Luật Lâm nghiệp là một trong những đạo luật quan trọng tại Việt Nam. Quy định về việc quản lý, bảo vệ, phát triển với cả sử dụng tài nguyên rừng một cách bền vững. Được Quốc hội thông qua lần đầu vào năm 2017 Luật Lâm nghiệp đã có những sửa đổi bổ sung để phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế bảo vệ môi trường. Mới đây vào năm 2024 một bản Luật Lâm nghiệp hợp nhất đã được thông qua đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác quản lý bảo vệ tài nguyên rừng tại Việt Nam.
Bài viết này sẽ đi sâu vào các điểm mới trong Luật Lâm nghiệp 2024 tác động của luật đối với công tác quản lý rừng, bảo vệ hệ sinh thái rừng cùng những thay đổi quan trọng mà người dân với các tổ chức liên quan cần biết.
Những Điểm Mới Trong Luật Lâm Nghiệp 2024
1. Mở rộng phạm vi bảo vệ rừng
Một trong những thay đổi quan trọng trong Luật Lâm nghiệp 2024 là việc mở rộng phạm vi bảo vệ rừng. Trước đây việc bảo vệ rừng chỉ tập trung vào các khu vực rừng tự nhiên nhưng với luật mới phạm vi bảo vệ rừng đã bao gồm cả rừng trồng. Có nghĩa là không chỉ rừng tự nhiên mà cả những diện tích rừng trồng (rừng kinh tế) cũng được coi là tài sản quốc gia cần được bảo vệ, phát triển bền vững.
Việc bảo vệ rừng trồng có vai trò rất quan trọng trong việc chống xói mòn đất, cải thiện chất lượng môi trường sống đặc biệt là cung cấp nguồn tài nguyên cho ngành công nghiệp chế biến gỗ, giúp giảm thiểu việc khai thác rừng tự nhiên. Nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ phát triển tài nguyên rừng đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành lâm nghiệp.
2. Quy định về khai thác rừng, chế biến gỗ
Luật Lâm nghiệp 2024 cũng đưa ra những quy định chặt chẽ hơn về hoạt động khai thác rừng chế biến gỗ. Một trong những điểm mới là yêu cầu các doanh nghiệp với cá nhân tham gia vào hoạt động khai thác rừng phải có giấy phép rõ ràng thực hiện quy trình khai thác bền vững.
Các hoạt động khai thác không chỉ phải đáp ứng các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường mà còn phải có kế hoạch trồng lại rừng sau khi khai thác, nhằm đảm bảo diện tích rừng không bị giảm sút. Sẽ kiểm soát tình trạng khai thác trái phép, một vấn đề đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với hệ sinh thái rừng ở Việt Nam.
Ngoài ra luật mới cũng quy định về việc chế biến gỗ cùng sản phẩm từ gỗ, yêu cầu các cơ sở chế biến phải có giấy phép tuân thủ các tiêu chuẩn bảo vệ tài nguyên rừng. Giúp hạn chế tình trạng gỗ được khai thác trái phép hoặc gỗ từ các khu rừng không được cấp phép vào thị trường.
3. Quản lý tài nguyên rừng với các dịch vụ môi trường rừng
Một điểm đáng chú ý khác trong Luật Lâm nghiệp 2024 là việc bổ sung các quy định về quản lý tài nguyên rừng với dịch vụ môi trường rừng. Theo đó các tổ chức lẫn cá nhân khai thác sử dụng tài nguyên rừng phải tham gia vào việc bảo vệ môi trường, giữ gìn sự đa dạng sinh học cung cấp các dịch vụ môi trường rừng như điều tiết khí hậu, bảo vệ đất đai, cung cấp nước sạch, v.v.
Đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều quốc gia thì việc quản lý rừng không chỉ còn là trách nhiệm của Nhà nước mà còn là trách nhiệm chung của mọi tổ chức, cá nhân có liên quan. Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ môi trường sống cho động thực vật điều hòa khí hậu toàn cầu.
4. Tăng cường công tác giám sát xử lý vi phạm
Luật Lâm nghiệp 2024 cũng quy định công tác giám sát xử lý vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp trở nên chặt chẽ hơn. Các hành vi khai thác rừng trái phép, buôn bán gỗ lậu, sử dụng tài nguyên rừng không đúng mục đích sẽ bị xử lý nghiêm minh. Các cơ quan chức năng sẽ có quyền kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ chức với cá nhân tham gia vào ngành lâm nghiệp, đồng thời áp dụng các hình thức xử phạt hành chính, thậm chí là hình phạt hình sự đối với những vi phạm nghiêm trọng.
Sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch trong công tác quản lý rừng đồng thời tạo ra một môi trường pháp lý rõ ràng công bằng giúp giảm thiểu tình trạng khai thác, buôn bán gỗ lậu cùng các hành vi phá hoại rừng.
5. Khuyến khích phát triển rừng sản xuất với rừng chuyên canh
Luật Lâm nghiệp 2024 khuyến khích phát triển rừng sản xuất với rừng chuyên canh để phục vụ cho nhu cầu chế biến gỗ, dược liệu, các sản phẩm từ rừng khác. Các chính sách hỗ trợ về tài chính, kỹ thuật, đất đai sẽ được triển khai để giúp các doanh nghiệp, hộ gia đình, tổ chức có thể phát triển các mô hình rừng sản xuất bền vững.
Giúp giảm bớt áp lực lên rừng tự nhiên đồng thời đáp ứng nhu cầu tiêu thụ gỗ trong nước lẫn xuất khẩu. Việc phát triển rừng sản xuất còn tạo ra công ăn việc làm cho người dân địa phương tăng thu nhập cho cộng đồng đồng thời bảo vệ sự đa dạng sinh học trong các khu vực rừng tự nhiên.
Tác Động Của Luật Lâm Nghiệp 2024 Đối Với Người Dân với Các Tổ Chức
Luật Lâm nghiệp 2024 sẽ có tác động lớn đối với người dân, đặc biệt là những cộng đồng sống nhờ vào tài nguyên rừng. Việc quy định rõ ràng về quyền lợi nghĩa vụ của người dân trong việc sử dụng tài nguyên rừng sẽ giúp họ nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng. Đồng thời họ cũng sẽ được hưởng lợi từ các chính sách hỗ trợ phát triển rừng sản xuất cùng các chương trình bảo vệ môi trường rừng.
Các tổ chức, doanh nghiệp tham gia vào ngành lâm nghiệp cũng sẽ phải thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật từ việc khai thác tài nguyên rừng đến chế biến tiêu thụ sản phẩm từ gỗ. Giúp nâng cao chất lượng ngành lâm nghiệp tạo ra một nền kinh tế xanh, bền vững.
Luật Lâm nghiệp 2024 là một bước tiến quan trọng trong quản lý bảo vệ tài nguyên rừng tại Việt Nam. Những thay đổi trong luật không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ rừng còn thúc đẩy phát triển bền vững trong ngành lâm nghiệp. Việc bảo vệ rừng không chỉ là trách nhiệm của Nhà nước còn là nhiệm vụ chung của mọi tổ chức với cá nhân có liên quan. Với các quy định mới Luật Lâm nghiệp 2024 sẽ giúp Việt Nam quản lý tốt hơn tài nguyên rừng, bảo vệ môi trường sống cho người dân cùng các sinh vật trong hệ sinh thái rừng góp phần vào sự phát triển kinh tế bảo vệ tài nguyên quốc gia.