Thừa kế tài sản là một trong những vấn đề quan trọng trong đời sống pháp lý. Giúp xác định quyền lợi của người thân trong gia đình khi một người qua đời. Di chúc là một công cụ pháp lý giúp người để lại tài sản thể hiện ý chí của mình về phân chia tài sản sau khi qua đời. Tuy nhiên không phải lúc nào cũng có di chúc, trong trường hợp không có di chúc hợp pháp tài sản sẽ được phân chia theo luật thừa kế không có di chúc.
Trong bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về luật thừa kế tài sản có di chúc, luật thừa kế không di chúc, cách thức chia tài sản thừa kế không có di chúc theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành.
Luật Thừa Kế Tài Sản Có Di Chúc
Di chúc là văn bản hợp pháp, trong đó người lập di chúc (người để lại tài sản) thể hiện ý chí của mình về việc phân chia tài sản sau khi qua đời. Luật Thừa kế của Việt Nam quy định rằng nếu người chết có di chúc hợp pháp, tài sản của họ sẽ được phân chia theo di chúc đó.
Điều Kiện Để Di Chúc Có Hiệu Lực
Theo Bộ luật Dân sự 2015, di chúc có hiệu lực pháp lý khi đáp ứng đủ các điều kiện sau
-
Người lập di chúc phải có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
-
Người lập di chúc phải là người đủ tuổi trưởng thành (từ đủ 18 tuổi) và có khả năng nhận thức và làm chủ hành vi của mình khi lập di chúc.
-
-
Di chúc phải được lập tự nguyện, không có sự ép buộc.
-
Di chúc phải là sự thể hiện ý chí tự nguyện của người lập di chúc, không bị ảnh hưởng hoặc ép buộc bởi người khác.
-
-
Di chúc phải được lập đúng quy cách pháp luật.
-
Di chúc có thể được lập bằng văn bản, miệng, lập dưới sự chứng kiến của công chứng viên. Việc lập di chúc phải tuân thủ các hình thức và thủ tục hợp pháp để đảm bảo tính hợp lệ.
-
-
Di chúc phải được ghi chép rõ ràng, cụ thể.
-
Nội dung di chúc phải rõ ràng, cụ thể về tài sản và đối tượng thừa kế. Nếu di chúc không rõ ràng hoặc có những điều khoản mập mờ, có thể dẫn đến tranh chấp.
-
Phân Chia Tài Sản Theo Di Chúc
Khi có di chúc hợp pháp, người thừa kế sẽ nhận tài sản theo các yêu cầu của người lập di chúc. Tuy nhiên, luật cũng có một số quy định về quyền thừa kế của những người không được ghi trong di chúc
-
Người thừa kế theo pháp luật: Nếu trong di chúc có người thừa kế hợp pháp mà không được người lập di chúc đề cập, thì họ vẫn có quyền thừa kế tài sản của người chết theo quy định của pháp luật. Đây là quyền thừa kế tối thiểu mà pháp luật bảo vệ.
-
Quyền của vợ/chồng, con cái và cha mẹ: Những người này có quyền thừa kế tài sản dù không được ghi trong di chúc. Tuy nhiên, quyền thừa kế này có thể bị hạn chế trong một số trường hợp.
Luật Thừa Kế Không Có Di Chúc
Khi người chết không để lại di chúc hợp pháp hoặc di chúc không có giá trị pháp lý, tài sản của họ sẽ được phân chia theo pháp luật. Đây là trường hợp thừa kế theo pháp luật, tài sản sẽ được chia cho những người thân của người đã mất theo thứ tự hàng thừa kế quy định trong Bộ luật Dân sự.
Thứ Tự Hàng Thừa Kế
-
Hàng thừa kế thứ nhất
-
Vợ/chồng, con cái và cha mẹ của người chết sẽ được quyền thừa kế tài sản.
-
Trong đó, con cái (bao gồm cả con nuôi) có quyền thừa kế ngang nhau, vợ/chồng có quyền thừa kế như nhau với các con.
-
Cha mẹ của người chết có quyền thừa kế tài sản nếu người chết chưa có vợ/chồng hoặc con cái.
-
-
Hàng thừa kế thứ hai
-
Ông bà, anh chị em ruột sẽ được quyền thừa kế nếu không có ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
-
Trong trường hợp không có người thừa kế thuộc hàng thứ nhất, tài sản sẽ được chia đều cho các thành viên trong hàng thừa kế thứ hai.
-
-
Hàng thừa kế thứ ba
-
Các cháu, cô, dì, chú, bác của người chết sẽ là những người thừa kế trong trường hợp không có ai thuộc hàng thừa kế thứ nhất và thứ hai.
-
Quyền Lợi Của Các Thừa Kế
Trong trường hợp thừa kế theo pháp luật, các thừa kế không phải có sự đồng thuận với nhau về việc phân chia tài sản, nhưng tài sản sẽ được chia đều theo các hàng thừa kế và tỷ lệ do pháp luật quy định. Tuy nhiên, nếu có tranh chấp về tài sản thừa kế, các thừa kế có quyền yêu cầu tòa án giải quyết.
Quy Định Chia Tài Sản Thừa Kế Không Có Di Chúc
Khi không có di chúc, tài sản của người chết sẽ được chia theo pháp luật theo các quy định về hàng thừa kế. Quy trình phân chia tài sản sẽ thực hiện theo các bước sau
-
Xác định hàng thừa kế: Bước đầu tiên là xác định những người thuộc các hàng thừa kế theo pháp luật. Điều này sẽ giúp xác định được ai có quyền thừa kế tài sản.
-
Phân chia tài sản: Sau khi xác định các người thừa kế hợp pháp, tài sản sẽ được chia theo tỷ lệ phù hợp với từng hàng thừa kế. Trong trường hợp có nhiều người thừa kế cùng một hàng, tài sản sẽ được chia đều cho tất cả.
-
Giải quyết tranh chấp: Nếu có tranh chấp về tài sản thừa kế, các bên có thể yêu cầu tòa án giải quyết. Tòa án sẽ căn cứ vào các quy định của pháp luật và các chứng cứ liên quan để phân chia tài sản.
Việc thừa kế tài sản là một vấn đề quan trọng rất phức tạp trong pháp luật. Thừa kế theo di chúc giúp người để lại tài sản có thể quyết định cách phân chia tài sản của mình sau khi qua đời nhưng thừa kế theo pháp luật sẽ áp dụng khi không có di chúc hợp pháp bảo đảm quyền lợi của những người thân trong gia đình.