trình độ cao đẳng.
-
Các chương trình đào tạo nghề có cấp chứng chỉ chuyên môn.
Tạo điều kiện cho người học đa dạng hóa lựa chọn nâng cao trình độ kỹ năng theo nhu cầu nghề nghiệp.
3. Quyền nghĩa vụ của người học
Người học có quyền được tiếp cận thông tin đầy đủ được đảm bảo chất lượng đào tạo cũng được bảo vệ quyền lợi chính đáng tham gia đóng góp ý kiến về hoạt động đào tạo. Đồng thời người học có nghĩa vụ chấp hành nội quy, quy chế đào tạo, tôn trọng đạo đức nghề nghiệp, tích cực học tập.
4. Quyền nghĩa vụ của cơ sở giáo dục nghề nghiệp
Cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải đảm bảo chất lượng đào tạo, tổ chức giảng dạy theo chương trình đã được phê duyệt, bảo đảm cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên có trình độ phù hợp. Cơ sở có trách nhiệm thực hiện các quy định pháp luật về quản lý, tài chính chịu sự kiểm tra giám sát của cơ quan có thẩm quyền.
5. Quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp
Luật quy định vai trò của Bộ Lao động Thương binh Xã hội trong việc xây dựng, quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp. Các địa phương cũng có trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ phát triển giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn.
Những điểm cập nhật mới nhất về Luật Giáo dục nghề nghiệp
Từ khi ban hành năm 2014 Luật Giáo dục nghề nghiệp đã trải qua một số sửa đổi bổ sung nhằm thích ứng với thực tiễn cùng nhu cầu phát triển. Một số điểm cập nhật quan trọng bao gồm
1. Mở rộng đối tượng đào tạo, đa dạng hóa hình thức đào tạo
Các sửa đổi mới cho phép mở rộng phạm vi đào tạo nghề cho người lao động không có bằng cấp, người thất nghiệp, đồng thời phát triển các hình thức đào tạo từ xa, đào tạo trực tuyến để tăng khả năng tiếp cận giáo dục.
2. Nâng cao chất lượng đào tạo kiểm định
Quy định mới yêu cầu các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải thực hiện kiểm định chất lượng đào tạo theo tiêu chuẩn quốc gia cũng như quốc tế nhằm đảm bảo kỹ năng trình độ người học đáp ứng yêu cầu công việc.
3. Hỗ trợ người học phát triển nguồn nhân lực
Các chính sách hỗ trợ tài chính, học bổng, đào tạo lại được mở rộng để giúp người học nâng cao trình độ, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số với tự động hóa lao động.
4. Tăng cường liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp
Pháp luật mới nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp trong việc tham gia xây dựng chương trình đào tạo, tiếp nhận thực tập sinh, góp phần gắn kết đào tạo với nhu cầu thực tế của thị trường lao động.
5. Cơ chế quản lý linh hoạt, hiện đại
Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý giáo dục nghề nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi số trong hệ thống giáo dục tạo thuận lợi cho người học cùng cơ sở đào tạo trong việc đăng ký, theo dõi, cập nhật thông tin.
Ý nghĩa của Luật Giáo dục nghề nghiệp trong phát triển kinh tế xã hội
Giáo dục nghề nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giúp người lao động thích nghi với yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế thị trường với hội nhập quốc tế. Luật Giáo dục nghề nghiệp giúp
-
Tạo ra nguồn nhân lực kỹ thuật có tay nghề góp phần phát triển công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.
-
Giảm tỷ lệ thất nghiệp tăng thu nhập cho người lao động.
-
Hỗ trợ các nhóm yếu thế, người dân vùng sâu vùng xa tiếp cận giáo dục, việc làm.
-
Thúc đẩy sự liên kết giữa giáo dục với thị trường lao động nâng cao hiệu quả đào tạo.
Luật Giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13 cùng những sửa đổi bổ sung mới nhất là hành lang pháp lý quan trọng cho sự phát triển bền vững của giáo dục nghề nghiệp Việt Nam. Việc hiểu rõ cũng như thực hiện đúng luật sẽ giúp nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội đồng thời mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho người lao động.
Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, người học, doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng hệ thống giáo dục nghề nghiệp linh hoạt, sáng tạo, chất lượng cao. Chính phủ với các cơ quan quản lý cũng cần tiếp tục hoàn thiện chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho giáo dục nghề nghiệp phát triển toàn diện.