Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, thị trường chứng khoán đóng vai trò là kênh dẫn vốn trung với dài hạn cho doanh nghiệp và nhà nước. Để thị trường này vận hành ổn định, minh bạch hiệu quả thì cần có một khung pháp lý chặt chẽ. Luật chứng khoán chính là hệ thống quy phạm pháp luật điều chỉnh tất cả hoạt động liên quan đến phát hành, giao dịch, niêm yết, đăng ký, lưu ký chứng khoán, cũng như điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia thị trường như nhà đầu tư, công ty chứng khoán, công ty đại chúng, quỹ đầu tư, cơ quan quản lý.
Luật chứng khoán được xây dựng và ban hành bởi Quốc hội bao gồm các quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của các bên, cơ chế giám sát và xử lý vi phạm nhằm đảm bảo cho thị trường vận hành minh bạch, công bằng, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư góp phần phát triển kinh tế.
Chứng khoán là gì theo quy định của pháp luật
Chứng khoán theo quy định trong luật là tài sản được xác nhận dưới dạng bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử do tổ chức phát hành phát hành nhằm huy động vốn. Chứng khoán bao gồm các loại phổ biến như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, quyền mua cổ phần, chứng quyền, chứng khoán phái sinh cùng các loại chứng khoán khác theo quy định của pháp luật.
Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của cổ đông đối với một phần vốn điều lệ của công ty cổ phần. Trái phiếu là chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của doanh nghiệp phát hành với người sở hữu. Chứng chỉ quỹ xác nhận phần vốn góp của nhà đầu tư trong một quỹ đầu tư. Ngoài ra còn có các công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai hợp đồng quyền chọn thường được giao dịch tại các sàn phái sinh chuyên biệt.
Điểm chung của các loại chứng khoán là đều có thể được giao dịch, chuyển nhượng, niêm yết chịu sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý nhà nước. Việc phát hành chứng khoán ra công chúng phải thực hiện theo quy trình và điều kiện được quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn.
Người có liên quan trong luật chứng khoán là ai
Trong lĩnh vực chứng khoán, khái niệm người có liên quan được sử dụng để xác định các mối quan hệ có khả năng ảnh hưởng đến tính khách quan, minh bạch của hoạt động đầu tư, giao dịch hay quản trị doanh nghiệp.
Người có liên quan được hiểu là cá nhân, tổ chức có mối quan hệ như vợ chồng, cha mẹ, con cái, anh chị em ruột, cổ đông lớn, thành viên hội đồng quản trị, ban giám đốc hay những người có khả năng kiểm soát hoặc ảnh hưởng đáng kể đến quyết định của một tổ chức phát hành hoặc công ty niêm yết.
Pháp luật chứng khoán quy định người có liên quan phải công khai thông tin khi tham gia giao dịch cổ phiếu, sở hữu cổ phần chi phối hay thực hiện các hoạt động có thể gây xung đột lợi ích. Ví dụ nếu một thành viên hội đồng quản trị mua bán cổ phiếu của công ty mình mà không công bố thông tin thì có thể bị xử phạt hoặc truy cứu trách nhiệm.
Mục tiêu của việc xác định và giám sát người có liên quan là để đảm bảo tính minh bạch của thị trường chứng khoán tránh việc lạm dụng thông tin nội bộ thao túng giá chứng khoán.
Chơi chứng khoán có vi phạm pháp luật không
Khái niệm chơi chứng khoán trong đời sống thường được hiểu là hoạt động mua bán cổ phiếu, trái phiếu hay các sản phẩm tài chính khác trên thị trường chứng khoán nhằm tìm kiếm lợi nhuận. Về nguyên tắc, đây là một hoạt động hợp pháp được pháp luật Việt Nam công nhận bảo vệ nếu người tham gia tuân thủ đầy đủ các quy định hiện hành.
Nhà đầu tư cá nhân có thể mở tài khoản tại công ty chứng khoán, nộp tiền vào tài khoản rồi thực hiện các lệnh mua bán thông qua hệ thống giao dịch. Việc này không cần giấy phép riêng mà chỉ cần thực hiện đúng quy trình được quy định. Tuy nhiên, nếu nhà đầu tư thực hiện các hành vi bị cấm như sử dụng thông tin nội gián, tạo cung cầu giả, lan truyền tin đồn thất thiệt nhằm thao túng giá thì sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, pháp luật cũng nghiêm cấm việc huy động vốn đầu tư chứng khoán trái phép từ người khác hay tổ chức môi giới trái quy định. Một số hành vi giả mạo công ty đầu tư, cam kết lãi suất cao sử dụng tiền người sau trả cho người trước đều là hành vi vi phạm và có thể bị xử lý hình sự.
Tóm lại, chơi chứng khoán là hoàn toàn hợp pháp nếu được thực hiện đúng quy định của luật, qua các kênh chính thống không đi kèm các hành vi gian lận hay vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin.
Luật chứng khoán là nền tảng pháp lý quan trọng nhằm điều chỉnh toàn bộ hoạt động trên thị trường chứng khoán từ phát hành, giao dịch đến quản lý giám sát. Các khái niệm như chứng khoán, người có liên quan hay quyền nghĩa vụ của nhà đầu tư đều được luật quy định rõ ràng để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong vận hành thị trường.
Người dân có thể tham gia đầu tư chứng khoán như một hình thức tích lũy và gia tăng tài sản hợp pháp nếu tuân thủ đúng các quy định hiện hành. Đồng thời cần có hiểu biết nhất định về pháp luật để tránh bị lừa đảo hoặc vi phạm các quy định liên quan.